شهرستان آستارا که در استان سرسبز گیلان واقع شده است دارای روستای زیبایی به نام حیران می باشد . روستایی با آب و هوای ییلاقی که خود این روستا از مجموع روستای حیران سفلی ، حیران وسطی و حیران علیا به وجود امده است. برای سفر کردن از گیلان به اردبیل باید از روستای دیدنی و باصفای حیران بگذرید. این روستا دارای گردنه ای زیبا به نام گردنه حیران می باشد که گل ها و گیاهان جنگلی و مرتع سرسبز سراسر دره ها و کوهپایه های به همراه جاده آستارا اردبیل را پوشانده است و بیشتر وقت ها این گردنه پوشیده از مه می باشد. گردنه حیران گیلان دارای زیبایی بی نظیری است مخصوصا از سال 1390 که اداره میراث فرهنگی وگردشگری استان گیلان در این منطقه امکانات گردشگری و تفریحی مانند تله کابین احداث نموده سبب شده صنعت گردشگری دراین منطقه افزایش بی سابقه ای در جاده آستارا اردبیل نسبت به قبل داشته باشد.
وجه تسمیه
علت نام گذاری این گردنه حیران گیلان سوای از نام روستا این است که این منطقه آن قدر زیبا و دل انگیز است که دیدن طبیعت آن هر بیننده ای را حیران خودش می کند. با این همه اوصاف گردنه حیران گیلان ارتفاع چندانی نسبت به سطح دریا ندارد و ارتفاع آن نسبت به سطح آبهای آزاد هزار و پانصد متر می باشد. و دلیل مه آلود بودن گردنه حیران از ارتفاع زیاد این جاده آستارا اردبیل نیست بلکه از رطوبت زیاد دریای خزر ناشی می شود. اختلاف ارتفاع گیلان و اردبیل سبب شده است که این مسیر درای طبیعتی زیبا و روح نواز باشد.
روستای حیران
روستای حیران که از روستاهای همجوار استان اردبیل می باشد، مساحتی در حدود دو هزار و دویست هکتار راشامل می شود و از این دو هزار ودویست هکتار مساحت هزار و دویست هکتار به مستثنیات اشخاص و هزار هکتارش نیز متعلق به منابع ملی می باشد.از آستارا تا این روستا که در منتهی علیه غرب استان سرسبز گیلان واقع شده 30 کیلومتر می باشد. در این چند سال اخیر در حیران ویلاهای متعددی از سوی برخی افراد به دلیل این که این منطقه آب و هوایی مطبوع و ییلاقی دارد ساخته شده است. استان اردبیل به استان گیلان از طریق این گردنه حیران گیلان پر پیچ وخم و زیبا متصل شده است .اگر بخواهیم از کل کشور ایران یک منطقه نمونه ی گردشگری نام ببریم به جرات روستای حیران وگردنه حیران گیلان در جاده آستارا اردبیل درصدر لیست این معرفی قرار خواهد گرفت. شرایط آب و هوایی و طبیعت بکر روستای حیران سبب شده است که سالانه گردشگران زیادی از این روستا و موهبت های خدادادی و طبیعی آن دیدن کرده و لذت ببرند. گردنه حیران در واقع جاده ای پیچ در پیچ به مانند یک مار بزرگی می مانند که دور کوهی عظیم پیچیده شده باشد.
جمعیت روستای حیران
تقریبا در حدود 300 نفر می باشد که این جمعیت در تابستان به بیش از 2000 نفر می رسد شغل مردم روستای حیران کشاورزی می باشد و برخی از این اهالی در بهار و تابستان مغازه ها و رستوران هایی که در کنار جاده دارند را مهیای پذیرایی از مهمانان و گردشگران می کنند. گردنه ی حیران گیلان از یک سو به دره ای مشرف می باشد که رود آستارا چای که مرز جمهوری آذربایجان و ایران را مشخص کرده است، در آن جریان دارد و از طرفی دیگر به کو ه های پوشیده از جنگل مشرف است روستاهای حاجی امیر پایین و حاجی امیر بالا و ونه بین به همراه گردنه ی حیران از مناطقی در استان گیلان می باشند که جزو مناطق حفاظت شده از نظر جغرافیایی و سیاسی به حساب می آیند. پیچ هایی که در طول مسیر و در گردنه حیران وجود دارند به گونه ای است که برای گذشتن از آنها باید کاملا این پیچ های تند را دور بزنید.حالا که خداوند بزرگ این نعمت و زیبایی را به ما عرضه داشته است وظیفه ی همه ی ما این است که از آن حفاظت کنیم باید رفتارهایی از خود نشان دهیم که بیانگر شکر نعمت باشد نه کفر نعمت. این منطقه را سعی کنیم همواره تمیز و پاکیزه نگه داریم و منطقه ای که وقتی لحظه ای در ان قرار می گیری و این همه زیبایی وشکوه طبیعت را می بینی شگفت زده می شوی و متوجه خواهی شد که گردنه ی حیران با طبیعت و زیبایی نامحدودش چقدر ارزشمند است .
