دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی در شورای رقابت تصویب شد

به گزارش چهارشنبه تارنمای شورای رقابت، این دستورالعمل همه کالاهایی را در بر می گیرد که ذیل گروه پتروشیمی در بورس کالای ایران پذیرش شده‌اند یا در آینده با رعایت مقررات مربوطه پذیرش می شوند.
همچنین این دستورالعمل شامل هر تولیدکننده محصولات پتروشیمی می شود.
بر اساس ماده 2 این دستورالعمل، همه تولیدکنندگان برای فروش در داخل ملزمند همه محصول خود را در بورس کالا عرضه کنند بجز «محصولات پتروشیمی بین‌مجتمعی که از طریق لوله بین 2مجتمع پتروشیمی منتقل می‌شود»، «محصولات پتروشیمی خاص که به سفارش یک یا چند مصرف‌کننده در مدت محدود تولید می‌شود»، «محصولات پتروشیمی که در یک سال گذشته فقط یک خریدار داشته‌ است»، «محصولات پتروشیمی که توسط دولت مشمول تخصیص یارانه مستقیم می‌شود و قیمت‌گذاری یا تسهیم آنها بر اساس نظر مرجع ذی‌صلاح قانونی تعیین می‌شود»، «محصولاتی که برای نخستین بار در یک مجمتع تولید شده اند، به مدت سه ماه از آغاز تولید اجازه فروش خارج از بورس را خواهند داشت» و «تامین خوراک شرکت های دفاعی، امنیتی، نیروگاه ها، پالایشگاه ها و شرکت های بهره برداری مخازن نفت و گاز به عنوان کالای راهبردی شناخته می شود».
بر اساس تبصره این ماده، تامین نیاز مجموعه های دفاعی و امنیتی فقط به منظور بهره برداری در همان سازمان صورت می گیرد و محصولاتی که با خرید محصولات پتروشیمی به این طریق، تولید می شوند، قابل عرضه در بازار نیستند.
درخواست خرید از فروشنده باید حسب مورد با تایید سازمان صنایع دفاع، نیروگاه ها و وزارت نفت انجام شود.
همچنین تولیدکنندگانی که محصولات پتروشیمی آنها توسط شرکت های پایین دستی بعنوان ماده اولیه به مصرف می رسد، مشروط به اینکه دارای سهامدار مشترک (حداقل به میزان 50 درصد) باشند می توانند با تشخیص کارگروه به مقدار نیاز شرکت پایین دستی، این مقدار از محصولات را خارج از بورس به آنان عرضه نمایند. در این صورت شرکت های پایین دستی فوق الذکر نباید در بازار بورس پتروشیمی به خرید همان کالا بپردازند.
بر این اساس هر نوع عرضه محصولات پتروشیمی در داخل کشور که خارج از بورس کالا انجام شود به استثنای موارد فوق، عرضه خارج از شبکه مجاز تلقی می‌شود و تابع مقررات مربوطه خواهد بود.
طبق این دستور العمل، تولیدکنندگانی که محصول آنان در بورس پذیرش نشده است، موظفند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به پذیرش محصول خود در بورس کالا با رعایت مقررات مربوطه اقدام کنند. بعد از فرصت یک ماهه عرضه محصولات این شرکت ها در خارج از بورس، عرضه خارج از شبکه تلقی می شود و طبق مقررات اقدام خواهد شد.
همچنین در مواردی که با درخواست پذیرش این محصولات در هیات پذیرش بورس کالای ایران مخالفت شود، به تشخیص کارگروه از اجرای این بند مستثنا می‌شوند.
بر اساس تبصره دیگری از این ماده، کالاهایی که به تشخیص کارگروه انحصاری نیستند، با تایید شورای رقابت مشمول این دستور العمل نخواهند بود.
در ماده 3 این دستور العمل نیز آمده است: برای اجرای بند 5 ماده 58 قانون، دستورالعمل تنظیم نحوه تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا از حاصل ضرب نرخ ارز سامانه سنا در قیمت فوب خلیج فارس در 95 درصد حاصل می شود؛ در مواردی که قیمت فوب خلیج فارس وجود نداشته باشد، از قیمت مورد استناد در مراجع معتبر بین المللی استفاده می‌شود.
همچنین شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران موظف است قیمت پایه را بر اساس دستورالعمل بالا به طور هفتگی محاسبه کند و به کارگروه برای تعیین ارائه کند.
بر اساس ماده 4 این دستورالعمل، مبنای نوسان قیمت مجاز کالاهای پتروشیمی به میزان 10درصد قیمت پایه است و بورس کالا حسب شرایط بازار و عرضه می‌تواند طبق دستورالعمل معاملات خود نسبت به تغییر محدوده نوسان مجاز اقدام کند.
در ماده 5 این دستور العمل نیز آمده است: در صورت عرضه محصولات پتروشیمی حداکثر تا 120 درصد کف اعلام شده و عدم فروش حداقل 70 درصد کف عرضه اعلامی طی سه عرضه متوالی، شرکت بورس بنا به تقاضای عرضه کننده، ابتدا مچینگ و سپس عرضه را به غیر بهین یابی تغییر خواهد داد. در صورت انتخاب سه درصد کاهش قیمت یا فروش اعتباری به میزان کالای فروش نرفته در سه نوبت گذشته عرضه کننده مجاز به فروش خارج از بورس است. این مصوبه تا پایان شهریور اجرا می شود و پس از ارائه گزارش کارگروه در شورا تصمیم نهایی گرفته می شود.
طبق ماده 6 این دستور العمل و در راستای اجرای بند 5 ماده 58 قانون، دستورالعمل مقدار و حداقل عرضه هر تولیدکننده بر اساس «میزان عرضه کل هر درجه محصول پتروشیمی درمقاطع شش ماهه»، «میزان تقاضای متوسط سال گذشته هر درجه محصول پتروشیمی»، «میزان نوسانات تقاضای فصلی و مناسبت‌های تقویمی در سالیان گذشته»، «تقاضای جدید شرکت‌های پایین دستی» و «ظرفیت عملیاتی و واقعی تولیدکنندگان» تعیین می شود.
در ماده 7 نیز آمده است: به منظور ایجاد امکان پایش مداوم وضعیت بازار، کارگروهی در مرکز ملی رقابت با دعوت از نمایندگان وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی، انجمن صنفی کارفرمائی پتروشیمی، بورس کالای ایران، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران تشکیل می‌شود.
«تهیه و ارائه گزارش های نظارتی وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و تخلفات از این دستورالعمل به شورای رقابت»، «تعیین و اعلام قیمت پایه محصولات با رعایت ماده (3) این دستورالعمل»، «تعیین و اصلاح حداقل عرضه بر اساس ماده (5) این دستورالعمل هر تولیدکننده»، «تعیین فهرست محصولاتی که باید از طریق بورس عرضه شود و فهرست محصولات خاص و مجاز به عرضه خارج از بورس کالا موضوع ماده 2 این دستورالعمل هر شش ماه یکبار»، «تنظیم و ارائه پیشنهادات لازم برای تنظیم مقررات مدیریت بازار و رفع انحصار به شورای رقابت» و « نظارت بر سهمیه‌ها و عملکرد سایت بهین یاب و تهیه گزارشات از وظایف این کارگروه است.
همچنین در این دستورالعمل پیش بینی شده است که در سامانه الکترونیکی پایش و اطلاع‌رسانی محصولات پتروشیمی متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی با همکاری کارگروه و انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، فعالان صنعت به اطلاعات تولید، موجودی انبار، صادرات و برنامه تعمیرات واحدهای تولیدکننده دسترسی پیدا می‌کنند.
اطلاعات حداقل یک ماه آینده همه موارد بالا در این سامانه منتشر می شود و همه تولیدکنندگان موظف هستند برای ارسال اطلاعات این سامانه، با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران همکاری کنند. موارد عدم ارسال اطلاعات فوق الذکر بر اساس احکام قانون، قابل پیگیری است.
در ماده 10 این دستورالعمل شرکت بورس کالای ایران موافقت کرد ظرف مدت 2 ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل با رعایت مقررات قانونی مربوط و ضوابط مصوب شورای عالی بورس با هماهنگی کارگروه موضوع ماده (7) این دستورالعمل، دستورالعمل‌های لازم را برای «شرایط معاملات و قراردادهای بلند مدت»، «سازوکار اجرایی معاملات B2B و خرده فروشی در بورس کالای ایران»، «پیمان آتی معاملات پتروشیمی در بورس کالای ایران»، «گسترش انواع قراردادهای سلف مانند سلف موازی»، «توسعه روشهای تسویه معاملات بویژه تسویه اعتباری ومهلت دار»، «فراهم کردن عرضه خاص برای کالاهای مشمول سهمیه‌بندی به تشخیص کارگروه موضوع ماده (7)» و «شرایط لازم برای رعایت استانداردها و خدمات پس از فروش بر اساس پیشنهاد شرکت ملی صنایع پتروشیمی» را تهیه و پس از تایید مراجع قانونی ذیصلاح برای اجرا اقدام کند.
در ماده 11 این دستورالعمل نیز تاکید شده است: با تشکیل نهاد تنظیم کننده بخشی نفت و گاز و صنایع مرتبط و وابسته، اجرای این دستورالعمل توسط این نهاد تنظیم کننده بخشی انجام می‌شود.
به گزارش ایرنا، اختلاف دستگاه های اجرایی و فعالان صنعت پتروشیمی برای تعیین قیمت محصولات پتروشیمی در سال های اخیر سبب شد تا شورای رقابت به عنوان یک نهاد ناظر بر بازار به منظور رفع انحصار در بازار وارد میدان شود که پس برگزاری جلسات متعدد در بیش از یکسال گذشته سرانجام دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی را تهیه و تصویب کرد.

اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام:
اقتصام*2025*1961
خبرنگار: لیلا جودی* انتشار: مریم مسعود