خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - الهام رئوفی فر: بیستم آذر ماه خبری در شبکه های اجتماعی مبنی بر مصوبه کمیسیون ماده 5 استان گلستان منتشر شد که در ادامه حواشی بسیاری را در شبکه های اجتماعی همراه داشت. به تحلیل کارشناسان بر اساس این مصوبه دیگر نیاز به استعلام از میراث فرهنگی برای صدور پروانه یا پایان کار ساختمان نیست و فقط میراث فرهنگی باید ضوابط را به شهرداری اعلام کند.
تصویب این موضوع در کمیسیون ماده 5 استان در حالی انجام شده که در بند 11 ماده 3 اساسنامه میراث فرهنگی، مصوب مجلس شورای اسلامی آمده: اظهار نظر نهایی در تمام طرح های جامع، تفصیلی و هادی در شهرهایی که در فهرست آثار ملی ثبت شده اند به عهده میراث فرهنگی است.
همچنین مطابق ماده 3 شورای امنیت کشور، مصوب سال 1381 تمام اماکن تاریخی در محدوده شهرهای تاریخی، شهرداری باید از میراث فرهنگی استعلام کند.
نظارت میراث فرهنگی بر بناهای تاریخی فراتر از کمیسیون ماده 5 است
از آنجاییکه بافت تاریخی گرگان به عنوان نخستین بافت تاریخی کشور، سال 1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و چندی پیش هم به‌عنوان پایگاه ملی معرفی شده، شامل مصوبه فوق می شود. امری که مدیر دفتر بهسازی و احیاء بافت تاریخی گرگان هم به آن اشاره کرده و می گوید: بحث نظارت میراث فرهنگی بر بناهای تاریخی بسیار فراتر از کمیسیون ماده 5 استان و طرح تفصیلی است.
حسین کتولی ادامه می دهد: مشاور در طرح جامع گرگان مصوبه سال 92، در محدوده بافت تاریخی اقدامی انجام نداده بود و در شرح خدمات مشاور نبود، زیرا طرح جامع گرگان محدوده تاریخی را شامل نمی شد؛ کار در این منطقه بر اساس طرح های تفصیلی و جامع میراث فرهنگی انجام می شود و ورود سایر دستگاه ها به این بحث غیر قانونی است.
این مدرس دانشگاه به نبود حریم و طرح تفصیلی مختص بافت تاریخی گرگان اشاره کرده و می افزاید: کم کاری یا ضعف میراث فرهنگی در نداشتن مجموعه ضوابط جامع و حرائم جامع و طرح تفصیلی دلیل بر این نمی شود که وجه قانونی و نظارتی میراث فرهنگی حذف شود زیرا شهرداری به هیچ عنوان شایستگی انجام این کار را ندارد.
وی با بیان این نکته که ضعف میراث فرهنگی برای اینکه به سراغ قوانین و مقرراتی واحد نرفته کاملا مشهود است، می گوید: این روند، سردرگمی و مشکلاتی برای مالکین به وجود آورده اما ورود ماده 5 به چنین بحثی درست نیست و کاملا غیر قانونی است.
مصوبه کمیسیون 5 گرگان اختیارات میراث فرهنگی را حذف نمی کند
اما معاون عمرانی استانداری گلستان مصوبه اخیر کمیسیون ماده5 شهرداری گرگان را به منزله حذف اختیارات میراث فرهنگی نمی داند و می گوید: مصوبه اخیر به معنای حذف اختیارات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیست بلکه نقش نظارتی آن نهاد را تقویت می کند. میراث فرهنگی باید ضوابط ساخت و ساز در بافت سنتی را تعیین کرده و شهرداری ها هم در ارائه خدمات به مردم باید آن ضوابط را اعمال کنند
رضا مروتی می افزاید: طبق این مصوبه میراث فرهنگی و گردشگری موظف است حدود دقیق محدوده بافت تاریخی گرگان و ضوابط ساخت و ساز در محدوده آن بافت را به شهرداری اعلام کند.
به گفته این مسئول استانی، میراث فرهنگی باید ضوابط ساخت و ساز در بافت سنتی را تعیین کرده و شهرداری ها هم در ارائه خدمات به مردم باید آن ضوابط را اعمال کنند.
وی ادامه می دهد: شهرداری بر اساس ضوابط معین پروانه را صادر و میراث فرهنگی بر فرآیند این ساخت نظارت می کند؛ اگر ضوابط پروانه ای صادر شده باشد، میراث فرهنگی می تواند از شهرداری شکایت کند و اگر فردی در این محدوده تخلفی انجام داد میراث فرهنگی می تواند راساً نسبت به شکایت در محاکم قضایی و کمیسیون ماده 100 اقدام کند.
با استعلام شهرداری از میراث فرهنگی، این اداره کل تمامی بندهای قانونی را در نامه ای به شهرداری اعلام می کند و مراحلی که در نامه آمده، در پروانه ساختمانی قید می شود. به اعتقاد کارشناسان حسن اینکار این است که بر اساس استعلامی که از میراث فرهنگی شده، ناظر نظام مهندسی باید بر اساس آنچه در پروانه ساختمانی آورده، نظارت کند. موضوعی که معاون میراث فرهنگی گلستان هم آن را تائید کرده و می گوید: اگر استعلام هنگام دریافت پروانه و پایان کار از میراث فرهنگی انجام نشود چهره بافت از این هم بدتر خواهد شد.
کارشناس متخصص بافت تاریخی در شهرداری نداریم
جاوید ایمانیان با اعلام این مطلب که کارشناس متخصص حوزه بافت تاریخی در شهرداری نداریم، می افزاید: با این روند برای تمام پروانه هایی که صادر می شود، نظارت اولیه انجام نمی شود و شهرداری براساس ضوابط خودش پروانه را صادر می کنند و میراث زمانی متوجه می شود که اسکلت بنا ساخته شده است در این صورت کنترل و نظارت بر این گونه بناها تقریبا غیر ممکن خواهد بود.
به گفته وی، شهرداری برای تسریع کار خودش و نه ارباب رجوع، پیشنهاد این مصوبه را به معاون عمرانی استاندار داد که ایشان هم پذیرفت.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر این نکته که خطرات این مصوبه را به معاون عمرانی استاندار اعلام کردم، می گوید: متاسفانه در این نشست توجهی به نظر میراث فرهنگی نشد، این بی توجهی به حوزه بافت تاریخی تهدید است؛ نیاز است تا مسئولان ما نگاهشان به حوزه بافت تاریخی متفاوت باشد و به مخالف این دستگاه در مصوبه ها بیشتر توجه داشته باشند. نیاز است تا مسئولان ما نگاهشان به حوزه بافت تاریخی متفاوت باشد و به مخالف این دستگاه در مصوبه ها بیشتر توجه داشته باشند
ایمانیان می افزاید: در این جلسه با مصوبه مخالفت کردم اما با اینکه میراث فرهنگی حق وتو در جلسه داشت به نظرم توجهی نشد. باید در مصوبه تجدید نظر یا لغو شود.
وی به این سوال خبرنگار خبرگزاری مهر مبنی بر اینکه آیا میراث فرهنگی حریم و ضوابط مشخص برای بافت تاریخی دارد، پاسخ مثبت داده و می گوید: بافت قدیم یک طرح بهسازی و نوسازی دارد که مصوبه شهرسازی و کمیسیون ماده 5 است. به جز این میراث فرهنگی برای بناهای خودش حریم کیفی و منظری دارد اما با اینحال شهرداری در اجرای این ضوابط دچار خطا می شود.
شهرداری ساختار فرهنگی ندارد
معاون میراث فرهنگی گلستان با اشاره به این مطلب که شهرداری ها ساختار فرهنگی ندارند، ادامه می دهد: معمولا شهرداری به دنبال منافع اقتصادی و افزایش تراکم است. با توجه به اهمیت بافت تاریخی گرگان نیاز است این نهاد رویکردش را تغییر داده و مانند شهرداری هایی مثل یزد به فکر تاسیس شهرداری بافت تاریخی باشد. نکته ای که عبدالرضا دادبود شهردار جدید گرگان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر وعده آن را داده و می گوید: شهرداری ویژه بافت تاریخی تشکیل خواهد شد.
وی اضافه می کند: مدیریت بافت تاریخی تحت عنوان یک شهرداری یا یک سازمانی که متولی آن شهردار گرگان خواهد بود، انجام خواهد شد.
به اعتقاد دادبود، تشکیل شهرداری ویژه بافت تاریخی در واقع به معنای ایجاد مدیریت واحد در بافت برای عملکرد بهتر همه بخش ها است.
نماینده میراث فرهنگی هم به این مصوبه رای داد
پیشتر در این گزارش به اعلام مخالفت معاون میراث فرهنگی گلستان برای مصوبه کمیسیون ماده 5 استان اشاره شد اما رئیس کمیسیون توسعه، عمران، حمل و نقل شهری، معماری و شهرسازی شورای شهر گرگان در گفتگو با رسانه ها این موضوع را رد کرده و می گوید: نماینده میراث فرهنگی هم به این مصوبه رای داده است.
به اعتقاد مهران کاظم نژاد، نقش نظارتی میراث فرهنگی گلستان با مصوبه کمیسیون ماده پنج استان، از بین نمی رود.
شهرداری و شورای شهر گرگان درحالی سعی در آرام ساختن کارشناسان و علاقمندان به میراث فرهنگی برای مصوبه کمیسیون ماده 5 استان را دارند که وضعیت وخیم خانه دارویی همچنان پابرجاست و تخریب بخشی از خانه حاجی قاسمی به بهانه رفع خطر و تخریب خانه سیدی و بسیاری دیگر از بناهای تاریخی گرگان از خاطر آنها پاک نشده است. بنابراین با توجه به اهمیت بافت تاریخی گرگان و جاذبه گردشگری آن از مسئولان استانی و شهرستانی انتظار می رود به جای پاک کردن آنچه تاریخ برای این منطقه به جا گذارده به فکر مرمت این بناها باشد و در هنگام تصمیم گیری قدری پیشینه فرهنگی و تاریخی این سرزمین را مد نظر قرار دهند.
