بیماری‌های چشم

برای رفع ناراحتی‌های چشم آلو را بر چشم بکشید.
• رُب غوره را بخشکانید و با آن سرمه تهیه کنید و به چشم بکشید.
• یک تکه آهن تمیز را در آتش سرخ کنید بعد در ظرف شیر بیندازید آن‌گاه شیر دلمه خواهد شد. سپس آن را بر پشت چشم ضماد کنید.

تنبلی چشم

یکی از علل شایع نابینایی یا کم بینایی یک چشم و گاهی اوقات هر دو چشم تنبلی آن‌ها می‌باشد.
باید دانست این عارضه بسیار مهم غالباً در زمان کودکی قابل درمان و قابل پیشگیری است. اما با بالا رفتن سن امکان درمان و بازگشت سلامتی برای بینایی تقریباً غیرممکن خواهد بود. چشم مبتلا به عارضه‌ی تنبلی، از نظر ظاهر طبیعی است ولی فاقد دید کامل بوده و گاهی اوقات به کلی فاقد دید (نابینا) می‌باشد. در این گونه شرایط، وضعیت دید و بینایی به وسیله‌ی هیچ نوع عینکی بهبود نمی‌یابد، در حالی که درمان و جلوگیری از وقوع این عارضه در زمان کودکی به خوبی امکان پذیر خواهد بود. به طور طبیعی قدرت بینایی در نوزادان و در آغاز زندگی بسیار کم است ولی به تدریج تا سن 2 تا 3 سالگی با فعالیت چشم‌ها به تکامل خود یعنی به بیست بیستم یا ده دهم می‌رسند. هر عامل و علتی که از فعالیت و کار چشم‌ها جلوگیری کند می‌تواند باعث تنبلی و سلب توانایی آن‌ها در دیدن برای همیشه شود. به عبارت دیگر چشم نیز مانند هر عضو دیگری از بدن باید مرتباً کار و فعالیت انجام دهد تا از نظر بینایی قوی شود و بتواند به حد طبیعی برسد.

علت تنبلی چشم

علل زیادی وجود دارند که در اثر آن‌ها ممکن است چشم‌ها دچار تنبلی شوند. مجدداً یادآور می‌شوم که چشم‌های مبتلا به تنبلی، پس از سن کودکی هرگز بهبود نخواهند یافت و به وسیله‌ی هیچ نوع عینک، لنز تماسی و یا سایر اقدامات پزشکی وضعیت دید و بینایی اصلاح نخواهد شد. در هر حال هر یک از عیوب شکست نور در چشم شامل: دوربینی، نزدیک بینی، آستیگماتیسم، مخصوصاً اختلالات نمره، دو چشم نسبت به یکدیگر می‌توانند موجب تنبلی چشم و عواقب نامطلوب آن شوند. در این شرایط فقط چشم قوی، کار خود را انجام خواهد داد و بینایی کامل پیدا خواهد کرد. ولی چشم ضعیف کار نخواهد کرد و بینایی آن به مرور ضعیف‌تر خواهد شد و یا در حدود ضعیفی زمان نوزادی باقی خواهد ماند.
علل دیگر تنبلی چشم عبارتند از: لوچی یا انحراف چشم و یا وارد شدن ضربه به چشم در سنی که لازم است چشم کار و فعالیت کند تا بینایی آن تکامل یابد. و هم چنین بستن یا پوشاندن چشم به مدت طولانی، مصرف بعضی از داروها در سنین پایین، ابتلا به بعضی بیماری‌های مادرزادی مانند آب مروارید، بیماری آب سیاه، کدری قرنیه و پایین افتادگی پلک فوقانی به طوری که باعث عدم کار چشم شود.

پیش‌گیری و درمان تنبلی چشم

در اینجا نیز یادآور می‌شوم که در کودکان، شناسایی و تشخیص علل تولید تنبلی چشم، بدون معاینه و آزمایش توسط چشم پزشک و یا توسط یک فرد متخصص در بینایی سنجی امکان پذیر نیست. بنابراین حتی کودکانی که ظاهراً دارای چشم‌های سالم هستند نیز باید در سن 3 تا 5 سالگی حتماً توسط افراد متخصص مورد معاینه‌ی چشم قرار گیرند زیرا چه بسا ممکن است یکی از چشم‌های کودک دچار مشکل باشد و در آینده باعث ناراحتی و خطر گردد. با این وجود کودکان کوچک‌تر که از نظر وضعیت ظاهری چشم یا بینایی به طور مشخص مشکل دارند و والدین آن‌ها احساس می‌کنند که اطفالشان از قدرت بینایی مناسبی برخوردار نیستند و یا این که ظاهر چشم‌ها نشان می‌دهد وضعیت آن‌ها طبیعی نیست، باید در اسرع وقت برای معاینه‌ی دقیق به یکی از مراکز چشم پزشکی مراجعه کنند. علاوه بر آن‌ها کودکانی که والدین و یا افراد خانواده‌ی آن‌ها از نظر چشم و بینایی مشکل داشته و یا از عینک استفاده می‌کنند نیز باید در سنین پایین توسط چشم پزشک مورد معاینه قرار گیرند تا از بروز خطر در آینده جلوگیری شود.
برای درمان تنبلی چشم بهترین سن 3 تا 5 سالگی است و تا سن 7 سالگی نیز امکان بهبودی و اصلاح چشم وجود دارد. اما از سن 7 تا 12 سالگی اقدامات درمانی نتیجه‌ی کمتری خواهد داشت.
متأسفانه از سن بالاتر از 12 سالگی نتیجه‌ی درمان و بهبودی تقریباً منفی خواهد بود. در هر حال برای اینکه چشم وظیفه‌ی دیدن را انجام دهد و از ضعف و تباهی آن جلوگیری شود لازم است وادار به کار شود. به این جهت طبق یک برنامه‌ی صحیح، برای مدت معین جلوی دید چشم قوی‌تر یا سالم را می‌پوشانند تا چشم ضعیف مجبور به کار و فعالیت شود، تکامل یابد و بتواند وظیفه دیدن را با قوت انجام دهد، البته برای جلوگیری از ایجاد ضعف در چشم قوی‌تر نیز لازم است آن هم با قاعده و با اصول صحیح وادار به کار شود. به این جهت طبق برنامه‌ی معین برای هر فرد، به تناوب از بینایی هر دو چشم استفاده می‌شود تا توانایی دید برای هریک از آن‌ها به طور کامل اصلاح شود.

خشکی چشم

خشکی چشم عبارت است از خشکی پایدار چشم به علت تولید ناکافی اشک (1) که چشم خشک هم نامیده می‌شود، که در نتیجه‌ی آسیب به غدد اشکی ایجاد می‌شود. این بیماری موجب تحریک چشم و در نهایت منجر به عفونت آن می‌شود. در موارد شدید، ممکن است زخم قرنیه ایجاد شود. خشکی چشم زنان را بیشتر از مردان مبتلا می‌کند و در سن بالای 35 سال شایع‌تر است.
این بیماری با اختلالات خود ایمنی (مانند سندرم شوگرن) که در آن بدن به بافت خودی حمله می‌کند در ارتباط است. پزشک برای بازیابی رطوبت چشم، اشک مصنوعی را تجویز می‌کند. او ممکن است علت زمینه‌ای را جستجو کرده و درصدد درمان آن برآید. برخی اوقات برای انسداد مجرای تخلیه‌ی طبیعی اشک، انجام می‌شود. خشکی چشم به طور عمده در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد. این بیماری در اثر کمبود غذایی ویتامین A ایجاد می‌شود و بیشتر در کودکان رخ می‌دهد. اگر درمان صورت نگیرد خشکی منجر به عفونت مزمن (طولانی مدت) می‌شود. قرنیه شفاف که در جلوی چشم قرار دارد ممکن است نرم و سوراخ شود، ممکن است عفونت به درون چشم گسترش یافته و کوری ایجاد شود. قطره‌های مصنوعی، خشکی چشم را بهبود می‌بخشند ولی درمان اصلی دریافت مقادیر بالای ویتامین A می‌باشد.

خشکی چشم به علت کاهش تولید اشک و بیماری:

خشکی چشم‌ها ممکن است به علت کاهش اشک باشد. در این نوع خشکی غده‌های اشکی به اندازه‌ی لازم اشک تولید نمی‌کنند تا بتوانند به طور کامل ملتحمه و قرنیه چشم را با رطوبت بپوشانند و آن‌ها را حفظ کنند. این نوع خشکی بیشتر در بین خانم‌ها بعد از سن یائسگی (پس از قطع دوره های قاعدگی) ‌شایع می‌باشد.
هم‌چنین خشکی چشم‌ها ممکن است به علت وجود نواقص و عیوبی در ساختمان اشک و در ترکیبات آن باشد که باعث تبخیر سریع اشک از چشم می‌گردد. در این وضعیت اگرچه غدد اشکی به مقدار کافی اشک تولید می‌کنند ولی غیرطبیعی بودن ترکیبات آن سبب می‌شود که میزان تبخیر آن زیاد باشد. به ویژه در موقع فعالیت‌های زیاد چشم شامل مطالعه، تماشای تلویزیون و یا در موقع کار با کامپیوتر، به خصوص در بعضی محیط‌ها و شرایط آب و هوایی، تمام قسمت‌های قرنیه و ملتحمه نمی‌توانند به طور کامل از غشاءهای اشک پوشیده و مرطوب نگهداشته شود. گاهی اوقات و به ندرت خشکی چشم می‌تواند نشانه‌ای از وجود بیماری‌های مربوط به اختلالات سیستم خود ایمنی از قبیل بیماری مفصلی شبه روماتیسمی (2)، بیماری لوپوس (3) و یا سندرم شوگرن (4) باشد. این نوع بیماری‌ها با اختلالات سیستم خودایمنی که در اثر آن بدن به بافت‌های خودی حمله می‌کند در ارتباط است. هر یک از این نوع بیماری‌ها می‌توانند به غدد اشکی آسیب وارد نمایند و در موارد شدید ممکن است باعث کدری قرنیه، زخم در آن و خطرات اساسی گردند.
سندرم شوگِرن که یک بیماری ناشی از اختلال در سیستم خود ایمنی است باعث کاهش ترشح اشک، کاهش بزاق و کاهش ترشح سایر غدد بدن شده و در نتیجه باعث خشکی چشم، خشکی دهان و سایر مخاطات می‌گردد.

علایم و نشانه‌های خشکی چشم‌ها

علائم خشکی چشم‌ها عبارتند از: تحریک، سوزش، خارش، تیرکشیدگی، احساس وجود جسم خارجی در چشم و... در موقع پیشرفت و آسیب رسیدن به سطح چشم، این نوع ناراحتی‌ها و حساسیت به نور درخشان افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر این علائم به خصوص موقعی که چشم‌ها را زیاد به کار می‌گیرند یعنی در موقع مطالعه‌ی طولانی، تماشای تلویزیون و رانندگی و غیره، بیشتر احساس می‌شود. علائم خشکی چشم در بعضی از محیط‌ها از قبیل نقاطی که دود سیگار و یا گرد و خاک وجود دارد و یا در محیط‌های خشک به علت تهویه هوا مانند هواپیما، اتومبیل و فروشگاه‌های بزرگ شدت می‌یابد. این مسئله در روزهایی که رطوبت کم است و یا در اماکنی که از پنکه و یا از بخاری استفاده می‌کنند بیشتر احساس می‌شود. مصرف بعضی داروها نیز شامل آرام‌بخش‌ها، ادرارآورها، پایین آورنده‌های فشارخون، ضد حاملگی‌های خوراکی، و ضد هیستامین‌ها یا مواد ضد حساسیت نیز باعث تشدید علائم خشکی چشم می‌شوند.
اما برعکس در مواقع سردی هوا، در محیط‌های بارانی و مه آلود و یا در محیط‌های حاوی بخارآب و مرطوب مثل حمام، نشانه‌های خشکی چشم برطرف می‌گردد. در هر حال حتی در شدیدترین خشکی‌های چشم به ندرت ممکن است بینایی وجود نداشته باشد. گاهی اوقات افراد مبتلا احساس می‌کنند که بینایی‌شان تار، مه آلود و یا نامشخص می‌شود و یا این که تحریک و ناراحتی به اندازه‌ای زیاد است که استفاده از چشم و دیدن دشوار می‌شود. سطح قرنیه در بعضی افراد که شدیداً دچار خشکی چشم هستند ضخیم یا زخم‌دار و یا دارای جای زخم و لک‌دار می‌گردد. گاهی اوقات نیز رگ های خونی در تمام قسمت‌های قرنیه منتشر می‌شود... وجود آثار زخم و لک در قرنیه و یا وجود رگ‌های خونی در آن باعث مزاحمت در دیدو تخریب بینایی می‌گردد.

خشکی چشم به علت بدی تغذیه:

گاهی خشکی چشم به علت بدی تغذیه ناشی از کمبود ویتامین A، پروتئین و کالری در رژیم غذایی می‌باشد که به آن گزروفتالمی (5) می‌گویند.
کمبود مصرف ویتامین A و کمی استفاده از مواد پروتئینی و مواد کالری‌زا در رژیم غذایی باعث التهاب ملتحمه و قرنیه و خشکی در چشم‌ها می‌گردد. این نوع عارضه اگر بدون درمان و بدون اصلاح تغذیه رها شود می‌تواند به نرم شدگی قرنیه (6) سوراخ و عفونی شدن آن منجر شود. عفونت می‌تواند به درون چشم گسترش یافته و باعث کوری شود. این نوع خشکی چشم ناشی از بدی تغذیه به طور گسترده در کشورهای توسعه نیافته و مناطق محروم و فقیر وجود دارد. این عارضه بیش از همه در کودکان مشاهده می‌شود. اگرچه در هر سن دیگری نیز می‌تواند ایجاد شود. خشکی چشم ناشی از سوءتغذیه و کمبود ویتامین A می‌تواند باعث شب کوری یا ضعف بینایی در تاریکی گردد. استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی، خشکی چشم را رفع می‌کند ولی در این مورد علاج اصلی آن بهبود تغذیه و استفاده از مقادیر لازم از ویتامین A می‌باشد.

حساسیت به نور

این بیماری در سنین بالای 50 سال بیشتر شایع است. هنگام انسداد ورید شبکیه (ورید مسدود در شبکیه حساس به نور چشم) به طور معمول یک لخته‌ی خونی در ورید ایجاد می‌شود که از تخلیه‌ی خون شبکیه جلوگیری می‌کند. این وضعیت ممکن است موجب ترکیدن ورید مسدود شده شود. یا افزایش فشار داخل چشم باعث خون‌ریزی در شبکیه گردد. ممکن است انسداد یک ورید کوچک علائمی ایجاد نکند ولی اگر یک ورید بزرگ گرفتار شود در طی چند ساعت بینایی خراب می‌شود. انسداد ورید شبکیه بیشتر افراد سالمند که دارای عروق نازک و آرترواسکلروزی هستند را گرفتار می کند. هم‌چنین در افراد مبتلا به آب سیاه، فشار خون بالا و بیماری‌های لخته‌ساز بیشتر دیده می‌شود. انسداد یک ورید کوچک در طی معاینات منظم چشم توسط افتالموسکوپی تشخیص داده می‌شود اما اگر به طور ناگهانی بینایی شما بدتر شد سریعاً به پزشک مراجعه کنید. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما درمان علت زمینه‌ای می‌تواند بروز بیماری را متوقف کند. بینایی شما ممکن است بهبود یابد ولی ندرتاً به حالت طبیعی برمی‌گردد.

استحاله‌ی ماکولا (7)

عبارت است از آسیب پیشرونده به ماکولا (ناحیه‌ای در نزدیکی مرکز شبکیه حساس به نور است که مسئول دید دقیق می‌باشد). لازم به ذکر است که سیگار کشیدن و بیش از حد در معرض نور آفتاب بودن در این مورد به عنوان عوامل خطر محسوب می‌شوند. بدتر شدن تدریجی ماکولا که حساس‌ترین ناحیه شبکیه حساس به نور در پشت چشم است به عنوان استحاله‌ی ماکولا نامیده می‌شود. این بیماری منجر به فقدان پیشرونده‌ی دید مرکزی و دقیق می‌شود. افراد مبتلا قادر به خواندن و تشخیص چهره‌ها نمی‌باشند. اما دید حاشیه‌ای (دید محیطی) آن‌ها به صورت واضح باقی می‌ماند، به طوری که هنوز می‌توانند به راحتی حرکت کنند. معمولاً هر دو چشم گرفتار می‌شود. استحاله‌ی ماکولا در زنان شایع‌تر است و گاهی به صورت خانوادگی رخ می‌دهد. این بیماری بعد از سن 70 سالگی پیشرفت می‌کند اگرچه اَشکالی نیز وجود دارند که افراد جوان‌تر را مبتلا می‌کنند.

انواع آن کدامند:

دو نوع اصلی از استحاله‌ی ماکولا وجود دارد ولی علل آن شناخته شده نیست. در استحاله‌ی خشک ماکولا سلول‌های حساس به نور موجود در ماکولا و سلول‌های حمایت کننده‌ی موجود در لایه زیرین، می‌میرند. در استحاله‌ی مرطوب ماکولا، عروق خونی جدید و شکننده در زیر ماکولا رشد می‌کنند. اگر مایع یا خون از این عروق خونی نشت کند، سلول‌های حساس به نور در ماکولا آسیب می‌بینند.
استحاله‌ی ماکولا موجب از دست رفتن پیشرونده‌ی بینایی در طی چند ماه می‌شود، علائم آن عبارتند از:
• اشکال در خواندن، تماشای تلویزیون و درست تشخیص ندادن چهره‌ها
• اشکال در بینایی به صورتی که اشیاء کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از حد طبیعی به نظر می‌رسند، یا خطوط صاف به صورت موج‌دار دیده می‌شوند.
به طور اتفاقی استحاله‌ی مرطوب ماکولا موجب فقدان ناگهانی دید مرکزی می‌شود که به علت پارگی یک رگ خونی غیرطبیعی است. اگرچه مایع یا خون ایجاد شده از رگ پاره شده به تدریج از بین می‌رود، ولی اثر خود را در ماکولای آسیب دیده به جا می‌گذارد و موجب اختلال دائمی بینایی می‌شود.

رتنیتیت پیگنمتوزا (8)

رتنیتیت پیگنمتوزا یک اختلال شایع است که سلول های موجود در شبکیه حساس به نور در چشم، به صورت پیش رونده از دست می‌روند. لکه‌های تیره‌ی رنگ دانه بر روی شبکیه تشکیل شده و بینایی تخریب می‌شود. این اختلال در مردان بیشتر دیده شده و به صورت ارثی می‌باشد که بیشتر به صورت اتوزوم مغلوب منتقل می‌شود. ممکن است تا اوایل بلوغ علائمی نداشته باشد. هر دو چشم به میزان مساوی گرفتار می‌شوند. اگر مبتلا به رتنیتیت پیگنمتوزا باشید اولین علامتی که امکان دارد توجه شما را به خود جلب کند بینایی ضعیف در نور کم است. بعدها بینایی حاشیه‌ای که به نام بینایی محیطی نامیده می‌شود از دست می‌رود و بینایی به سمت داخل به صورت پیش رونده تخریب شده تا این که فقط ناحیه‌ی کوچکی از بینایی مرکزی باقی می‌ماند. این حالت به نام دید تونلی نامیده می‌شود. به ندرت دید تونلی می‌تواند موجب کوری شود. رتنیتیت پیگنمتوزا با معاینه‌ی شبکیه توسط افتالموسکوپ (ابزاری است که باریکه‌ی نور را بر روی چشم می‌تاباند) تشخیص داده می‌شود. اگرچه این بیماری غیرقابل درمان است اما عینک‌های ویژه‌ای وجود دارند که می‌توانند به عریض شدن میدان بینایی کمک کنند.

توجه:

اگر شما قصد بچه دار شدن دارید باید مشاوره‌ی ژنتیک انجام دهید تا خطر به ارث رسیدن ژن غیرطبیعی ارزیابی شود.

التهاب عصب بینایی

عصب بینایی که از پشت چشم به سوی مغز می‌رود، سیگنال‌ها را از شبکیه‌ی حساس به نور انتقال می‌دهد. در این بیماری عصب بینایی ملتهب شده، که باعث ایجاد درد و دید مات می‌شود. معمولاً فقط یک چشم گرفتار می‌شود. غالباً التهاب عصب بینایی در نتیجه‌ی تخریب غلاف چربی محافظ در اطراف رشته‌های عصب بینایی ایجاد می‌شود. این فرآیند که از بین رفتن میلین نامیده می‌شود در اثر طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند اسکلروز متعدد (M.S) ایجاد می‌شود. هم‌چنین التهاب عصب بینایی در اثر مسمومیت با مواد شیمیایی مانند سرب و متانول و برخی عفونت‌های ویروسی مانند آبله مرغان نیز ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند بدون علت مشخصی رخ دهد که بیشتر در زنان در حوالی بیست سالگی رخ می‌دهد.

علائم آن کدامند؟

التهاب عصب بینایی به طور معمول موجب تخریب بینایی در طی چند ساعت تا چند روز می‌شود. ممکن است متوجه شوید که علائمی به شرح زیر وجود دارند:
• از دست رفتن دقت بینایی که خواندن و تشخیص چهره‌ها را مشکل می‌کند.
• فقدان ناحیه مرکزی بینایی.
• درد در پشت چشم که با حرکت چشم بدتر می‌شود.
اگر شما بدتر شدن سریع بینایی را تجربه کردید، باید سریعاً با پزشک خود مشورت کنید.

ادم پایی

عبارت است از تورم دیسک بینایی، که ناحیه‌ای است بر روی شبکیه حساس به نور که عصب بینایی در آن قسمت وارد چشم می‌شود. وقتی که چشم سیگنالی را به مغز می‌فرستد سیگنال در طول عصب بینایی طی مسیر می‌کند. نقطه‌ای بر روی شبکیه حساس به نور که در آنجا عصب بینایی وارد چشم می‌‌شود دیسک بینایی نامیده می‌شود که اگر فشار درون جمجمه افزایش یابد متورم می‌شود. علل متعددی وجود دارد؛ از جمله افزایش فشارخون، آسیب‌های سر، تومور مغزی یا التهاب غشاهای احاطه کننده‌ی مغز را می‌توان نام برد. این اختلال به تنهایی نمی‌تواند موجب درد شود ولی فشار خون افزایش یافته درون سر معمولاً موجب سردرد و استفراغ می‌شود. ادم پایی با افتالموسکوپ تشخیص داده می‌شود می‌توان از CT اسکن و MRI برای جستجوی علت زمینه‌ای بیمار استفاده کرد. در میان مدت می‌توان از کورتون برای کاهش فشار درون جمجمه و جلوگیری از آسیب پایدار به عصب بینایی استفاده کرد.

شستشو هنگام درد چشم:

برای شستشوی چشم هنگام درد، محلول اسیدبوریک 3% یا 2% (2 یا 3 گرم اسید بوریک در 100 گرم آب مقطر) یا اگر آب مقطر میسر نشود عرق بید یا عرق کاسنی یا آب جوشیده شده که کاملاً میکروب‌های آن کشته شده باشد مخلوط و در بطری که درب آن بسته شود (دور از گرد و غبار) بریزید و روزی 8 تا 12 مرتبه با آن چشم را بشویید.
• یا با محلول اکسی سیانوردومرکور یک در ده هزار، روزی سه مرتبه چشم را بشویید.

برای تقویت کردن چشم:

گاهی برگ ترب سیاه یا برگ تربچه‌ی تازه را آب بگیرید و پس از صاف کردن در چشم بچکانید.

جهت درخشندگی و جلای چشم:

برای درخشندگی و جلای چشم آب ساقه‌های تازه‌ی رازیانه را بگیرید و در چشم بکشید.
• شب‌ها یک قطره آب لیمو در چشم بچکانید.

درمان ضعف بینایی هنگام شب و روز:

شیر زن یا روغن بنفشه بادام یا روغن بادام شیرین یا روغن کدو در بینی بچکانید.
• گاهی صورت را در آب زلال و صاف و پاک فرو برده و چشم‌ها را باز نگه دارید.
• آب انار شیرین را با لعاب اسپرزه و قند یا شربت بنفشه یا سکنجبین مخلوط و میل کنید.
• روغن بنفشه بر سر بمالید و زیره و گل نیلوفر را بسایید و با آب جگر میل کنید.
• گه گاهی آش حلیم، گوشت گاو، پاچه‌ی گوسفند، زیره، گشنیز، کاهو و هویج بخورید.

کوررنگی

کوررنگی معمولاً از بدو تولد وجود دارد. اما معمولاً در اثر ژن غیرطبیعی به ارث رسیده از مادر ایجاد می‌شود. کوررنگی به کاهش توانایی افتراق رنگ‌های ویژه‌ای اطلاق می‌شود. این بیماری در اثر اختلال موجود در سلول‌های مخروطی که سلول‌های تخصصی موجود در شبکیه حساس به نور در پشت چشم هستند ایجاد می‌شود. سه نوع سلول مخروطی وجود دارد که هرکدام به یکی از نورهای آبی، سبز یا قرمز حساس می‌باشند. اگر یک یا چند نوع از این سلول ها مشکل داشته باشند کوررنگی ایجاد می‌شود. شایع‌ترین کوررنگی، کوررنگی قرمز و سبز بوده و ممکن است دو نوع باشد. در یک نوع افراد قادر به افتراق بین سبز، نارنجی و قهوه‌ای و قرمز کم رنگ نیستند. شکل دیگر به این صورت است که رنگ قرمز را به صورت مبهم و غیرقابل تشخیص درمی‌آورد. کوررنگی قرمز- سبز توسط یک ژن غیرطبیعی بر روی کروموزوم به ارث می‌رسد. این بیماری معمولاً مردان را مبتلا می‌سازد. زیرا زنان یک کروموزوم دیگر نیز دارند که اثر ژن معیوب را می‌پوشاند، اگرچه ممکن است زن‌ها ژن غیرطبیعی را به کودکان خود انتقال دهند. نوع دیگر کوررنگی که بسیار نادرتر است شکلی از کوررنگی است که افتراق آبی و زرد را مشکل می‌کند. این شکل از این بیماری می‌تواند ارثی باشد ولی وابسته به کروموزوم نیست و مردان و زنان را به نسبت مساوی مبتلا می‌کند. استحاله‌ی ماکولا و اختلالات چشمی دیگر ممکن است موجب کوررنگی شوند. هم‌چنین اثرات سمی برخی داروها مثل کلروکین ممکن است موجب کوررنگی شود.

چه باید کرد؟

کوررنگی، در طی آزمون‌های بینایی معمول در دوران کودکی، خود را نشان می‌دهد. هم چنین ممکن است در طی آزمون‌های طبی جهت اشتغال، مثل خلبانی هواپیما که نیاز به دید رنگی طبیعی دارد کشف شود. آزمون کوررنگی توانایی شما را برای دیدن اعداد در طرحی از نقاط رنگی، بررسی می‌کند. کوررنگی به ندرت یک عارضه‌ی جدی است. انواع ارثی آن غیرقابل درمانند. اما اگر توسط اختلالات چشمی یا داروها ایجاد شده باشد، گاهی می‌توان علت زمینه‌ای را درمان کرد.

دوبینی

دوبینی عبارت است از دیدن دو تصویر جدا از هم از یک شیء واحد. افراد دوبین از یک جسم واحد دو تصویر می‌بینند. تصاویر از هم جدایند ولی اغلب به طور واضح متمرکز شده‌اند. این اختلال چندین علت دارد و معمولاً با بستن یک چشم از بین می‌رود.
اگر در شما دوبینی ایجاد شد باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید، زیرا ممکن است مشکل زمینه‌ای خطرناکی داشته باشید.

علل آن کدامند؟

شایع‌ترین علت دوبینی ضعف یا فلج یک یا چند عضله‌ی کنترل کننده‌ی حرکات یکی از چشم‌هاست. حرکت چشم مبتلا مختل شده و در نتیجه باعث ایجاد چشم‌های متقاطع (9) می‌شود دو تصویر مختلف از یک شیء واحد توسط سیستم بینایی دریافت می‌شود و مغز نمی‌تواند آن‌ها را ترکیب کند. چرخش یا خم کردن سر ممکن است این مشکل را به صورت مختصر مرتفع سازد. البته تمامی انواع چشم‌های متقاطع موجب دوبینی نمی‌شوند. بسیاری از بیماری‌های جدی خطرناک که بر مغز و سیستم عصبی اثر می‌گذارند ممکن است موجب مختل شدن حرکات چشمی و منجر به دوبینی شوند. علل بالقوه شامل اسکلروز متعدد (M.S)، آسیب‌های سر، تومورهای مغز و برجسته شدن یک شریان به داخل سر به دلیل ضعف دیواره‌اش (آنوریسم) می‌باشند. در افراد پیرتر ممکن است اختلال حرکتی چشم که منجر به دوبینی می‌شود در نتیجه‌ی مرض قند (دیابت) رخ داده باشد و به ندرت نیز با تصلب شرایین (سخت شدن سرخرگ ها) و فشار خون بالا در ارتباط است. به ندرت نیز دوبینی در نتیجه‌ی تومور یا لخته‌ خونی در پشت یکی از چشم‌ها، با تأثیر بر حرکات آن چشم ایجاد می‌شود.

تشخیص چگونه صورت می‌گیرد؟

پزشک از شما خواهد خواست که یک چشم خود را ببندید تا مشخص شود که آیا دوبینی از بین می‌رود یا خیر، ممکن است از شما بخواهد تصاویر دوتایی را توصیف کرده یا بپرسد آیا آن‌ها در کنار هم یا بر روی یکدیگر دیده می‌شوند یا با کج شدن پدیدار می‌گردند. احتمالاً پزشک به دقت چشم‌های شما را معاینه کرده تا ببیند آیا عضلات چشم‌هایتان ضعیف یا فلج هستند یا خیر. ممکن است تست‌های بینایی ویژه‌ای را به منظور مشخص کردن حرکت چشم ضعیف انجام دهد. اگر دوبینی به صورت ناگهانی رخ دهد یا هیچ‌گونه علت مشخصی یافت نشود لذا باید سی تی اسکن فوری یا ام آر آی (MRI)، به منظور بررسی اختلالات کاسه‌ی چشم یا مغز که می‌توانند بر جهت قرارگیری چشم‌ها تأثیر بگذارند انجام شود. ممکن است معاینه‌ی اعصاب نیز از شما به عمل آید.

درمان چیست؟

درمان دوبینی به وسیله‌ی درمان علت زمینه‌ای انجام می‌شود. یک اختلال جدی مانند آنوریسم احتیاج به درمان در بیمارستان دارد. دوبینی ایجاد شده در اثر مرض قند (دیابت) با مصرف انسولین و تنظیم آن در طول زمان برطرف می‌شود. اگر دوبینی برطرف نشد به شما توصیه می‌شود پوششی روی یک چشم بگذارید تا تصویر دوم را حذف کند. جراحی برای تطبیق عضلات چشمی، در صورتی کمک کننده است که دوبینی مدت‌ها تداوم داشته باشد.

نزدیک‌بینی

نزدیک‌بینی عبارت است از عدم توانایی واضح دیدن اشیاء دور. این بیماری معمولاً در حوالی بلوغ آشکار می‌شود. گاهی ژنتیکی است و گاهی به صورت خانوادگی نیز دیده می‌شود. برای این که بتوانیم به طور واضح ببینیم باید شعاع‌های نور توسط قرنیه شفاف جلوی چشم و عدسی به گونه‌ای متمرکز شوند که تصویر واضحی را بر روی شبکیه غشاء حساس به نور در پشت چشم تشکیل دهند. در افرادی که نزدیک بین هستند کره‌ی چشم در مقایسه با قدرت متمرکز کننده‌ی قرنیه و عدسی بزرگ است. شعاع‌های نور حاصل از اشیاء دور پس از خم شدن زیاد و بیش از حد در جلوی شبکیه متمرکز می‌شوند که در نتیجه دید مختل می‌شود. نزدیک‌بینی یک بیماری شایع است که گاه به صورت خانوادگی دیده می‌شود و معمولاً می‌توان آن را اصلاح کرد.

علائم آن کدامند؟

معمولاً علائم نزدیک‌بینی در حوالی بلوغ آشکار می‌شوند، ولی معمولاً از چند سال قبل از آن شروع به پیشرفت می‌کنند. هرچه نزدیک بینی زودتر شروع شود شدیدتر خواهد بود. به هر حال معمولاً در اوایل بزرگسالی با توقف رشد تثبیت می‌شود.
علائم اصلی عبارتند از:
• مشکل در دیدن واضح اجسام دور.
• در کودکان، نقصان کارهای مدرسه به علت دید ناواضح.
اگر شما به شدت نزدیک‌بین باشید مستعد کند شدن شبکیه می‌باشید و آب سیاه مزمن و استحاله‌ی موکولا در شما بیشتر رخ می‌دهد. تمامی این بیماری‌ها به شدت بینایی را مختل می‌کنند. اگر نمی‌توانید اجسام دور را به صورت واضح ببینید باید به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک آزمون‌های بینایی را برای بررسی نزدیک بینی انجام می‌دهد. نزدیک بینی را می‌توان با عینک های مقعر و یا در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان با لنزهای تماسی درمان کرد. در موارد خفیف شکل قرنیه را می‌توان با جراحی به گونه‌ای تغییر داد تا بینایی اصلاح شود.

دوربینی

دوربینی عبارت است از عدم توانایی واضح دیدن اجسام نزدیک. این بیماری بیشتر در حدود 5 سالگی تشخیص داده می‌شود و ممکن است تا میانسالی مشکلی ایجاد نکند. گاهی ژنتیکی است و به صورت خانوادگی رخ می‌دهد. قرنیه شفاف و عدسی هر دو به منظور متمرکز کردن اشعه‌ی نور و ایجاد تصویر واضح بر روی شبکیه حساس به نور در پشت چشم همکاری دارند. دوربینی در صورتی رخ می‌دهد که کره‌ی چشم در مقایسه با قدرت مجموع تمرکزی قرنیه و عدسی کوچک باشد. وقتی تصویر در پشت شبکیه می‌افتد دید ناواضح شده و هنگام نگاه کردن به اشیاء نزدیک بدتر می‌شود. افراد جوان دوربین معمولاً اشیا دور را بسیار واضح می‌بینند زیرا عدسی انعطاف پذیر است و میزان تمرکز را به آسانی تغییر می‌دهد اما با افزایش سن، قدرت تمرکزکنندگی کاهش یافته و دید دور نیز مبتلا می‌شود.

علائم آن کدامند؟

دوربینی خفیف یا متوسط به طور معمول در افراد جوان تأثیر جوانی بر بینایی ندارد زیرا می‌توانند با قدرت تمرکز عدسی آن را جبران کنند ولی در موارد شدیدتر ممکن است علائم در سن پایین‌تری آغاز شوند. علائم دوربینی شدید که ممکن است از دوران نوزادی آشکار باشند شامل موارد زیر می‌باشند:
• فقدان علاقه به اشیاء کوچک
• مشکل در خواندن یا دنبال کردن داستان‌های تصویری.
اگر چشم‌ها به میزان مساوی دوربین نباشند ممکن است نتوانند با یکدیگر بر روی یک جسم، یکسان متمرکز شوند. بچه‌های کوچک بدون درمان زودرس ممکن است مبتلا به لوچی چشم شده و در نهایت بینایی یک چشم از بین برود. اگر متوجه هرکدام از علایم فوق شدید سریعاً فرزندتان را نزد پزشک ببرید. اگر در دیدن اشیاء نزدیک یا در خواندن و انجام کارهای ظریف دچار مشکل هستید باید به چشم پزشک مراجعه کنید تا آزمون‌های بینایی بر روی شما انجام شود. این اختلالات شاید نشان دهنده‌ی ابتلاء شما به پیرچشمی باشد که در افراد دوربین زودتر از افراد عادی بروز می‌کند.

چه باید کرد؟

در این مورد پزشک با بررسی قدرت بینایی و سطح جزئیات دیده شده توسط شما شدت دوربینی‌تان را تعیین می‌کند. اگرچه این بیماری گاهی در آزمون‌های بینایی معمول در مدرسه تشخیص داده می‌شود ولی تمام کودکانی که سابقه‌ی دوربینی شدید در خانواده دارند باید قبل از سن سه سالگی آزمایش شوند. زیرا درمان فوری بسیار مهم است. دوربینی را می‌توان با لنزهای تماسی یا عینک‌هایی با عدسی‌های محدب اصلاح کرد. قدرت متمرکز کننده‌گی هر چشم با افزایش سن کاهش یافته و ممکن است با گذشت زمان نیاز به تعویض عینک داشته باشید. افرادی را که مشکل دوربینی دارند می‌توان با لیزر که قدرت تمرکزکننده‌گی قرنیه را افزایش می‌دهد درمان کرد. دوربینی موجب عوارضی نمی‌شود اما افرادی که مبتلا به آن هستند بیشتر مستعد آب سیاه حاد می‌باشند و باید سریعاً درمان شوند. بنابراین انجام آزمون‌های منظم آب سیاه بسیار مهم می‌باشد.

آستیگماتیسم

آستیگماتیسم عبارت است از اختلالی که در اثر انحنای غیرطبیعی قرنیه‌ی شفاف جلوی چشم ایجاد می‌شود. در افراد مبتلا به آستیگماتیسم قرنیه‌ی شفاف جلوی چشم به صورت غیرطبیعی انحنا داشته و شعاع‌های نور را در قسمت‌های مختلف به میزان متفاوت خم می‌کند. بنابراین عدسی قادر نیست تمامی شعاع‌ها را بر روی شبکیه‌ی حساس به نور در پشت چشم متمرکز کند لذا بینایی مختل می‌شود. آستیگماتیسم به صورت خانوادگی نیز دیده می‌شود و معمولاً به همراه دوربینی یا نزدیک بینی می‌باشد.

علل آن کدامند؟

شایع‌ترین شکل آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد که علت، انحنای خفیف قرنیه در هر دو چشم است. قرنیه به جای این که مانند توپ فوتبال گرد باشد به شکل توپ راگبی درآمده یک انحنای پر شیب در یک جهت و یک انحنای کم شیب در جهت دیگر دارد. که در طول زندگی بدتر می‌شود. گاهی آستیگماتیسم به علت اختلالات چشمی مانند کراتوکونوس یا آسیب‌هایی که باعث ایجاد زخم قرنیه می‌شوند رخ می‌دهد.

علائم آن کدامند؟

اکثر افراد به میزان اندکی آستیگماتیسم دارند. اگر فقط به میزان کمی آستیگماتیسم داشته باشید ممکن است متوجه خطای بینایی خود نشوید. اگر آستیگماتیسم شدیدتر باشد ممکن است به مسائل بینایی شدیدتری منجر شود. آستیگماتیسم به روش‌های گوناگونی بینایی را مختل می‌کند. علائم آن شامل موارد زیر می‌باشند:
• تار دیدن حروف چاپی کوچک که موجب اشکال در خواندن می‌شود.
• عدم توانایی در دیدن واضح اجسام دور و نزدیک.
اگر شما در دیدن واضح اجسام در هر فاصله‌ای مشکل دارید باید در اولین فرصت برای آزمون بینایی به چشم پزشک مراجعه کنید.

درمان چیست؟

در افراد مبتلا به آستیگماتیسم معمولاً بینایی را می‌توان با عینک‌هایی که عدسی های ویژه‌ای برای جبران شکل غیرطبیعی قرنیه دارند اصلاح کرد. لنزهای تماسی سخت معمولاً مؤثرند زیرا باعث صاف شدن سطح قرنیه می‌شوند. لنزهای تماسی نرم مرسوم، شکل قرنیه را به خود گرفته و معمولاً فقط آستیگماتیسم خفیف را اصلاح می‌کنند. اگرچه عدسی‌های تماسی نرمی به نام عدسی‌های توریک وجود دارند که برای اصلاح این اختلال طراحی شده‌اند. در برخی افراد ممکن است آستیگماتیسم را به صورت دایمی با لیزر که شکل قرنیه را تغییر می‌دهد و اسکار بسیار کمی بر جا می‌گذارد درمان کرد.

پیرچشمی

پیرچشمی عبارت است از کاهش تدریجی تمرکز بر روی اشیاء نزدیک. پیرچشمی معمولاً در بالای چهل سال ایجاد می‌شود. بدین‌گونه که بعد از چهل سالگی بیشتر افراد متوجه اشکال در خواندن خطوط ریز می‌شوند که آغاز پیرچشمی است. فرد دارای بینایی طبیعی قادر است اشیا نزدیک را به وضوح ببیند. زیرا عدسی انعطاف‌پذیر چشم، شکل خود را تغییر داده و هنگام تمرکز بر روی اشیاء نزدیک منحنی‌تر و کلفت‌تر می‌شود. عدسی ضخیم شده شعاع‌های نور حاصل از اشیاء نزدیک را به شکل دقیقی بر روی شبکیه‌ی حساس به نور در پشت چشم متمرکز می‌کند که این فرآیند تطابق نام دارد.
با افزایش سن، عدسی خاصیت انعطاف پذیری خود را از دست داده، قدرت تطابق کاهش یافته و در نهایت شعاع‌های نور اشیاء نزدیک را به خوبی بر روی شبکیه متمرکز نمی‌کند. بنابراین اشیاء در چشم ما تار به نظر می‌رسند.

علائم آن کدامند؟

علائم معمول پیرچشمی عبارتند از:
• نیاز به نگه داشتن روزنامه و کتاب‌ها به فاصله یک بازو، جهت مطالعه.
• اشکال در تمرکز بر اشیاء نزدیک در نور کم.
• نیاز به درآوردن عینک برای دیدن اشیاء نزدیک در افراد نزدیک بین.
اگر هریک از علائم فوق را دارید حتماً با پزشک مشاوره کنید.

درمان چیست؟

پیرچشمی را می‌توان با تجویز عینک‌های محدب که شعاع‌های نور اشیاء نزدیک را بر روی شبکیه متمرکز می‌کنند اصلاح کرد. اگر شما دوربین، نزدیک بین یا آستیگمات باشید ممکن است عینک‌های ویژه‌ای برایتان تجویز شود که در قسمت‌های مختلف، عدسی دارای قدرت متفاوتی باشند. به عنوان مثال عینک‌های دارای دو عدسی، دارای یک عدسی فوقانی برای تصحیح دید دور و یک عدسی پایینی برای تصحیح پیرچشمی می‌باشند. عدسی‌های پیشرفته‌ای که قدرت متمرکزکننده‌ی آن‌ها از بالا به پایین به تدریج تغییر می‌کند نیز در دسترس است. پیرچشمی را گاه می‌توان با لنزهای تماسی درمان کرد ولی برای خواندن، عینک موردنیاز است.
پیرچشمی با افزایش سن بدتر شده و ممکن است هرچند سال نیاز به تعویض عینک با شیشه‌ی جدیدتری داشته باشید. برای انجام آزمون‌های بینایی پزشک خود را به طور منظم ملاقات کنید. این وضعیت در نهایت در حدود سن شصت سالگی که در آن زمان قدرت تمرکز طبیعی چشم به حداقل خود می‌رسد، تثبیت می‌شود. در این مرحله بیشترین کار تمرکز توسط عینک انجام می‌شود نه توسط خود چشم.

تقویت بینایی

اگر میل دارید قدرت بینایی خود را حفظ کنید و یا آن را تقویت کنید، باید از کاهو، شوید، تره، شاهی، ریحان، شاهدانه، شیر، خرمای خشک، نمک، سنبل الطیب، شش گوسفند و جوجه کباب کمتر استفاده کنید و از فعالیت‌های جنسی، جماع در اول شب با شکم پُر پرهیز شود. و برای تقویت بینایی از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده کنید.
به، خرمای تازه، بادام، ماش، سیاه دانه با مغز گردو، قارچ، کندر، کاسنی، زردآلو، لوبیا، بامیه، شلغم، پیاز، کلم، عدس، گوشت پخته، آب هویج، گوجه فرنگی خام و خوراکی‌هایی که دارای ویتامین A هستند.
• به عنوان درمان در سال چند مرتبه روی سر حنا بگذارید.
• سورمه‌ی بادام تلخ به چشم بکشید.
• گاهی گیلاس را له کنید و پشت چشم ضماد کنید.
• آب صاف کرده‌ی شاه تره را به چشم بکشید.
• از برگ‌های شاه تره سورمه بسازید و آن سورمه را به چشم بکشید.
• عناب را بجوشانید بعد آب آن را صاف کرده و در چشم بچکانید.
• رُب انار شیرین و کهنه را با میل در چشم بکشید ولی قبلاً باید معده پاک شده باشد.
• چهل شب موقع خواب هر شب سه مثقال هلیله‌ی سیاه کوبیده بخورید.
• آب ساقه‌های رازیانه را بگیرید و خشک کنید و مانند سورمه در چشم بکشید.
• پانزده تا سی گرم دانه‌های بادیان را نرم بکوبید و به مدت یک دقیقه بجوشانید، سپس ده دقیقه هم دم کنید بعد آب آن را صاف کرده و به طور نیم گرم چشم را با آن آب بشویید.
• چهل روز، همه روزه چهار مثقال مغز تخم گل آفتاب گردان را به طور خام بخورید.
• آب انار را در ظرف مسی سفید نکرده ریخته و بجوشانید تا قوام آید و گاهی یک قطره در چشم بچکانید.
• پوست هلیله‌ی زرد، هلیله‌ی سیاه، آمله‌ی مقشر، ریوند چینی، مصطکی رومی، جنطیانای رومی، انیسون، مرمکی، کندر، سنامکی، گل محمدی، فوفل، پوست هلیله‌ی کابلی، قرص کمر، مقل ازرق، سازج هندی،‌ ریشه‌ی اریسا، ریشه‌ی انجبار و زنیان از هرکدام ده گرم مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. بعد با 250 گرم مویز بدون هسته مخلوط و باز هم بکوبید تا به صورت خمیر درآید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه به اندازه‌ی یک پسته از آن میل شود.

رفع کم نوری چشم

به عنوان درمان به مدت ده شب هر شب 20 گرم هلیله‌ی سیاه کوبیده را در دهان ریخته و با کمی آب بخورید و سوخته‌ی آهن را بسیار نرم بسایید و مانند سورمه در چشم بکشید.

قرمزی یا خستگی چشم

اگر چشم از فرط خستگی، بی‌خوابی، سرما، سوز و باد، ضربه خوردگی، اصابت انگشت یا شیئی به چشم قرمز شود، هیچ ناراحت نشوید و به آن دست نزنید و دارویی در آن نریزید، فقط موقع خواب یک عدد زرده‌ی تخم مرغ خام را گرم کرده و روی پنبه یا گاز گذاشته و پس از بستن چشم آن را پشت پلک ضماد گذارید و بخوابید. در صورتی که بهبودی کامل حاصل نشد و آثاری باقی ماند، تا سه شب آن کار را تکرار کنید.
• پنجاه گرم برگ گردو را پس از شستن در یک لیتر آب 15 دقیقه بجوشانید، آب آن را صاف کرده و پس از سرد شدن با آن چشم را شستشو دهید.
• پوست و برگ تیول را بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن چشم را بشویید.
• ده گرم برگ خشک بارهنگ را در یک لیوان آب جوش بریزید و درب لیوان را بگذارید و پس از 20 دقیقه آب آن را صاف و چشم را شستشو دهید.
• کمی مرمکی را نرم بکوبید و در کمی آب جوش حل کنید و یک قطره در چشم بچکانید.
• دویست گرم ریشه‌ی شیرین بیان شسته و تمیز شده را نیم کوب و در یک لیتر آب 20 دقیقه بجوشانید. 15 دقیقه هم دم کنید سپس با آب صاف کرده‌ی آن چشم را شستشو دهید.
• سیب زمینی خام را ریز رنده کنید و پشت پلک چشم بگذارید و بخوابید.
• مغز ناخنک، بابونه‌ی شیرازی، چای معمولی خشک و گل بنفشه از هرکدام به نسبت مساوی مخلوط کرده و هر روز صبح یک قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید. آب آن را صاف و در طول روز چند مرتبه هر بار کمی از آن را در یک استکان تمیز بریزید و سر را بالا گرفته و استکان را روی چشم برگردانید بعد چشم را باز نگه داشته و خوب با آن چشم را شستشو دهید.

حساسیت چشم به نور یا سفیدی

به عنوان درمان سیدوکا را خشک کنید بعد بسوزانید و دود آن را هر روز به چشم بدهید.

آسیب چشم از برق گرفتگی یا برف

برای درمان اول چشم را با آب گرم بشویید بعد بادام تلخ را نرم بکوبید و آن را بر پشت پلک ضماد کنید سپس چشم و صورت را با پارچه‌ای سیاه رنگ ببندید. و در صورتی که مشکل ادامه داشت هر شب سیب زمینی خام را ریز رنده کرده و پشت چشم ضماد کنید.

ضدعفونی کردن چشم

برای میکروب‌زدایی و ضدعفونی کردن چشم گه گاه پیاز را رنده کنید و بپزید و هنگام پختن بخار آن را به چشم بدهید.

قرمز شدن تخم چشم

شایع‌ترین تغییر در وضعیت ظاهری چشم‌ها قرمز شدن آن‌ها است. شرایط متعدد و مختلفی رگ‌های خونی در بافت ملتحمه‌ی چشم را گشاد می‌کنند و باعث می‌شوند که سفیدی چشم قرمز به نظر آید. این قبیل حالات و شرایط شامل خستگی، آلرژی‌ها، عفونت‌ها، خراشیدگی یا زخم‌های قرنیه، هم چنین وارد شدن اجسام خارجی به چشم است. گاهی اوقات یک سرفه یا عطسه‌ی شدید و یا وزش مستقیم باد باعث پاره شده یک رگ در ملتحمه‌ی چشم می‌شود و تشکیل یک لکه‌ی قرمز شفاف در سفیدی چشم می‌دهد. هم‌چنین در اثر گل مژه و یا در اثر بیماری‌های میکروبی در پلک‌ها یا سینوس‌ها ممکن است پلک‌ها و نسوج اطراف چشم قرمز رنگ گردند.
اگر تخم چشم قرمز شده باشد، سولفات دو زنگ 10 سانتی، نئوکائین 10 سانتی و 40 گرم آب مقطر را مخلوط کرده و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه 2 قطره از آن را در چشم بچکانید قرمزی چشم به کلی مرتفع خواهد شد.
• سولفات دو زنگ 10 سانتی با 50 گرم عرق بید مخلوط و روزی 5 مرتبه در چشم بچکانید.
• محلول آرژیرل 1000 را داخل چشم بریزید.
• محلول پنیسیلین دو هزار واحدی را در چشم بچکانید.

قرمزی چشم از ضربه خوردگی:

اگر چشم در اثر اصابت ضربه قرمز شده باشد شب‌ها هنگام خواب زرده‌ی تخم مرغ خام را کمی گرم کرده و روی قطعه‌ای گاز استریل پهن کرده و پشت چشم قرار دهید سپس چشم را ببندید و استراحت کنید.

قرمزی چشم در اثر خستگی:

اگر چشم در اثر خستگی قرمز شده باشد، شب‌ها زرده‌ی تخم مرغ خام را کمی گرم کنید و روی یک قطعه گاز استریل پهن کرده و پشت چشم ضماد کرده، استراحت کنید.

قرمزی چشم در اثر سوز و سرما:

اگر در اثر سوز و سرما چشم قرمز شده است با آب گرم آن را بشویید و شب‌ها هنگام خواب زرده‌ی تخم مرغ خام را کمی گرم کنید و روی یک قطعه گاز استریل پهن کرده و بر پشت چشم ضماد گذارید. روی چشم را بسته و استراحت کنید.

خارش چشم

خارش چشم ممکن است ناشی از آلرژی یا حساسیت باشد که معمولاً همراه با آب ریزش از چشم است. هم‌چنین التهاب پلک‌ها (10) ممکن است باعث خارش گردد. عفونت‌ها و انواع آلودگی‌های انگلی نیز می‌توانند تولید خارش کنند.
در صورتی که مبتلا به خارش چشم شده‌اید، شاه دانه‌ی خام را همچون غبار نرم بسایید بعد با شیر زنی که طفل دختر زاییده باشد مخلوط و در چشم بچکانید و عرق کاسنی هم بنوشید.

خارش چشم از گرمی و حرارت:

در صورتی که خارش چشم در اثر گرمی و حرارت بدن باشد از خوراکی‌هایی که طبیعت آن‌ها سرد است بیشتر استفاده کنید. عصاره‌ی زیره را با تخم مرغ مخلوط و خوب هم بزنید. یک قطره در چشم بچکانید و یا پشت چشم ضماد کنید.

درد چشم

اگر دچار چشم درد شده‌اید، باید از خوردن ترشی‌جات، سرکه، زنجبیل، دارچین،‌ میخک، جوز هندی، هل، خرما، نارگیل، نخودچی و پیاز پرهیز و از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده کنید.
هویج، لیمو، گلابی، زالزالک، سیب درختی، ازگیل، گیلاس، گوشت گوساله، گوشت جوجه خروس، گوشت ماهیچه‌ی بز، پاچه‌ی گوسفند، آش‌های رقیق، شیربرنج.
• به عنوان درمان شیر مادری را که طفل دختر زاییده باشد در چشم بچکانید.
• سیب زمینی خام را ریز رنده کنید و روی آن بگذارید.
• اشک مو را روی آن بمالید.
• برگ جعفری تازه را بکوبید و روی چشم ضماد کنید.
• مرزنجوش و قهوه را مخلوط کرده، بجوشانید و هنگام جوشیدن بخار آن را بر چشم بدهید.
• مرزنجوش و مرزه را بجوشانید و هنگام جوشیدن بخار آن را بر چشم بدهید.
• برگ تازه‌ی کاسنی را بکوبید و پشت چشم ضماد کنید.
• کاهوی پخته را له کنید و با کمی روغن زیتون پشت چشم ضماد کنید.
• به اندازه‌ی یک عدس از شیره‌ی خشخاش را با کمی زعفران نرم بسایید بعد با زرده‌ی تخم مرغ خام مخلوط و به چشم بمالید.
• پنج مثقال برگ خشک مو یا چند عدد برگ تازه آن را در یک لیتر آب بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن چشم را بشویید.
• یک سیب درختی قرمز و شیرین را پوست کنده و دانه‌های آن را بیرون آورید. آن را در آب بپزید. پس از پخته شدن له کرده و پشت چشم ضماد کنید.
• آب ترنج را بگیرید و با شیر مادری که طفل دختر زاییده باشد مخلوط و به چشم بمالید.
• پوست خشخاش را بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را با گلاب و هلیله‌ی سیاه ساییده شده مخلوط و پشت چشم بمالید.
• گشنیز تازه را بکوبید و با نان خشک کوبیده شده مخلوط کرده و پشت چشم ضماد کنید.

چشم درد از غلبه‌ی رطوبت:

اگر درد چشم از غلبه‌ی رطوبت باشد باید از خوردن هل، دارچین، زنجبیل، فلفل، نخودچی، نارگیل، پیاز، غذاهای چرب و سنگین پرهیز کنید.
• برای درمان آن با شوید، بابونه و شنبلیله برنج را بپزید و بخورید.
• شوید و بابونه را مخلوط بجوشانید و آب آن را صاف و با عسل یا نبات شیرین کرده، بنوشید.
• پوست خشخاش، گل گاوزبان، بادرنجبویه و مرزنجوش از هرکدام 5 گرم، را با 10 گرم گل بابونه‌ی شیرازی مخلوط و آن را 6 قسمت کنید. هر صبح و عصر یک قسمت از آن را بجوشانید و بخار آن را به چشم دهید، بعد آب آن را صاف و با عسل یا نبات شیرین کرده و بنوشید.

چشم درد از غلبه‌ی صفرا:

در هنگام درد چشم جلوی آن پرده‌ای احساس می‌شود که در اثر مالش مرتفع می‌گردد. یا گاهی بدون اختیار از چشم آب می‌آید. یا گاهی حدقه‌ی چشم سنگین به نظر می‌رسد، مربوط به خود چشم نیست. در این موارد باید جهت رفع غلبه‌ی صفرا اقدام کنید. هم‌چنین به عنوان درمان باید از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده شود.
آش آب غوره، آش جو با آب غوره، آش با گشنیز تازه، آب لیموترش، آب هندوانه، آب پرتقال، آلبالو، آلو، اسفناج، کاهو، خرفه، تخم نیلوفر.

چشم درد از حرارت:

اگر چشم درد از حرارت باشد باید از خوردن خرما، دارچین، جوز بویا، فلفل، نارگیل، پیاز، ترشی‌جات و نخودچی پرهیز کنید.
به عنوان درمان نشاسته را در شیر مادری که نوزاد دختر داشته باشد، مخلوط و سفیده‌ی تخم مرغ خام را به آن اضافه کرده و خوب هم بزنید و پشت چشم بمالید.

چشم درد از ضعف مزاج و کم بنیگی:

اگر چشم درد از ضعف مزاج و کم بنیگی باشد باید گنجشک را سر بُرید و تا بدن آن گرم است پَر کَنده و داخل آن را تمیز کنید. سپس آن را بکوبید، و با هویج بپزید و میل کنید. این عمل را از روز اول با یک گنجشک شروع و هر روز یک عدد اضافه کنید تا روز دوازدهم به دوازده عدد برسد. به کلی ضعف چشم مرتفع خواهد شد. هم چنین از خوراکی‌های زیر نیز بیشتر استفاده کنید.
پاچه‌ی گوسفند، گوشت ماهیچه‌ی بز، گوشت جوجه خروس، گوشت گوساله، آش‌های روان، شیربرنج، گلابی، هویج، گیلاس، ازگیل، زالزالک، سیب درختی، لیمو.
ضمناً بخور دادن چشم با جوشانده‌ی مخلوط قهوه و مرزنجوش نیز مفید می‌باشد. در این مورد بهتر است از خوردن ترشی‌جات، سرکه و غذاهای چرب و سنگین هم پرهیز شود.

چشم درد از زکام و سرماخوردگی:

اگر درد چشم از زکام و سرماخوردگی باشد ابتدا از خوردن غذاهای چرب، سنگین، دیرهضم، ترشی‌جات، سرکه، نخودچی، انواع فلفل و ادویه‌جات، زنجبیل، دارچین، جوز بویا، نارگیل، هل و میخک پرهیز شود. و در عوض از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده کنید.
آش‌های ساده، سبزی پلو، شش گوسفند، گوشت ماهیچه‌ی بز، گوشت گوساله، گوشت جوجه خروس، شیر برنج، پاچه‌ی گوسفند، سیب درختی، زالزالک، هویج، لیمو، گلابی، گیلاس، ازگیل، فرنی، شیر، شیربرنج.
• برگ تیول، اسطوخدوس هندی، تخم گشنیز، بادرنجبویه، برگ اکالیپتوس و قهوه‌ی خام نیم‌کوب شده از هرکدام 5 گرم را مخلوط و بجوشانید. هنگام جوشیدن چشم را بخور داده و پس از آن تمامی سر را کاملاً ببندید. بعد یک استکان از آب صاف کرده‌ی آن را شیرین کرده، بنوشید.
• قهوه‌ی خام نیم کوب شده را بجوشانید و هنگام جوشیدن بخور دهید و آب آن را بنوشید.
• با جوشانده‌ی مخلوط قهوه و مرزنجوش بخور دهید و آب آن را هم بنوشید.
• تمام سر را بپیچید و گرم نگه دارید. گاهی با چایی تازه دم چشم را شستشو دهید. هر صبح، ظهر و شب آب دم کرده‌ی اسطوخدوس هندی را صاف و شیرین کرده و بنوشید.
• بخور کاه جو یا بخور اکالیپتوس یا بخور آهن را روزی سه بار بدهید.

چشم درد از ثقل معده:

اگر چشم درد در اثر ثقل معده ایجاد شده باشد، از خوردن غذاهای چرب و سنگین، ادویه‌جات، انواع فلفل و نخودچی پرهیز شود.
به عنوان درمان روز اول، ظهر آش تمرهندی بخورید اما شام نخورید. روزهای بعدظهرها آش آلوچه یا آش آب غوره یا آش نارنج خورده شود و شب به جای شام، کاهو یا یک نوع میوه بخورید. این کار را چند روز ادامه دهید.

چشم درد بر اثر جوشکاری:

کسانی که به شغل جوشکاری اشتغال دارند و در اثر نگاه کردن به محل جوش در حین عمل جوشکاری دچار آسیب چشمی شده‌اند، از دست یا دستمال یا شیء کثیف برای ماساژ چشم خودداری کرده و شب‌ها سیب زمینی خام را ریز رنده کنند و پشت پلک ضماد کرده و استراحت نمایند. اگر سوزش یا قرمزی چشم مرتفع نگردید تا نتیجه‌ی کامل این کار را هر شب ادامه دهند.

چشم درد از ضربه خوردگی:

اگر شیء بر چشم اصابت کرده است سیب زمینی خام را ریز رنده کنید و روی آن بگذارید تا آثار ضربه خوردگی از بین برود و سلامت چشم را باز یابید.

چشم درد از آثار باد سوزاک:

اگر درد چشم از آثار و یا بعد از معالجه‌ی سوزاک باشد، دور چشم عفونت کرده و گوشه‌های چشم را قی می‌گیرد.
به عنوان درمان باید محلول نیترات دراژان یک در هزار در آن بچکانید.
نکات حایز اهمیت در این مورد این است که محلول فوق را پس از تهیه، داخل شیشه‌ی قهوه‌ای یا مشکی رنگی بریزید که از نور محافظت شود. نباید آن را در معرض نور، روشنایی و آفتاب قرار داد. در صورتی که شیشه‌ی قهوه‌ای یا سیاه در دسترس نبود لااقل دور شیشه‌ی محتوی دارو را با پارچه یا کاغذ بپیچید و مسدود کنید.

درد و قرمزی چشم از ورم:

اگر چشم در اثر ورم قرمز شده و ایجاد درد کرده است، یک تخم مرغ خام را در ظرفی بیندازید و با وسیله‌ای نقره‌ای آن را آنقدر بهم بزنید تا کف کند. آن کف را به وسیله‌ی پنبه بر پشت چشم بگذارید تا ورم، درد و قرمزی آن به مرور مرتفع گردد.

تورم پلک چشم

هر چیز که باعث تحریک چشم شود می‌تواند پلک‌ها را نیز تحریک کند و موجب آماس و تورم آن گردد. این تورم می‌تواند به صورت اِدم (11) یا تجمع غیرطبیعی مایع در فضای بین یاخته‌ای پلک باشد. شایع‌ترین علت تحریک، آلرژی یا حساسیت است. واکنش‌های آلرژی ممکن است در اثر یک ماده‌‌ی آرایشی، گرده‌ی گیاهان یا سایر اجرام معلق در هوا، فلزاتی از قبیل نیکل، یا قطره‌های دارویی که به چشم می‌ریزند ایجاد شود. نیش یا گزش حشرات، عفونت‌های میکروبی، ویروسی و یا قارچی نیز می‌توانند موجب این عارضه گردند. هم‌چنین آلودگی به انگل تریشین (12)، آنژیومای ارثی (13) (بیماری ژنتیکی و ناشی از تومورهای خونی یا لنفی است) و خشکی چشم (14) از جمله عوامل این بیماری هستند.
اگر چشم در اثر عفونت، قی و چسبندگی پلک‌ها متورم شده باشد، اکسیدژن دومرکور 2 سانتی گرم، اسید بوریک 4 سانتی گرم، وازلین 5 گرم، همه را مخلوط کرده و شب‌ها هنگام خوابیدن بر چشم بمالید.
• هر صبح، ظهر و شب محلول پنسیلین را بر چشم بمالید.

نرم کردن قرنیه چشم

خشکی و کدر شدن قرنیه (15) در اثر کمبود ویتامین A، ناکافی بودن پروتئین و کالری در رژیم غذایی ایجاد می‌شود. در این عارضه سطح قرنیه و ملتحمه‌ی چشم خشک می‌شود. سپس عفونت های میکروبی و زخم‌های قرنیه به وجود می‌آید. در اثر ابتلا به بیماری غده‌های اشکی نیز غشاء اشک یا میزان رطوبت روی قرنیه کاهش یافته و چشم خشک می‌گردد. به علت کمبود ویتامین A ممکن است شب کوری (16) یا ضعف بینایی در تاریکی ایجاد شود. تشخیص این عارضه در افرادی که دچار سوءتغذیه هستند براساس وجود خشکی و زخم‌های قرنیه امکان پذیر است. برای درمان عفونت‌ها استفاده از قطره‌های چشمی یا پمادهای حاوی آنتی بیوتیک می‌توانند کمک کنند اما اصلاح رژیم غذایی و رفع کمبود ویتامین A با استفاده از مواد غذایی و یا استفاده از مکمل‌های غذایی نیز واجد اهمیت هستند.

التهاب نقطه‌ای در سطح قرنیه

التهاب نقطه‌ای در سطح قرنیه عبارت است از مرگ تعدادی از سلول‌ها در سطح قرنیه. علت این نوع اختلال ممکن است عفونت ویروسی، عفونت میکروبی مثل بیماری تراخم، خشکی چشم، پاشیده شدن یک ماده‌ی شیمیایی قوی به چشم، در معرض اشعه‌ی ماورای بنفش قرار گرفتن (به علت تابش نور آفتاب یا لامپ‌های خورشیدی یا نور متصاعد شده از انجام جوشکاری)، یا استفاده‌ی طولانی از لنزهای تماسی (17) و یا به علت تحریک یا حساسیت به یک ماده‌ی موجود در قطره‌های چشمی باشد. این عارضه هم‌چنین می‌تواند در اثر عوارض جانبی ناشی از بعضی داروهایی باشد که به صورت خوراکی و یا تزریقی مصرف می‌شوند.
در این بیماری معمولاً چشم‌ها دردناک، دچار آب ریزش، نسبت به نور روشن حساس و قرمز رنگ می‌گردند و بینایی ممکن است مقداری تار شود. غالباً در چشم‌ها احساس سوزش می‌شود و مثل آن است که شن و یا جسم خارجی دیگری در چشم گیر افتاده باشد. اگر عامل این اختلال، نور ماورای بنفش باشد معمولاً علائم و نشانه‌های عارضه تا چند ساعت بعد از تماس ظاهر خواهد شد و به مدت یک تا دو روز ادامه می‌یابد. اگر این اختلال به علت تأثیر ویروس باشد ممکن است یک غده‌ی لنفی موجود در جلوی گوش در سمت چشمی که مبتلا شده متورم و حساس گردد.
تشخیص این نوع عارضه براساس وجود علائم و نشانه‌های آن و این که فرد در معرض کدام یک از عوامل شناخته شده قرار داشته است می‌باشد. پزشک با استفاده از دستگاه اسلیت لامپ (18) به معاینه‌ی چشم می‌پردازد تا از آسیب‌های احتمالی وارد به آن آگاهی یابد. (اسلیپ لامپ عبارت است از یک میکروسکوپ نور دهنده که برای بررسی قرنیه و ساختمان درون چشم به کار می‌رود. از این وسیله برای معاینه و رسیدگی به وضعیت شبکیه نیز استفاده می‌شود.)
اگر این عارضه ناشی از یک عفونت میکروبی و یا تحریک ناشی از مصرف لنزهای تماسی باشد آنتی بیوتیک یا داروی ضدمیکروبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. موقعی که بروز این عارضه به علت خشکی چشم است استفاده از پمادها و اشک‌های مصنوعی (19) مفید و مؤثر هستند (اشک‌های مصنوعی قطره‌های چشمی ساخته شده‌ای هستند که ترکیبات آن‌ها شبیه اشک‌های واقعی می‌باشند). اگر در اثر اشعه‌ی ماورای بنفش این نوع سوزش قرنیه ایجاد شده باشد، استفاده از یک پماد آنتی بیوتیک و یک قطره‌ی چشمی گشادکننده‌ی مردمک چشم و پوشش دادن چشم می‌تواند باعث تسکین درد شود. اما موقعی که بروز این عارضه به علت واکنش آلرژیکی یک دارو یا داشتن حساسیت نسبت به قطره‌های چشمی است، باید مصرف این نوع دارو و قطره‌ها قطع شود. تقریباً همه‌ی افرادی که به علت التهاب سطحی قرنیه به سوزش چشم دچار می‌شوند می‌توانند به طور کامل بهبود یابند. مواد شیمیایی و هم‌چنین اشعه‌ی ماورای بنفش می‌توانند به لایه خارجی قرنیه آسیب وارد سازند. ممکن است این آسیب از نور خورشید و یا این که از منابع مصنوعی از قبیل لامپ‌های خورشیدی و یا از نور مشعل‌ها و یا در اثر قلم‌های جوشکاری ایجاد شود. در اثر این‌گونه عوامل لایه‌‌ی سطحی قرنیه دچار آسیب و انهدام می‌گردد. انتهای اعصاب، بدون پوشش و لخت در معرض تحریک قرار گرفته و به شدت باعث درد می‌شود. اسکی بازان و کوهنوردان ممکن است دچار این نوع آسیب چشم‌ها که معروف به کوری برف (20) است گردند. آسیب به قرنیه ممکن است با تماس های تحریکی به علت فقدان حمایت‌های طبیعی غشاء اشک روی قرنیه و یا اختلال در واکنش‌های پلک چشم ایجاد شود. این وضعیت هم‌چنین ممکن است به علت شرایط مختلفی که پلک‌ها نمی توانند به طور کامل قرنیه را بپوشانند، ایجاد شود. این شرایط شامل برآمدگی غیرطبیعی کره‌ی چشم (21)، فلج عصب صورت (22) و برگشتگی لبه‌ی پلک پایین به خارج (23) می‌باشد.

التهاب روی قرنیه در اثر ویروس تب خال

موقعی که التهاب قرنیه در اثر ویروس تب خال شروع می‌شود علایم آن ممکن است مشابه با یک عفونت میکروبی ملایم به نظر آید. به این ترتیب که چشم‌ها تا حدودی دردناک، اشک آلود، قرمز و نسبت به نور روشن حساس می‌شوند. در این وضعیت، به ندرت ممکن است بیماری شدید شده و قرنیه متورم گردد و بینایی تار و نامشخص گردد. این بیماری در بیشتر موارد در مرحله‌ی اول تغییرات مختصری در قرنیه به وجود می‌آورد و بدون درمان رفع می‌شود. اما گاهی اوقات بیماری برگشت می‌کند و نشانه‌های بیماری با شدت بیشتری بروز می‌کند. بنابراین اگر این بیماری برگشت کند آسیب زیادتری به قرنیه وارد می‌شود. بازگشت این بیماری در چند نوبت باعث می‌شود که رگ‌های خونی در قرنیه نشو و نما کنند و گاهی اوقات به طور مشخص باعث تخریب بینایی می‌گردند. برای تشخیص بیماری تب خال ویروسی، چشم پزشک به وسیله‌ی اسلیت لامپ به معاینه‌ی چشم می‌پردازد. گاهی اوقات پزشک ممکن است جهت تشخیص ویروس از ناحیه‌ی آلوده نمونه‌گیری کند و جهت کشت ویروسی به آزمایشگاه بفرستد.
برای درمان این نوع عارضه پزشک ممکن است یک داروی ضد ویروسی از قبیل قطره‌های چشمی‌تری فلوریدین (24) یا پماد ویدارابین (25) تجویز کند. از راه دهان و به صورت خوراکی نیز می‌توان داروی ضد ویروسی آسیکلوویر (26) را مورد استفاده قرار داد. درمان باید حتی الامکان هرچه زودتر شروع شود. گاهی اوقات چشم پزشک ممکن است برای کمک به تسریع بهبودی پس از بی حس کردن چشم با ملایمت به وسیله‌ی سوآب یا پنبه‌های نرم قسمت‌های عفونی و سلول‌های آسیب دیده را از قرنیه خارج کند.

تورم و تاول در قرنیه

بیماری قرنیه و تشکیل تورم و تاول در آن بیشتر در افراد سالمند شایع می‌باشد. گاهی اوقات تورم قرنیه بعد از عمل جراحی چشم از قبیل عمل آب مروارید (27) ‌به وجود می‌آید. این تورم باعث تشکیل تاول‌های پر از مایع در سطح قرنیه می‌شود. این تاول‌ها می‌توانند بترکند و باعث درد شوند. غالباً این طور احساس می‌شود که یک جسم خارجی در چشم گیر افتاده و بینایی تخریب می‌شود. تشخیص این بیماری بر پایه‌ی نشانه‌های واضح آن شامل تورم قرنیه، کدر شدن قرنیه همراه با وجود تاول‌ها در سطح آن می‌باشد. برای تأیید تشخیص، استفاده از دستگاه پاچی متری (28) که ضخامت قرنیه را به وسیله‌ی امواج ماورای صوت اندازه‌گیری می‌کند، مفید می‌باشد.
این نوع بیماری را که تولید آماس و تاول در قرنیه می‌کند با کاهش مقدار مایعات در قرنیه درمان می‌کنند. برای خارج کردن مایعات از قرنیه می‌توان از قطره‌های چشم نمکی استفاده کرد. گاهی اوقات برای کاهش ناراحتی لنزهای تماسی نرم را مورد استفاده قرار می‌دهند. در مواردی که بینایی برای انجام کارهای روزمره ناکافی باشد، احساس ناراحتی زیاد خواهد بود و استفاده از پیوند قرنیه ضروری می‌باشد.

زخم در قرنیه

زخم در قرنیه می‌تواند از یک جراحت سطحی و باز در قرنیه شروع شود و بعد به وسیله‌ی میکروب‌ها، قارچ‌های انگلی، موجودات تک یاخته‌ای که در آب‌های آلوده زندگی می‌کنند، عفونی گردد. زخم‌های ویروسی می‌توانند در اثر فشارهای جسمی و یا به خودی خود عود نمایند. زخم قرنیه هم‌چنین می‌تواند در اثر یک جسم خارجی از جمله لنزهای تماسی (29) ‌باشد که باعث تحریک چشم می‌گردد، این وضعیت به خصوص موقعی اتفاق می‌افتد که هنگام خواب نیز لنزها را از چشم خارج نمی‌کنند و یا این که آن‌ها را به خوبی و به طور مناسب ضدعفونی نمی‌کنند.
کمبود ویتامین A و پروتئین در بدن نیز می‌تواند منجر به زخم قرنیه شود. هم چنین اگر پلک‌های چشم به هر دلیل به طور کامل و مناسب بسته نشوند قرنیه ممکن است دچار خشکی شود. این قبیل تحریکات می‌توانند باعث جراحت قرنیه و تولید زخم در آن گردند. این زخم‌ها معمولاً عفونی خواهند شد.
گاهی اوقات نیز ممکن است مژه‌های نابجا در پلک ها روییده شوند که تماس آن‌ها با قرنیه می‌تواند باعث خراشیدگی و ایجاد زخم در آن گردد. هم‌چنین برگشتگی لبه‌ی پلک به داخل چشم در اثر تماس با مژه‌ها باعث خراشیدن و زخم قرنیه می‌گردد.

نشانه‌های زخم در قرنیه

ایجاد زخم در قرنیه باعث درد شدید و ناراحتی می‌گردد. معمولاً چنین احساس می‌شود که یک جسم خارجی به چشم وارد شده است. این عارضه همراه با درد و حساسیت نسبت به نور درخشان بوده و تولید و ترشح اشک افزایش می‌یابد. ممکن است نقطه‌ای سفید از عفونت روی قرنیه ظاهر شود. گاهی اوقات زخم قرنیه گسترش می‌یابد و می‌تواند عمیقاً نیز نفوذ کند. عفونت ممکن است در زیر قرنیه جمع گردد. شدت نشانه‌ها و اختلالات در زخم‌های عمیق بیشتر و خطرناک‌تر است. ملتحمه‌ی چشم معمولاً خونین رنگ، متورم و ملتهب می‌گردد.
زخم‌های قرنیه می‌توانند با درمان بهبود یابند اما ممکن است جای زخم به صورت لکه‌ای کدر مانند و ابری رنگ روی قرنیه بماند که مزاحم بینایی خواهد بود. سایر اختلالات می‌توانند شامل: سوراخ شدن قرنیه، نفوذ عفونت به داخل چشم، جابه جایی عنبیه، و انهدام چشم باشد.

قرنیه‌ی قوزی (30)

تغییر شکل تدریجی قرنیه از حالت کروی به حالت مخروطی یا کله قندی (31) عارضه‌ای است که نشانه‌های آن معمولاً از سن 15 تا 25 سالگی شروع می‌شود. در اثر این عارضه به تدریج یک رشد غیرطبیعی در قرنیه و معمولاً در هر دو چشم ایجاد می‌شود که در اثر آن قرنیه به شکل مخروطی یا کله قندی درآمده و جدار آن نیز نازک می‌شود.
نشانه‌های کله قندی شدن قرنیه معمولاً در حدود سن بلوغ نمایان می‌شود و تقریباً دختران بیش از جنس مذکر به آن مبتلا می‌گردند. در اثر این عارضه نزدیک بینی (32) به طور پیش رونده ایجاد می‌شود به طوری که به علت تغییرات سریع در شماره چشم نیاز به مراجعه‌ی مکرر به مطب چشم پزشک جهت تعیین شماره‌های جدید می‌باشد. در هر حال این بیماری ممکن است به تدریج اختلالات شدیدی در بینایی به وجود آورد به طوری که حتی به وسیله‌ی هیچ نوع عینکی هم نتوان بینایی را اصلاح نمود.

کم سویی چشم در روز

اگر در طول روز بینایی ضعیف باشد. گاهی سرمه‌ی بنفشه در چشم بکشید و از تمام داروهای تقویت بینایی نیز استفاده کنید. برای داروهای تقویت چشم.

سنگینی چشم

برای درمان سنگینی چشم بهتر است هر روز آتش آب غوره به مقدار زیاد بخورید و روی آن نیز مقداری گل قند میل کنید.

درمان تاریک شدگی چشم

در این موارد باید از خوردن ریحان، تره، شوید، شاهی، کاهو، نمک، آب‌های گوگرددار، شیر، جگر سفید، جوجه کباب، خرمای خشک پرهیز کنید و از فعالیت‌های جنسی به خصوص در اول شب با شکم پر نیز پرهیز شود. آب غوره و آش آب غوره زیاد مصرف کنید. به عنوان درمان انغوزه خشک را بسیار نرم بسایید و مانند سرمه در چشم بکشید.

تاریکی چشم بعد از برخاستن از زمین

اگر هنگام برخاستن از زمین تاریکی چشم ایجاد شد بعد از تنقیه، 10 گرم جُند بیداستر ساییده شده را در دهان بریزید و با آب بخورید.

خروج اشیاء ریز داخل چشم

15 گرم برگ خشک بارهنگ را در یک لیوان آب جوش حدود 10 تا 15 دقیقه بخیسانید بعد صاف کنید و به وسیله‌ی پنبه یا دستمال کاغذی چشم را بشویید.
• با چای تازه دم صاف کرده چشم را شستشو دهید.

تصوّر شیء ریزی در چشم

اگر دائم احساس می‌کنید که مو یا غبار یا شیء ریزی چشم شما را آزار می‌دهد باید هر صبح و شب هر مرتبه یک لیوان آب هویج بنوشید.

پرده‌ای جلوی چشم

در صورتی که گاهی پرده‌ای را جلوی چشم خود تصور می‌کنید هر روز آب غوره و آش آب غوره بخورید و ادامه دهید تا مرتفع شود.

پرده‌ای سفید روی چشم

در صورتی که بر روی چشم پرده‌ی سفیدی ظاهر شده باشد محلول آتروپین 1% را هر شب در چشم بچکانید تا به مرور مرتفع گردد.
• سولفات دوآطروپین 10 سانتی گرم، روغن وازلین، لالولین از هرکدام 5 گرم را مخلوط و هر شب پشت چشم بمالید تا به مرور پرده‌ی سفید زایل گردد.
• پوست تخم لک لک را هم چون سرمه بسیار نرم بسایید و هر شب هنگام خواب در چشم بپاشید تا به مرور لک سفید برطرف گردد.
• پوست تخم لک لک را با کف دریا به نسبت مساوی مخلوط کرده مانند سرمه بسیار نرم بسایید و شب ها هنگام خواب در چشم بپاشید و تا نتیجه کامل این عمل را تکرار نمایید.

نقطه‌های تیره در عنبیه و در ملتحمه چشم

گاهی اوقات نقطه‌های تیره رنگی روی عنبیه (33) و یا روی ملتحمه‌ی چشم (34) ظاهر می‌شوند. در بعضی موارد این نقطه‌های تیره از زمان تولد وجود دارند و گاهی اوقات نیز ممکن است در اثر بالا رفتن سن و پیری ایجاد شوند. غالباً وجود این نوع نقطه‌های تیره اهمیتی ندارند ولی در هر حال اگر رشد کنند و بزرگ شوند باید به وسیله‌ی چشم پزشکان متخصص مورد بررسی قرار گیرد تا از عدم ابتلا به سرطان اطمینان حاصل شود.

مگسک چشم

در صورتی که دچار مگسک چشم شده‌اید برای درمان آن توصیه می‌شود که هر روز مقداری از قسمت سفید ریشه‌ی کنگر را بخورید.

شب کوری

اگر دچار شب کوری گشته‌اید، (شب‌ها قدرت دید ضعیف‌تر از روز می‌شود) باید از خوردن شُش گوسفند یا گاو هم‌چنین از خوردن غذاهای غلیظ و یا سرخ کرده و پرخوری هنگام شب پرهیز کنید. از خوراکی‌های مفید بیشتر استفاده کنید. مانند:
ویتامین A، زردآلو، گوجه فرنگی خام، آب شلغم پخته، آب شلغم خام، آب یونجه، آب هویج، کاهو، کلم، پیاز، اسفناج، کنگر، قارچ، خرما، عدس، زرده‌ی تخم مرغ، جگر، روغن ماهی، روغن کبد ماهی، لبنیات، بادیان، پسته‌ی وحشی، آویشن شیرازی. هم چنین می‌توانید با غذاهای روزانه انجدان یا آویشن شیرازی یا کاکوتی یا خردل یا انغوزه استفاده کنید.
و به عنوان درمان هر روز بادیان، بابونه‌ی شیرازی، شوید، سداب و مرزنجوش را مخلوط بجوشانید. بعد آب آن را صاف و سر و صورت مخصوصاً اطراف چشم‌ها را بشویید.
• شُش گوسفند را بدون نمک و ادویه بپزید و آبش را مانند سورمه به چشم بکشید و خود شُش پخته شده را در دهان بگیرید و با جویدن به مرور آب آن را بخورید و تفاله‌ی آن را از دهان بیرون اندازید. در صورتی که بهبودی حاصل نشد روز بعد همین عمل را با جگر سیاه انجام دهید و سه روز در میان این کار را تکرار کنید.
• هر شب قلب گوسفند را کباب کرده و هنگام کباب آبی را که از آن می‌چکد در چشم بکشید.
• هر شب خون تازه‌ی بال کبوتر را در چشم بکشید.
• هر شب آب مرزه‌ی تازه را بگیرید و در چشم بکشید.
• زهره‌ی کبوتر را خشک کنید و بسیار نرم بسایید و هر شب مانند سرمه در چشم بکشید.
• زنجبیل را نرم بسایید بعد الک کنید. هنگامی که به صورت غبار درآمد هنگام خواب به چشم بکشید.
• جگر سیاه را روی آتش بیندازید و پتویی بر سر خود بکشید و چشم خود را باز نگه دارید تا دود آن به چشم برود و هر روز چند مرتبه این کار را انجام دهید.
• قدری حنا روی جگر سیاه گوسفند بپاشید و روی آتش یا روی ریگ‌های تنور نانوایی سنگکی بپزید تا کف کند و آن کف را گرفته و به وسیله‌ی میله سرمه‌دان در چشم بکشید.
• گل نرگس را بسیار نرم بسایید و هنگام خواب مانند سرمه در چشم بکشید.
• سر کبوتر را بسوزانید و خاکسترش را هر شب به چشم بکشید.
• شب‌ها پوست نازک جگر گوسفند یا پوست جگر ماهی را پشت چشم بگذارید و روی آن را ببندید و بخوابید.

کوری

عبارت است از نقصان شدید یا کامل بینایی که با عدسی قابل اصلاح نباشد. فقدان کامل دید یا تقریباً نابینا شدن، معمولاً کوری نامیده می‌شود که حداقل چهل میلیون نفر را در دنیا مبتلا کرده است. خطر کوری با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد ولی این بیماری می‌تواند از بدو تولد وجود داشته باشد.
کوری ممکن است در اثر اختلالات چشم‌ها، اعصاب مرتبط کننده‌ی چشم به مغز یا نواحی پردازش‌گر اطلاعات بینایی در مغز ایجاد شود. در کشورهای پیشرفته، کوری اغلب در اثر آسیب شبکیه، مرض قند (دیابت)، استحاله‌ی ماکولا، افزایش فشار مایع در چشم به علت آب سیاه و تار شدن عدسی (آب مروارید) ایجاد می‌شود. شایع‌ترین علت کوری در کشورهای در حال توسعه آب سیاه همراه با عفونت تراخم و کمبود ویتامین A می‌باشد.
تشخیص زودرس می‌تواند در جهت درمان برخی علل زمینه‌ای که موجب کوری می‌شوند کمک کرده تا بینایی حفظ شود. مثلاً اگر آب سیاه داشته باشید ممکن است داروهایی برای کاهش فشار داخل چشم دریافت کنید. وسایل کمک بینایی مانند عینک‌های بزرگ کننده می‌توانند انجام کارهای روزانه را آسان‌تر نمایند. اگر به عنوان کور یا معلول چشمی ثبت شده‌اید ممکن است واجد شرایط مزایا و سرویس‌های به خصوصی باشید.

درمان زردی چشم

برای رفع زردی چشم هر شب آب گشنیز تازه را بگیرید و یک قطره در چشم بچکانید.
• بالنگ خشک را بسیار نرم بسایید و شب‌ها هنگام خواب مانند سرمه در چشم بکشید.
• پودر عصاره‌ی شیرین بیان را شب‌ها هنگام خواب در چشم بکشید.

زردی چشم در اثر یرقان:

اگر زردی چشم در اثر یرقان ایجاد شده است عصاره‌ی براسیون را در چشم بکشید.

زردی چشم پس از بیماری یرقان:

در صورتی که پس از درمان بیماری یرقان هنوز زردی چشم مرتفع نشده باشد، در روز چند مرتبه سرکه بو کنید.
• شب‌ها هنگام خواب آب انار ترش را در چشم بچکانید.
• شب‌ها هنگام خواب کمی سرکه را با کمی گلاب مخلوط کرده و در چشم بچکانید.
• آب برگ چغندر تازه را بگیرید و با نصف آن روغن زیتون خالص مخلوط و روی آتش ملایم بجوشانید تا آب آن بخار شود و روغن بماند و آن روغن را هر شب در بینی بچکانید.

درمان ورم چشم

اگر دچار ورم چشم شده‌اید، برای درمان آن گوشت خربزه را شب‌ها بر پشت چشم ضماد کنید.
• روزی چند مرتبه چشم را در معرض دود عنبرنسارا قرار دهید.
• به و برگ تازه‌ی درخت به را بکوبید و شب‌ها هنگام خواب پشت چشم ضماد کنید.
• تخمه‌های گرمک را که تازه از آن خارج شده چرخ کنید و با آب بجوشانید و هنگام جوشیدن چشم را در معرض بخار آن قرار دهید.
• سی گرم برگ خشک مو را در یک لیتر آب بجوشانید و هنگام جوشیدن خوب بخور دهید.
• گل محمدی و بابونه را نرم بکوبید، با زرده‌ی تخم مرغ خام مخلوط و بر پشت چشم ضماد کنید.
• شاخ و برگ و جوانه سماق را بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن چشم را بشویید.
• پانزده گرم برگ خشک بارهنگ را 20 دقیقه در یک لیوان آب جوش بخیسانید. و با آب صاف کرده‌ی آن، به وسیله‌ی پنبه یا گاز استریل تمیز چشم را شستشو دهید.

ورم حاد چشم

برای درمان ورم حاد چشم، مخلوط عدس پخته را له کنید بعد با روغن گل مخلوط کرده و بر پشت چشم ضماد نمایید.
• برگ تازه‌ی کاسنی را بکوبید و روی چشم ضماد کنید.
• پنجاه گرم گل گندم را در یک لیتر آب دم کرده و با آب صاف کرده‌ی آن روزی سه مرتبه چشم را شستشو دهید.

التهاب ملتحمه

در این بیماری غشای سخت سفید چشم که درون پلک‌ها را می‌پوشاند ملتهب می‌گردد. ممکن است لنزهای تماسی، استفاده از مواد آرایشی و قطره‌های چشمی باعث التهاب ملتحمه گردند. التهاب ملتحمه که چشم صورتی نیز نامیده می‌شود، بیماری شایعی است که در آن ملتحمه غشای تمیز پوشاننده‌ی سفیدی چشم و مفروش کننده‌ی پلک‌ها دچار التهاب می‌گردد. چشم مبتلا شده، قرمز و زخمی می‌شود و ممکن است خطرناک به نظر برسد؛ ولی این وضعیت به ندرت جدی است. یک یا هر دو چشم ممکن است مبتلا شوند و در برخی موارد ممکن است از یک چشم شروع شده و به چشم دیگر گسترش یابد.
ممکن است التهاب ملتحمه در نتیجه‌ی عفونت باکتریال یا ویروسی یا در اثر واکنش حساسیتی یا تحریک ملتحمه در اثر موادی مانند دود، آلودگی، یا نور ماوراء بنفش به وجود آید. التهاب باکتریایی ملتحمه ممکن است به دلیل انواع مختلفی از باکتری‌ها ایجاد شود. ممکن است التهاب ویروسی ملتحمه در اپیدمی‌های ویروس‌های ایجاد کننده‌ی سرماخوردگی معمولی ایجاد شود.
نوعی از التهاب ملتحمه که التهاب ملتحمه و قرنیه هرپسی خوانده می‌شود نیز در اثر عفونت تب خال ایجاد می‌شود. التهاب ملتحمه از طریق ویروس یا باکتری می‌تواند با تماس دست به چشم گسترش پیدا کند و بسیار مسری می‌باشد. نوزادان تازه متولد شده، برخی اوقات دچار التهاب ملتحمه می‌شوند. این امر در صورتی رخ می‌دهد که در طی زایمان، عفونت از مهبل مادر به چشم‌های جنین (طفل) گسترش پیدا کند. این شکل از التهاب ملتحمه به طور معمول در اثر میکروارگانیسم‌های ایجاد کننده‌ی عفونت‌های منتقله از راه جنسی که شامل عفونت کلامیدیا، سوزاک و هرپس تناسلی می باشد ایجاد می‌شود.
التهاب آلرژیک ملتحمه یک رخداد شایع در تب یونجه و حساسیت به گرد و غبار، گرده و سایر مواد منتقله از راه هوا می‌باشد. این مشکل می‌تواند با مواد شیمیایی موجود در قطره‌های چشمی، مواد آرایشی یا محلول‌های لنزهای تماسی شروع شود. التهاب آلرژیک ملتحمه معمولاً در افراد یک خانواده دیده می‌شود.
علائم التهاب ملتحمه به طور معمول در طی چند ساعت پیشرفت کرده و معمولاً هنگام بیدار شدن از خواب مورد توجه قرار می‌گیرند. علائم آن به طور کلی عبارتند از:
• قرمزی بر سفیدی چشم
• تورم و خارش پلک‌ها
• احساس ناراحتی و وجود شن در چشم
• ترشح که ممکن است زرد و غلیظ یا آبکی و شفاف باشد.
ترشح ممکن است در طی خواب خشک شده، دلمه‌هایی بر روی مژه‌ها و لبه‌های پلک ایجاد کند. در نتیجه پلک‌ها ممکن است در حین بیدار شدن به هم چسبیده باشند.
علایم را می‌توان با شستشوی چشم با اشک مصنوعی که بدون نسخه قابل دسترسی است تخفیف داد. برای اجتناب از گسترش عفونت، دست های خود را قبل و بعد از لمس چشم بشویید و از حوله‌ها و کاغذ خشک کن‌های مشترک استفاده نکنید. بعد از بهبود التهاب ملتحمه بینایی به ندرت گرفتار می‌شود: اگر مستعد به التهاب آلرژیک ملتحمه می‌باشید از قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت‌زا اجتناب کنید. قطره‌های چشمی ضد حساسیت موجب بهبود علائم می‌شوند. اگر یک چشم، دردناک و قرمز شود باید با پزشک خود برای بررسی وجود عارضه‌ی جدی‌تری مشورت کنید.

التهاب ملتحمه‌ی چشم به علت آلرژی:

التهاب ملتحمه‌ی چشم ناشی از آلرژی یا حساسیت عبارت است از تورم و سایر اختلالات در بافت ملتحمه در اثر یک واکنش آلرژیکی در ناحیه‌ی چشم‌ها.
در بافت ملتحمه‌ی چشم تعداد زیادی سلول از دستگاه ایمنی به نام قسمت سل (35) وجود دارد که در پاسخ به محرک‌‌هایی از قبیل گرده‌ی گیاهان، مواد شیمیایی ویژه‌ای آزاد می‌سازند که همین مواد باعث ایجاد تورم در چشم‌ها می‌گردند. این نوع واکنش یا تورم ممکن است مختصر باشد و یا این که مدت طولانی ادامه یابد. در حدود 20% از مردم جهان دارای میزان متفاوتی از آلرژی بافت ملتحمه‌ی چشم هستند.

آلرژی فصلی و آلرژی دائمی:

شایع‌ترین واکنش‌های حساسیتی در چشم از نوع آلرژی فصلی و آلرژی دائمی هستند. التهاب ملتحمه‌ی چشم ناشی از آلرژی فصلی غالباً به علت وجود گرده‌ی درختان یا گرده‌ی علوفه و چمن‌ها ایجاد می‌شود. گرده‌ی گیاهانی هرزه نیز مسئول بروز واکنش‌های آلرژیکی در ملتحمه‌ی چشم در فصل تابستان و اوایل پاییز است. در آلرژی دایمی التهاب ملتحمه‌ی چشم ممکن است در تمام ایام سال ایجاد شود و علت آن در بیشتر موارد حساسیت به گرد و غبار، عنکبوتیان ریز (36)، شوره یا ذرات پوست بدن حیوانات و ذرات پر می‌باشد.

التهاب ملتحمه‌ی چشم بهاری:

التهاب ملتحمه‌ی چشم بهاری یک نوع حساسیت شدید است که در آن ماده‌ی محرک ناشناخته می‌باشد. این وضعیت در بین پسرها به خصوص در پسر بچه‌های کمتر از 10 سال سن که مبتلا به اگزما، آسم و یا آلرژی فصلی هستند بیشتر از سایرین شیوع دارد. التهاب ملتحمه‌ی بهاری در فصل بهار ظاهر می‌شود و در فصل پاییز و اوایل زمستان فروکش می‌کند. این عارضه در فصل‌های بعدی نیز مجدداً ظاهر می‌شود. التهاب ملتحمه‌ی چشم بهاری در بسیاری از کودکان تا ابتدای بلوغ ادامه می‌یابد.

علائم التهاب ملتحمه‌ی چشم به علت آلرژی:

افراد مبتلا به التهاب ملتحمه‌ی چشم ناشی از هر نوع آلرژی، شدیداً احساس خارش و سوزش در هر دو چشم می‌کنند. اما گاهی اوقات ممکن است شدت این عارضه در یک چشم بیشتر از چشم دیگر باشد. ملتحمه‌ی چشم قرمز و گاهی اوقات متورم می‌گردد به طوری که سطح کره‌ی چشم پف کرده به نظر می‌آید و بسیاری از مردم متوجه وجود این ناراحتی می‌گردند. در التهاب ملتحمه‌ی فصلی و یا دائمی مقدار زیادی ترشحات رقیق و آبکی در چشم وجود دارد و بینایی به ندرت ممکن است مبتلا شود.
در التهاب ملتحمه‌ی بهاری ترشحات چشم، غلیظ و شبیه مواد بلغمی و حاوی سلول‌های ریزش کرده (37) هستند. برخلاف سایر انواع التهابات ملتحمه‌ی چشم ناشی از آلرژی‌ها، التهاب ملتحمه‌ی بهاری غالباً قرنیه چشم را مبتلا می‌کند و زخم های دردناک در آن ایجاد می‌شود (یادآوری می‌شود که قرنیه یک پوشش شفاف در جلوی کره چشم است). این زخم‌ها در قرنیه باعث می‌شوند که حساسیت و ناراحتی خیلی زیادی در مقابل نور درخشان ایجاد شود و گاهی اوقات ضعف بینایی به وجود می‌آید که برای همیشه باقی می‌ماند.

خون‌ریزی زیر ملتحمه

عروق خونی پاره شده در ملتحمه که موجب خون ریزی در زیر غشاء می‌شود، خون ریزی زیر ملتحمه نام دارد. شکننده بودن عروق ملتحمه مشکل شایعی است. خون ریزی باعث ایجاد ناحیه‌ای قرمز بر روی سفیدی چشم می‌شود. ممکن است این وضعیت در نتیجه‌ی یک آسیب خفیف چشمی در اثر عطسه، سرفه یا به ندرت در اثر اختلال خون ریزی دهنده ایجاد شود. در اغلب موارد به خصوص در سالمندان به صورت خود به خودی است. اگرچه خون ریزی به نظر خطرناک می‌رسد ولی معمولاً درد ندارد و بدون درمان در طی 2 تا 3 هفته بهبود می‌یابد. اگر چشم دردناک بود یا قرمزی آن ادامه داشت، باید با چشم پزشک مشاوره کنید.

خراش قرنیه

قرنیه در جلوی چشم قرار دارد و به آسیب جزیی هم حساس است. مثلاً اگر توسط لبه‌ی روزنامه یا شیئی خراشیده شود ممکن است آسیبی به نام خراش قرنیه ایجاد شود. افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند و چشمشان را بیش از حد می‌مالند در معرض آسیب هستند زیرا قطعات کوچک می‌توانند در پشت لنز تجمع یافته و در سطح قرنیه خراشیدگی ایجاد کنند.
علائم خراش قرنیه عبارتند از:
- درد چشم- قرمزی و آب ریزش چشم
-دید مات - حساسیت به نور درخشان
- پلک زدن مداوم
خراش قرنیه به طور معمول جدی نمی‌باشد، البته این خطر وجود دارد که خراش عفونی شده و زخم قرنیه ایجاد شود.
ضد دردها ممکن است ناراحتی خراش را کاهش دهند، اما شما باید با چشم پزشک مشاوره کنید یا برای درمان به مرکز فوریت‌های طبی مراجعه کنید.

تیرگی قرنیه‌ی چشم

برای رفع تیرگی قرنیه‌ی چشم باید مغز ناخنک، بابونه‌ی شیرازی، چای معمولی خشک و گل بنفشه از هرکدام به نسبت مساوی مخلوط کرده و هر روز صبح یک قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید و آب آن را صاف کرده و در طول روز چند مرتبه هر بار کمی از آن را در یک استکان تمیز بریزید و سر را بالا گرفته و استکان را روی چشم برگردانید بعد چشم را باز نگهداشته و خوب با آن آب چشم را شستشو دهید.

زخم قرنیه

یک ناحیه خراشیده‌ی عمیق در بخش شفاف بیرونی جلوی چشم زخم قرنیه نامیده می‌شود. این زخم‌ها می‌توانند بسیار دردناک بوده و اگر درمان نشوند از خود اثری به جا گذاشته و موجب اختلال دائمی لایه و یا کوری شوند. افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر زخم‌های قرنیه هستند.
زخم‌های قرنیه ممکن است در اثر آسیب چشم، عفونت و یا ترکیبی از هر دو ایجاد شوند. یک آسیب نسبتاً کوچک مانند خارش قرنیه در صورت عفونی شدن می‌تواند به صورت یک زخم قرنیه درآید. یک آسیب شدیدتر که مثلاً توسط مواد قلیایی ایجاد می‌شود می‌تواند در غیاب عفونت موجب ایجاد زخم شود. یک زخم عفونی شده می‌تواند بزرگتر شده و در قرنیه بیشتر نفوذ کند. به ندرت در غیاب آسیب قبلی عفونت‌ها موجب زخم‌های قرنیه می‌شوند. شایع‌ترین موارد این‌گونه عفونت‌ها، هرپس زوستر یا شینگل و عفونت با هرپس ساده می‌باشند.

التهاب یووه (38)

نوار یووه شامل چند ساختار مرتبط با یکدیگر است: عنبیه (بخش رنگی چشم)، جسم مژگانی (حلقه‌ی عضلانی در پشت عنبیه)، مشیمیه (لایه بافتی که شبکیه حساس به نور را حمایت می‌کند). التهاب هر قسمتی از نوار یووه به نام التهاب یووه (یوواتیس) نامیده می‌شود. این بیماری ممکن است عنبیه و جسم مژگانی را درگیر کند. (التهاب عنبیه یا التهاب یووه قوامی) یا این که مشیمیه را درگیر کند (که التهاب یووه خلفی نامیده می‌شود). اگر التهاب یووه درمان نشود بینایی به صورت جدی تهدید می‌شود.
التهاب یووه بیشتر در اثر بیماری خود ایمنی ایجاد می‌شود که در این بیماری‌ها بدن به بافت‌های خودی حمله می‌کند که از آن جمله می‌توان آرتریت مزمن جوانی را نام برد. ممکن است ارتباطی بین برخی بیماری‌های التهابی مانند سارکوئیدوز، اسپوندیلیت آنلیکوزان، بیماری کرون و کولیت اولسروز با این بیماری وجود داشته باشد. این بیماری در برخی بیماری‌های عفونی به خصوص همانند سل نیز رخ می‌دهد.
التهاب یووه قدامی و خلفی هر دو ممکن است فقط یک چشم را مبتلا کند. در التهاب یووه قدامی علائم ممکن است به تدریج در طی چند ساعت تا چند روز پیشرفت کنند. علایم آن عبارتند از:
-قرمزی و آب ریزش چشم
- حساسیت چشم به نور
-مختل شدن دید
- درد چشم
-مردمک کوچک و دارای شکل نامنظم
علائم التهاب یووه خلفی به سرعت پیشرفت می‌کند و عبارتند از:
- دید مختل شده
- لکه‌ها یا کدورت در میدان بینایی
به محض این که چشم شما قرمز یا دردناک شد و یا اختلال بینایی پیدا کردید باید با پزشک تماس بگیرید. خطر اصلی در التهاب یووه قدامی این است که عنبیه‌ی ملتهب به عدسی بچسبد. این کار از تخلیه طبیعی مایع از طریق مردمک جلوگیری کرده و موجب افزایش فشار داخل چشم می‌شود. اگر این افزایش فشار سریعاً درمان نشود می‌تواند باعث کوری شود. این بیماری ممکن است خطر ایجاد آب مروارید را افزایش دهد، حملات تکرار شونده می‌تواند منجر به آسیب دائمی عنبیه و بدتر شدن بینایی شود. به طور اتفاقی ممکن است قسمت‌هایی از شبکیه در اثر التهاب یووه خلفی به صورت برگشت ناپذیر آسیب ببیند که در نتیجه در چشم مبتلا فقدان کلی یا نسبی بینایی رخ می‌دهد.

ورم چشم از گرمی و حرارت

اگر ورم چشم در اثر گرمی و حرارت بدن باشد باید کاسنی تازه را بکوبید و آب آن را بگیرید و به مرور پشت چشم کمپرس کنید.

ورم ناشی از چرکی چشم

برای درمان آن باید برگ جعفری تازه را بکوبید و روی پلک ضماد کنید.

التهاب کیسه‌ی اشکی چشم

کیسه‌ی اشکی شامل یک حفره‌ی کوچک در گوشه‌ی چشم نزدیک بینی است که اشک و ترشحات اضافی برای انتقال به حفره‌ی بینی به درون آن ریخته می‌شود. التهاب کیسه‌ی اشکی، معمولاً به علت انسداد مجرای اشکی بینی (39) به وجود می‌آید. این مجرا اشک را از کیسه‌ی اشکی به داخل بینی هدایت می‌کند. التهاب کیسه‌ی اشکی ممکن است به طور ناگهانی و به صورت حاد و شدید بروز کند. یا این که به حالت نسبتاً خفیف و مزمن ظاهر شود. در عفونت حاد، ناحیه‌ی کیسه‌ی اشکی دردناک، قرمز و متورم می‌شود. چشم نیز قرمز و اشک آلود می‌گردد و عفونت تراوش می‌کند. در این وضعیت اگر به کیسه‌ی اشکی فشار مختصری وارد کنیم ممکن است عفونت از دهانه‌ی آن از گوشه‌ی داخلی چشم خارج شود. در این نوع عفونت عموماً تب نیز وجود دارد.
این عارضه در بیشتر موارد به صورت نسبتاً خفیف ظاهر می‌شود و بیشتر علایم گفته شده وجود ندارد. گاهی اوقات یک عفونت و یا رشد میکروب‌ها باعث التهاب مجرای خروج اشک می‌شوند و مایعات در کیسه‌ی اشکی راکد باقی می‌مانند و در نتیجه کیسه‌ی اشکی متسع و گشاد گردیده و مواد بلغی ترشح می‌کند و یا ممکن است تشکیل یک آبسه (40) یا کیسه‌ی چرکی داده که برای خروج مواد فاسد می‌ترکد و داخل پوست راهی به خارج باز می‌کند.
در نوزادان انسداد مجرای اشکی بینی شیوع زیادی دارد، زیرا تا سن یک سالگی این مجاری هنوز به اندازه‌ی کافی تکامل نیافته و وسیع نیستند. افراد سالمند نیز ممکن است بدون علت مشخصی دچار انسداد این مجرا گردند. اگرچه، این مشکل می‌تواند نتیجه‌ی التهاب و آسیب‌های قبلی نیز باشد. معمولاً التهاب کیسه‌ی اشکی در ابتدا با علائم قرمزی، اشک آلودگی و ریزش آب از چشم تظاهر می‌یابد. در اثر این عارضه ناحیه‌ی بالای بینی که دقیقاً در زیر چشم واقع است حساس، قرمز و متورم می‌گردد. ممکن است عفونت به داخل چشم تخلیه شود. التهاب کیسه‌ی اشکی معمولاً فقط یکی از چشم‌ها را مبتلا می‌کند ولی ممکن است در چشم دیگر نیز تکرار شود.

بیرون زدگی چشم

عبارت است از برجسته شدن یک یا هر دو چشم که آن‌ها را به صورت غیرطبیعی بیرون زده نشان می‌دهد. تورم بافت درون کاسه‌ی چشم باعث بیرون زدگی کره‌ی چشم شده و حالت خاصی را در ظاهر فرد ایجاد می‌کند که بیرون زدگی چشم نامیده می‌شود. این بیماری معمولاً هر دو چشم را مبتلا کرده و در زنان شایع‌تر است. معمولاً با پرکاری تیروئید در ارتباط می‌باشد. گاهی اوقات علت خون ریزی یا عفونت در پشت چشم، یک تومور یا کیست است. در این موارد معمولاً یک چشم گرفتار می‌شود.
بیرون زدگی شدید چشم به علت فشار بر روی چشم موجب کدر شدن دید می‌شود. حرکت غیرطبیعی چشم می‌تواند به تغییر در وضعیت چشم منجر شده و باعث دوبینی شود. بیرون زدگی چشم امکان دارد مانع بسته شدن مناسب پلک‌ها شده و در نتیجه جلوی چشم خشک شود که این موضوع خطر آسیب به قرنیه را افزایش می‌دهد.
بیرون زدگی چشم را می‌توان با درمان عامل زمینه‌ای تصحیح کرد که می‌توان به درمان عفونت باکتریایی با آنتی بیوتیک اشاره کرد. اگر بیرون زدگی چشم به علت پرکاری تیروئید باشد حتی بعد از درمان عامل زمینه‌ای باز هم باقی می‌ماند لذا باید به درمان پرکاری تیروئید پرداخت و باز هم اگر بیرون زدگی چشم ادامه داشت شما نیاز به جراحی برای بازسازی اتاق چشم دارید که با برداشتن بخشی از کاسه‌ی چشم انجام می‌شود.

برآمدگی غیرطبیعی چشم از حدقه (41)

برآمدگی یا بیرون‌زدگی کره‌ی چشم از حدقه عارضه‌ای است که ممکن است در یک و یا در هر دو چشم وجود داشته باشد. شرایط و عوامل مختلفی می‌توانند باعث برآمدگی غیرطبیعی کره‌ی چشم از حدقه شوند. در بعضی از انواع بیماری‌های تیروئید به خصوص بیماری گریو (42) نسوج داخل کاسه‌ی چشم ورم می‌کند. تجمع بعضی از سلول‌های خون شامل گویچه‌های سفید (43) کره‌ی چشم را به جلو می‌رانند. همچنین تومور (44) یا غده‌های غیرطبیعی خواه سرطانی یا غیرسرطانی نیز می‌توانند در عقب کره‌ی چشم تشکیل شوند و آن را به جلو برانند. آماس‌های غیرسرطانی نسوج، تجمع مواد یا فساد نسوج و تومورهای غیرواقعی (45) ممکن است باعث بیرون زدگی کره‌ی چشم از حدقه همراه با درد و تورم گردند.
تشکیل لخته‌ی خون در سینوس یا مجرای غاری (46) نیز باعث تورم می‌گردد، زیرا که خون از سیاهرگ‌های موجود در عقب چشم نمی‌تواند خارج شود. ساختار و ارتباط غیرطبیعی بین سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌های موجود در عقب چشم ممکن است تولید برآمدگی چشم تپنده نمایند. در این حالت چشم به جلو برآمدگی پیدا می‌کند و همراه با ضربان قلب می‌تپد.
برای درمان آن گل محمدی و کندر را نرم بسایید بعد با آب باقلای پخته و سفیده‌ی تخم مرغ مخلوط کرده و پشت چشم ضماد کنید.

جوش چشم

برای درمان جوش چشم روزی چند بار آب جوشانده‌ی برگ گردو را روی آن کمپرس کنید.

لک سفید چشم

اگر چشم لک سفید آورده است باید از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده کنید. فرنی، شیر، شیربرنج، آش‌های رقیق و سبک، پاچه گوسفند، جگر سفید گوسفند.
• جگر سفید گوسفند را بپزید و هنگام پختن بخور دهید.
• یک مشت عناب را با هسته‌هایش بکوبید و یک شبانه روز بخیسانید و پس از خیساندن بجوشانید تا آب آن بسیار کم شود. آن‌ها را در پارچه‌ای تمیز بریزید و با فشار آبش را بگیرید و آب صاف کرده‌ی آن را به وسیله‌ی قطره چکان روزی سه مرتبه در چشم بچکانید و به طور خوابیده استراحت کنید و این کار را چندین روز ادامه دهید.
• زاج سفید را در ظرفی بریزید و مختصری اب روی آن ریخته و بجوشانید تا زاج‌ها حل شود و پس از سردشدن بسایید. شب با زرده‌ی تخم مرغ خام مخلوط کرده و بر روی پنبه یا گاز استریل بگذارید و پشت چشم ضماد اندازید و بخوابید. هفته‌ی بعد در همان شب که فاصله‌ی آن یک هفته بیشتر نشود این عمل را تکرار کنید و تا هفت هفته بدین‌گونه تکرار شود. لک سفید مرتفع می‌گردد.
• پوست تخم لک لک را با چشُم مخلوط بسایید و داخل چشم بپاشید سفیدی برطرف خواهد شد.
• چشُم، کف دریا، مامیران و پوست تخم لک لک از هرکدام به میزان مساوی را بسیار نرم بسایید و از الک یا پارچه‌ای نرم رد کنید. هر صبح، ظهر و شب کمی از آن را داخل چشم بپاشید و استراحت کنید، سفیدی چشم برطرف خواهد شد.
• پوست هلیله‌ی زرد را بسیار نرم بسایید و با گلاب مخلوط و هر صبح و شب هر بار 5 قطره در چشم بچکانید لک از بین خواهد رفت.
• پودر عصاره‌ی شیرین بیان را با میل سورمه‌دان در چشم بکشید.
• هر صبح و شب چشم را با چای تازه دم و صاف کرده و نیم گرم بشویید.
• شب‌ها هنگام خواب آب مرزه‌ی تازه را بگیرید و در چشم بچکانید.
• چشُم را بسیار نرم بسایید بعد با اشک مو، که در هنگام هرس کردن درخت مو از ته شاخه‌های قطع شده ترشح می‌شود مخلوط و پشت پلک ضماد گذارید.
• زنجبیل را همچون غبار نرم بسایید و در چشم بکشید.
• کتیرا، اسپرزه، تخم بزرک و گل خطمی سفید از هرکدام 5 گرم مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. بعد در مقداری شیر گاو ریخته و بپزید و پس از خنک شدن با صافی یا پارچه‌ای تمیز آن را صاف کنید. سپس، یک تخته نقره یا قطعه نقره‌ای را در آن بیندازید و سفیده‌ی یک عدد تخم مرغ هم بر آن افزوده و خوب هَم بزنید تا کف کند و آن را بر چشم بمالید. این عمل را چند شب هنگام خواب تکرار کنید.
• شش نخود مامیران و 10 گرم چشُم را بسیار نرم بسایید. با مقدار کمی آب دریا خمیر و پشت چشم بمالید. (مواظب باشید داخل چشم نرود)

برطرف نمودن هر نوع لک داخل چشم

هر نوع لک که داخل چشم ایجاد شده باشد، برای برطرف کردن و درمان آن یکی از دستورات زیر را انجام دهید.
هنگام متولد شدن نوزاد بر روی بدن آن پوستی وجود دارد که باید از قابله یا ماما که طفل را از مادر جدا می‌کند خواهش کنید که آن را به شما بدهد. پوست را تمیز بشویید و به آرامی باد دهید تا خشک شود. سپس آن پوست خشک شده را به همراه 10 گرم نبات مصری و 10 گرم گل گندم بسیار نرم بسایید و با آب مقطر مخلوط کرده و هر صبح، ظهر و شب در چشم بچکانید. به مرور لک مرتفع خواهد شد.
• تخم بزرک، به دانه، گل ختمی، کتیرا پیچ و اسپرزه از هرکدام 5 گرم، مخلوط و بسیار نرم بسایید. بعد با شیر گاو مخلوط کرده و بپزید. پس از خنک شدن با صافی ریز یا پارچه‌ای نرم و تمیز صاف کنید. یک تخته نقره یا یک قطعه نقره را داخل آن بیندازید. سپس 1 عدد سفیده‌ی تخم مرغ بر آن افزوده و خوب هَم بزنید تا کف کند. شب‌ها هنگام خواب بر چشم بمالید. به مرور لک چشم برطرف خواهد شد.

لکه‌های شناور در چشم

لکه‌های شناور لکه‌هایی هستند که به نظر می‌رسد در جلوی چشم حرکت می‌کنند. دیدن لکه‌های کوچک به نام اجسام شناور که در میدان بینایی شناورند مسأله‌ی شایعی است. اگرچه به نظر می‌رسد که اجسام شناور در جلوی چشم قرار می‌گیرند ولی در حقیقت قطعاتی از بافت ژله‌ای مایع زجاجیه هستند که پشت چشم را پر می‌کنند. این قطعات سایه‌هایی را بر روی شبکیه حساس به نور در پشت چشم ایجاد می‌کنند. آن‌ها به سرعت با هر حرکت چشم تکان می‌خورند اما وقتی چشم بی حرکت باشد کمتر تکان خواهند خورد. به عبارت دیگر این خال‌های ریز عبارتند از رشته‌ای میکروسکوپی که تشکیل مایع زلالیه را داده و اطاقک جلویی کره‌ی چشم را پُر می‌کنند. وجود این نوع خال‌های ریز غوطه‌ور در بینایی به تدریج در افراد مسن عمومیت می‌یابد و معمولاً طبیعی تلقی می‌شود. به ندرت ممکن است باعث اختلال در بینایی گردد. اما در صورت افزایش ناگهانی تعداد آنها، به خصوص اگر همراه با درخشش نور و برق زدن در بینایی باشد‌ ممکن است وجود یک اختلال مهم از قبیل جدا شدگی لایه‌ی شبکیه را خاطرنشان سازد. هر فرد با این نوع علایم لازم است توسط یک پزشک متخصص چشم مورد بررسی قرار گیرد.
لازم به ذکر است که علت دیدن این اجسام شناور تاکنون شناخته نشده است. آن‌ها به ندرت بر بینایی اثر سوء دارند ولی در صورتی که ناگهان تعداد زیادی از آن‌ها ایجاد شوند و یا بینایی را تحت تأثیر قرار دهند باید سریعاً با چشم پزشک مشورت کنید. ممکن است افزایش ناگهانی تعداد اجسام شناور نشان دهنده‌ی بیماری‌های چشمی خطرناکی باشد که نیاز به درمان فوری دارد که می‌توان به عنوان مثال از جدا شدن شبکیه از بافت زیرین آن، یا نشست خون به داخل زجاجیه نام برد.

درمان طرفه

طرفه نقطه‌ای سرخ یا کبود یا سیاه رنگی است که روی سفیدی چشم پیدا می‌شود که برای درمان آن باید اول تنقیه و پس از آن مُسهل بخورید. سپس از بازوی چپ خون کم کنید. بعد لعاب اسپرزه یا سفیده‌ی تخم مرغ خام یا آب گشنیز تازه را در چشم بچکانید و پس از ان زرده و سفیده‌ی تخم مرغ خام را مخلوط و پشت چشم ضماد اندازید و به پشت بخوابید.

ناخنه‌ی چشم

برای درمان ناخنه‌ی چشم اول با تنقیه معده را پاک کنید. بعد از بازوی چپ خون کم کنید سپس ریشه‌ی سوسن را بسیار نرم بسایید و در چشم بکشید.
• پس از تنقیه و خون کم کردن از بازوی چپ، عسل را با زهره‌ی گوسفند حل کرده و در چشم بچکانید و همزمان صمغ عربی اصل و سوخته‌ی مس را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید و با کمی آب جوشانده‌ی غلیظ بادیان خمیر کرده و شیاف درست کنید و از پشت به خود برگیرید.

تراخم چشم

تراخم نوعی عفونت پایدار چشمی است که معمولاً موجب آسیب به قرنیه (47) می‌شود. این بیماری خصوصاً در کودکان شایع است و در این نوع بیماری زندگی در نواحی کم آب و با سطح پایین بهداشتی یک عامل خطر محسوب می‌شود. به طور کلی تراخم عفونت پایدار و جدی چشمی می‌باشد که معمولاً موجب اثر دائمی بر روی قرنیه می‌شود. اگرچه این بیماری در کشورهای پیشرفته نادر است ولی تراخم یکی از علل اصلی کوری در جهان می‌باشد. تاکنون این بیماری بیش از چهارصد میلیون نفر را مبتلا کرده است که از این تعداد حدود شش میلیون نفر کور هستند. تراخم در نتیجه‌ی باکتری کلامیدیاتراکوماتیس (48) ‌به وجود می‌آید که از طریق تماس مستقیم با دستان آلوده یا مگس‌ها به چشم منتقل می‌شود. تراخم در نواحی فقیر جهان شایع است، به خصوص در کشورهای گرم و خشک که بهداشت ضعیف و منابع آبی محدود دارند. شلوغی و تراکم جمعیت نیز موجب گسترش عفونت می‌شود. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری در یک ناحیه‌ی پر خطر باید دست‌ها و صورتتان را به طور منظم شسته و از لمس چشم‌ها با دستان کثیف اجتناب کنید.

نشانه‌های بیماری تراخم

در اثر بیماری تراخم بافت ملتحمه‌ی چشم به طور حاد و شدید دچار التهاب شده و همراه با آن درد، حساسیت شدید یا ترس از نور و ریزش فراوان آب از چشم ایجاد می‌گردد. چشم‌ها قرمز رنگ و متورم می‌شوند و بافت ملتحمه که سطح داخلی پلک را می‌پوشانند ضخیم، زبر، خشن و ناهموار می‌گردد. این وضعیت به علت نسوج اضافه‌ای است که در محل زخم‌ها پدید می‌آید و با تکمه‌های کوچکی به نام فولیکول (49) یا غده‌های کوچک، پر می‌شوند. در اثر تراخم، آسیب‌های اساسی به سلول‌های ترشحی در بافت ملتحمه‌ی چشم و هم چنین به غدد اشکی وارد خواهد شد که نتیجه‌ی آن خشکی چشم (50) می‌باشد. رشد غیرطبیعی رگ‌های خونی در ملتحمه‌ی چشم ممکن است باعث نفوذ آن به داخل قرنیه شود که در نتیجه شفافیت قرنیه و بینایی آسیب می‌بیند. بعد از آن، آسیب بیشتر به قرنیه موقعی اتفاق می‌افتد که پلک‌ها از قسمت لبه به داخل چشم برگشتگی پیدا می‌کنند و صدمات زیادتری به قرنیه وارد می‌سازند.
علت ایجاد این اختلال نیز جای زخم‌های ملتحمه‌ی چشم هستند که در اثر جمع شدن نسوج باعث کشیده شدن پلک‌ها به داخل چشم می‌گردند. به این ترتیب خراشیدگی‌هایی که مژه‌ها روی قرنیه ایجاد می‌کنند باعث جراحت قرنیه و رشد میکروب های متفرقه بر روی آن خواهد شد. این نوع عفونت ناشی از میکروب‌های ثانوی ممکن است منتهی به زخم گسترده‌ی قرنیه و حتی سوراخ شدن آن شود. در این صورت عفونت به داخل چشم گسترش می‌یابد و بینایی برای همیشه از بین می‌رود.
• تراخم چشم هر روز صبح، ظهر و شب پماد اکسیدژن دومرکور 1% را به چشم بکشید.
• سولفات دوکوئیور (کات کبود) 20سانتی، پودر سوبلمه 2 سانتی و گلسیرین 20 گرم همه را مخلوط کرده و به دانه‌های تراخم که پشت چشم درمی‌آید بمالید.
• محلول بلودومتیل 1% را روزی سه مرتبه در چشم بچکانید.
• محلول پیلوکارپین را در چشم بچکانید.
• خرمای سبز و کال را در آب غوره بجوشانید تا غلیظ شود بعد آب غلیظ آن را به چشم بکشید.
• شش نخود مامیران و 10 گرم چشُم را هم چون غبار نرم بسایید و با 10 گرم آب دریا مخلوط کرده و هفت روز صبح و شب چشم‌ها را بسته و بر پلک‌ها بپاشید و مواظب باشید داخل چشم نرود.
در مراحل اولیه، تراخم با قطره‌های چشمی یا پماد آنتی بیوتیکی درمان می‌شود. اگر قرنیه دارای اسکار شود، ممکن است بتوان با عمل پیوند قرنیه، آن را بازسازی کرد که در این عمل، قرنیه فرد اهداکننده برای جایگزینی قرنیه‌ی دارای اسکار به کار می‌رود.

پیش‌گیری از آبله و حصبه در چشم

جهت پیش گیری از آبله و حصبه در چشم گه گاه آب گشنیز تازه را بگیرید و یک قطره در چشم بچکانید.

فرورفتگی جسم داخل چشم

در صورتی که جسم یا شیء ریزی داخل چشم افتاده باشد بدون این که دست و پای خود را گم کنید، چشم را در حال بسته نگه دارید که مدام بر هم نخورد و آزاری به چشم نرساند یا آن جسم بیشتر داخل جسم فرو نرود. به هیچ عنوان دست یا دستمال آلوده و کثیف را بر چشم نمالید. در این حالت دهان را باز نگه دارید تا بلکه اشک بیشتری از چشم خارج شود. که اگر اشک زیاد از چشم ترشح کند ممکن است کمکی باشد برای خارج شدن شیء از چشم.
برای خارج کردن آن جسم نیز پنبه‌ای سر یک سُک کبریت یا میله‌ای بپیچید (بهتر است از گوش پاک کن استفاده کنید) و به آرامی آن شیء که داخل چشم است را به طرف کنار چشم هدایت و از چشم خارج کنید. در صورتی که به چشم آزار چندانی نرسانده باشد دهان را باز نگهداشته و پشت هم پلک بزنید تا اشک از چشم سرازیر شود و یا آن شیء از چشم خارج گردد. سپس قدری شیر زن در آن بچکانید و کمی صبر کنید بعد با آب نیم گرم چشم را بشویید. اما در صورتی که در خود چشم فرو رفته باشد یا زخم یا خراش ایجاد کرده باشد بدون دست کاری و اتلاف وقت، فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید.

پی‌نوشت‌ها:

1.کراتوکنژکتیویت سیکا Keratoconjunctivitis sicca
2.Rheumatoid Arthritis
3.Erythematosus Systemic Lupus
4.Sjogrens Syndrome
5.Xerophthalmia
6.Keratomalacia
7.Macular degeneration
8.Retinitis Pigmentosa
9.Crosscd cyes
10.Blepharitis
11.Edema
12.Trichinasis
13.Hereditary Angioedema
14.Dry Eyes
15.Xerophthalmia
16.Night Blindness
17.Contact lenses
18.Slit lamp
19.Artificial Tears
20.Snow Blindness
21.Exophthalmos
22.Facial Palsy
23.Ectropion
24.Trifluridine
25.Vidarabine
26.Acyclovir
27.Cataracts
28.Pachimetry
29.Contact Lens
30.تغییر شکل قرنیه به حالت کله قندی.
31.Keratoconus
32.Myopia
33.Iris
34.Conjunctive
35.Mast Cells
36.Mites
37.Mucuslike
38.Uveitis
39.Masolacrimal
40.Abscess
41.Exophthalmos
42.Graves Disease
43.Lymphocytes
44.Tumors
45.Pseudotumor
46.Cavernous Sinus Thrombosis
47.بخش شفاف جلوی چشم.
48.Chlamydia trachomatis
49.Follicles
50.Dry Eye

منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.