به گزارش ایسنا، این پژوهشگر در این مراسم بیان کرد: ریشه چاووش در ایران قبل از اسلام در این بود که مردم بانگ کننده داشتیم که وقتی فردی وارد مجلسی می‌شد با بانگ بلند می‌گفتند که فلانی وارد شد. در شاهنامه هم ما به مردم بانگ کننده بر می‌خوریم این هنر پس از اسلام قانونی می‌شود و به شکل مذهبی دینی درمی‌آید.
او درباره دسته‌بندی موسیقی دینی اظهار کرد: چاووش اولین نغمه برگرفته از قرآن است. در سوره حج آیه 20 تا 22 نیز آمده است هر گاه کسی عازم حج می‌شود با بانگ بلند مردم را خبر کنید که دل‌ها به حرکت در بیاید و ذهن‌ها کشش پیدا کنند.
وی گفت: در طول زمان ایرانی‌ها این هنر را چنان به کار گرفتند که در آیین‌های شادی هم از آن استفاده می‌کردند. در ابتدا چاووشی برای رفتن به حج، بر اساس فرمان قرآن بود. بعد از واقعه‌ی عاشورا به پیروی از بشیر بن جزلم چاووشی خوانی عاشورا نیز رونق گرفت. پیر این چاووش خوانان بشیر بن جزلم شد و از آن به بعد ایرانی‌ها هم چاووشی خبر کردن برای حج و چاووشی عزا داشتند. در صبح عاشورا هم چاووشی خوانی ویژه‌ای انجام می‌شد که هنوز هم در مناطق جنوب و استان های مرکزی این چاووشی خوانی در صبح عاشورا اجرا می‌شود.
جاوید ادامه داد: در طول زمان بسته به نگاه مذهبی دینی این چاووشی‌ها در عروسی‌ها نیز اجرا می‌شد ولی شادی انگیز و در ستایش ائمه بود. به این ترتیب هنر مناقب خوانی به وجود آمد، با گذشت زمان ارزش شعر چاووشی پایین آمد. آخرین شعر چاووشی که خیلی هم ارزشمند است برای ناصرالدین شاه است. شعر چاووشی بعدها در خدمت زیارت مشهد درآمد که این هنر نیز در دوره صفویه ایجاد شد. لباس‌های چاووش خوانان و پرچم‌های حج و کربلا و زیارت مشهد متفاوت بود. برای کربلا پرچم آبی برای مشهد پرچم سبز و برای کسانی که به خانه خدا می‌رفتند و آمدن محرم پرچم سیاه استفاده می‌کردند.
این پژوهشگر اضافه کرد: یکی از مراسم‌های چاووش گران، کتل خوانی بود. کتل خوانی شکل دیگری از چاووش خوانی است به این شکل که با قرار دادن کتل در جلوی صف و خواندن شعر عزا نشان می‌دادند کاروانی که برمی‌گردد در بین شان چند تن ازبین رفته و مردم باید مراعات حال ایشان را کنند. چاووش خوانان در بین مردم احترام خاصی داشتند و امین مردم بودند تا این حد که مردم اموال و خانواده خود را به اعتبار آنها در زمان رفتن به حج به ایشان می‌سپردند.
او به انواع چاووشی‌ها نیز اشاره کرد و گفت: چاووشی با دف در کردستان، چاووشی خوانی با کرنا در ایشنا و گیلان چاووشی خوانی به صورت هم خوانی و چاووشی خوانی برای کار بوده است.
در این برنامه چاووش خوانی دامغانی حاج حسین سلمانی انجام شد. همچنین مصطفی رحیم‌پور درباره تاریخچه کرنا نوازی و چاووش خوانی در گیلان توضیح مختصری داد و بعد از آن چاووش خوانی همراه با کرنا نوازی انجام شد. مظفر قربان‌نژاد از اساتید تعزیه خوانی نیز به طور مختصر درباره چاووشی خوانی صحبت کرد.
انجام چاووشی خوانی آذری توسط استاد کوثر علی شهبازی بعد از توضیح مختصری درباره تاریخچه چاووشی از دیگر بخش‌های این برنامه بود.
در انتهای برنامه نیز از پیشکسوتان آیین چاووشی تقدیر شد.
برنامه پژوهشی آیین چاووشی در ایران روز گذشته در فرهنگسرای رازی برگزار شد.
