معمولاً برای ارزیابی میزان «دقت‌نظر» و «پاکیزگی» افراد مختلف، به مؤلفه‌هایی توجه می‌کنم که کمتر بدان‌ها توجه می‌شود. به وقت مهمانی‌رفتن به خانۀ دوستان و آشنایان، کاملاً محتمل است که لباس مهمان و خانه و پوشاک میزبان مرتب و پاکیزه باشد، اما پاکیزه‌بودن لباس‌ها در زیست روزمره در جاهایی مثل مترو نیازمند توجهی خاص است. مرتب‌ماندن پس‌زمینه (desktop) و منظم‌بودن حافظۀ بیرونی (هارد اکسترنال) از دیگر نمونه‌هایی‌ست که برای سنجش دقت و پاکیزگی افراد مختلف به کار می‌برم، اما در نگاه نخست، معمولاً، مهم‌ترین مؤلفه‌ای که بدان توجه می‌کنم پاکیزگی کفش و کتانی افراد است؛ چه آنکه به تجربه دریافته‌ام که این یکی در زمرۀ نخستین قربانی‌هایی‌ست که قاطبۀ افرادی که با پاکیزگی و دقت بیگانه‌اند، از قلم می‌اندازند. ولی سوای از این مسئلۀ شخصی، دلایل موجه دیگری هم در پاسخ به این پرسش وجود دارد: چرا باید کفش‌های خود را واکس بزنیم.
چرا باید کفش‌های خود را واکس بزنیم
در پاسخ به این پرسش مهم که چرا باید کفش‌های خود را واکس بزنیم چند جواب موجه وجود دارد که مرور می‌کنیم.
جلوگیری از خوردگی سطح؛ بُعد اقتصادی
یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که در زمان دانشجویی خود گرفته‌ام، این بود که «خوردگی و فرسایش از سطح آغاز می‌شود». این جملۀ به ظاهر بدیهی، درس‌ها در پس خود دارد! درواقع، درک این موضوع یک چیز است و عملیاتی‌کردن آن در زندگی روزمره چیز دیگری.
کافی‌ست که مقاله‌هایی ساده را در نت جست‌و‌جو کنید تا از آسیب‌های خوردگی و فرسایش با خبر شوید؛ یا اینکه خیلی راحت را بخوانید. درهرصورت، اگر به اهمیت این موضوع پی ببرید، دیگر نمی‌توانید از محافظت از رنگ خودرو، نمای ساختمان، پوست بدن، لباس‌ها، سرامیک کف خانه، چوب‌های به‌کار‌رفته در وسایل خانه و… به‌سادگی بگذرید و همواره این مسئله، خود را به پیشاپیش چشمان شما می‌رساند.
پیرو همین مسئله، چرم که تقریباً رایج‌ترین ماده در دوخت کفش‌های مردانه و زنانه است، مستعد آسیب‌دیدن دربرابر نور آفتاب، گرد و خاک، آلودگی‌های طبیعی و… است. استفاده از واکس مناسب به طرزی مناسب (که بعد‌ها درموردش خواهیم نوشت)، سبب می‌شود که لایۀ محافظ قدرتمندی در برابر این شرایط محیطی بر بیرونی‌ترین سطح کفش ظاهر شود. بسته به واکس استفاده‌شده، این لایه می‌تواند فقط سبب براق‌شدن کفش شود یا اینکه کفش را به‌کلی در برابر این آسیب‌های محیطی مقاوم کند: مانع از نشستن گرد و غبار بر سطح کفش شود، گل و لای از روی کفش سُر بخورد یا اینکه تماماً ضدآب شود.
پیداست که مقاوم‌شدن کفش در برابر چنین مسائلی مساوی با یک چیز است: عمر بسیار طولانی‌تر کفش. و این یعنی پاپوشی زیباتر را برای مدت زمانی طولانی‌تر در اختیار دارید. صرفه‌جویی اقتصادی در پس آن ظاهر می‌شود.
درخشندگی ظاهری کفش؛ بُعد زیبایی‌شناختی
بزرگ‌ترین کاخ‌ها هم وقتی که متروکه می‌مانند، به کثیفی و زشتی می‌رسند و چیزی از جلال و جبروت ایشان باقی نمی‌ماند، لایه‌ای گل و لای روی خودرویی گران‌قیمت از زیبایی‌های آن به‌شدت می‌کاهد و ناملایماتی که روی پوست آدمی نقش می‌بندند، از جذابیت‌های وی کم می‌کند.
برای کسی که قرائتی زیبایی‌شناسانه از محیط پیرامون خود دارد، زیبا‌ماندن و درخشان‌بودن کفش‌ها نکته‌ای اساسی‌ست. واکس‌ها کمک می‌کنند که کفش‌ها طراوت نخستین خود را حفظ کنند.
پاکیزگی اجتماعی؛ بُعد فرهنگی
نقداً شعارها را کنار بگذاریم و به واقعیت «کف خیابان» توجه کنیم. علی‌رغم مدعیات عموم مردم ایران، خانه‌ها و شهرهای ایران پاکیزه نیستند و نه‌تنها «چشم‌نواز» نیستند، بلکه اساساً «چشم‌آزار» هستند. به فهرست بلند بالای آلودگی‌های هوایی و صوتی و محیطی و… ، باید آلودگی بصری را هم افزود. در این زمینه، البته ساختمان‌های بدمنظر رتبه اول را دارند؛ اما به‌شخصه، تمایز قائل‌شدن را میان زیبایی‌های بصری شهرها در وهله اول، و درک زیبایی‌های پوشاک (در اینجا کفش‌ها) در وهله بعد، چندان نمی‌پسندم.
بسیار بعید است افرادی که در قرائت زیبایی‌شناسانه از محیط اطراف خود دستی دارند و زیبایی‌های شهری و طبیعت را به‌خوبی در‌می‌یابند، در درک زیبایی‌های پوشاک افراد ناتوان باشند. به بیانی دیگر، زیبایی کفش‌ها الزاماً با وضعیت اقتصادی مردم ارتباط ندارند. بحث طبقات فرودست جداست (مشکل معیشتی رمقی برای آدم باقی نمی‌گذارد)، اما وقتی طبقات متوسط و فرادست در قرائت زیبایی‌شناسانه از اطراف خود مشکل دارند، می‌توان دریافت که مشکل از جایی اساسی‌تر است. به‌هر‌حال، اگر به مرحله طرح مسئله رسیده‌ایم، و دستمان از بهبود وضعیت شهرها و طبیعت کوتاه است، می‌توانیم از خودمان شروع کنیم. هر چه باشد، رویت مردمانی پرشمار پیاده‌روها و مترو‌ها، در‌حالی‌که پاپوش‌های پاکیزه و درخشان بر پا دارند، احتمالاً بهتر از همان مردمان است که پاپوش‌های در خاک‌و‌خل غلتیده و نامرتب بر پا دارند؛ وضعیتی که در‌حال‌حاضر با آن رودررو هستیم.
حالا که می‌دانیم چرا باید کفش‌های خود را واکس بزنیم بهتر است با روزچین همراه بمانید. در متن بعدی، به تفضیل از چگونگی واکس‌زدن کفش‌ها خواهیم نوشت و بدان ویدئویی ضمیمه خواهیم کرد.