فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی، وزیر سابق آموزش و پرورش ١٠ ماه وزیر بود اما چند کلید واژه را وارد گفتمان تعلیم و تربیت کرد که می‌شود از آن به عنوان یادگارهای قابل تحسین او یاد کرد؛ یکی از این واژه‌ها یا اصطلاحات «رهبران آموزشی» است که در توصیف مدیران مدارس از آن استفاده می‌کرد.
به گزارش ، اعتماد نوشت: در دوره کوتاه او تمرکز بر مدرسه شدت گرفت؛ امری که در تاریخ آموزش و پرورش کمتر سراغ داریم. او که نشان داد عاشق تعلیم و تربیت است، ثابت کرد که شیفته صندلی وزارت نیست و زمانی که دید نه در ستاد و نه در صف امکان تغییر و تحول وجود ندارد و نه در حاکمیت و نه در دولت اراده‌ای برای این تحول، به همین یادگاری‌های نگرشی و گفتمانی اکتفا و عبای وزارت از تن برون کرد و قبای رهبری آموزشی بر تن کرد و به گفته خودش در مراسم تودیع، به خانه اصلی یعنی مدرسه برگشت. واژه رهبری آموزشی نخستین چیزی را که تداعی می‌کند اهمیت و نقش مدیران مدرسه و مدیریت آموزشی است و نخستین چیزی را که نفی می‌کند کارپرداز بودن و تدارکاتچی بودن مدیران مدارس است؛
واقعیت تلخی که متاسفانه همه عناصر تعلیم و تربیت را ناکارآمد کرده است. واقعیتی که نشان می‌دهد مدارس کشور ما توسط رهبران آموزشی اداره نمی‌شود و از مدیریت آموزشی خبری نیست به جز معدود مدارسی که مدارس خاص تلقی می‌شوند و دستورالعمل‌های ابلاغی و نظارتی را به‌دور‌ریخته و بر اساس خلاقیت و تشخیص خود فعالیت می‌کنند این یعنی مصداق همان جمله‌ای که «ما نظام آموزشی خوبی نداریم ولی معلم و مدرسه خوب پیدا می‌شود.» حال به این موضوع در این شماره از صفحه مدرسه متمرکز شدیم و ضمن گزارشی نظرات چند تن از کارشناسان و صاحبنظران و فرهنگیان فعال را در معرض نقد و نظر خوانندگان این صفحه قرار می‌دهیم تا بهانه‌ای باشد برای پرداختن بیشتر به این مهم.
١٠٥ هزار مدرسه و ١٠٥ رهبرآموزشی
تصور کنید مدیران مدارس از دانش و مهارت و انگیزه لازم برای رهبری آموزشی برخوردار باشند و سیستم آموزش و پرورش نیز بار تدارکات و پشتیبانی را از دوش آنها بردارد تا سبکبال بر ماموریت اصلی خود یعنی مدیریت آموزشی متمرکز شوند، در ١٠٥ هزار مدرسه اندیشه پویای مدیران چه تحول بزرگی را در عرصه تعلیم و تربیت ایجاد خواهد کرد و چقدر مدارس جذاب و نوآور‌ی خواهیم داشت که تربیت برای زندگی را در دستور کار قرار خواهند داد. ١٠٥ هزار عدد کمی نیست؛ می‌تواند انقلابی در تعلیم و تربیت با مدیران توانمند ایجاد شود، اتفاقی که امکانش وجود دارد ولی اراده‌ای برای آن مشاهده نمی‌شود؛ اراده‌ای که نشان از اولویت نداشتن تعلیم و تربیت است.
مدیریت آموزشی که جدی گرفته نمی‌شود
واقعا جای پرسش و تاسف و تعجب است که در این عصر و در هزاره سوم که تخصص و تناسب دانش و مهارت با هر حرفه و جایگاه و نقشی حرف نخست و مشترک است چرا برای مدیریت یک مدرسه از این اصل بدیهی غفلت ورزیده می‌شود ؟ چرا هرکسی به خود اجازه می‌دهد داوطلب مدیریت مدرسه شود؟ و چرا مسوولان مربوطه به راحتی هرکسی را در این سمت قرار می‌دهند؟ این پرسش‌ها و پرسش‌های مشابه که بی‌پاسخ مانده است نشان از عدم درک جایگاه یک رشته دانشگاهی از مجموعه رشته‌های علوم تربیتی است. متاسفانه رشته مدیریت آموزشی در نظام آموزشی ما و در فرهنگ عمومی و خصوصی و در اذهان مدیران ارشد و مسوولان و مردم جایگاهی ندارد. کمتر والدینی هنگام جست‌وجوی یک مدرسه خوب از دانش و مهارت و رشته و مدرک مدیر مدرسه می‌پرسند و کمتر مسوولی هنگام صدور ابلاغ برای مدیر مدرسه رشته تحصیلی او را مورد توجه جدی قرار می‌دهد و این آغاز همان راهی است که از مدیر انتظار تدارک و پشتیبانی دارد نه مدیریت و رهبری آموزشی.
مدیران مدارس و جایگاه شخصیتی
بی‌تردید مدیر مدرسه از نظر ویژگی‌های شخصیتی باید یک سر و گردن از همه پرسنل بالاتر باشد او خود باید نمونه یک معلم موفق و مربی کارآمد باشد. او باید بیش از هرکسی در مدرسه صاحب ایده و نظر در حوزه تعلیم و تربیت باشد. او باید برای معلمان و مربیان و دانش‌آموزان و اولیا یک مرجع باشد. او باید حل المسائل تعلیم و تربیت باشد و هرکسی از وزیر گرفته تا دانش‌آموزان و والدین با انگشت برای رسیدن به اهداف آموزشی و تربیتی او را نشان دهند و بگویند ناخدای کشتی مدرسه اوست و وقتی از مدرسه کارآمد سخن به میان می‌آید همه در دو کلمه خلاصه کنند و بگویند یعنی رهبری آموزشی.
مدیران مدارس، محورِ اعتماد و انسجام
اگر به سراغ مدارس موفق برویم تردیدی وجود ندارد که باید راز و رمز موفقیت و سرنخ کارآمدی آن مدارس را در مدیریت آن جست‌وجو کرد چرا که ما مدارس فراوانی داریم که ساختمان بزرگ و خوبی دارند اما موفق نیستند، ما مدارس فراوانی داریم که امکانات و تجهیزات خوبی دارند اما موفق نیستند. در بسیاری از مدارس ما معلمان خوبی داریم اما مدرسه موفق نیست. خیلی از اولیا برای همکاری با مدارس اشتیاق دارند اما مدارس آنها موفق نیستند چراکه محور اصلی موفقیت یعنی مدیریت مدرسه و مدیر مدرسه غایب است تا همه این امکان‌ها را برای کارآمدی این نهاد مدنی و مدرن به‌کارگیرد چرا که لازمه موفقیت اعتماد و انسجام است و یک مدیر توانمند محور این اعتماد و انسجام خواهد بود.
فعالیت ٣ هزار راهبر آموزشی
در سال تحصیلی جدید
مدیرکل آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش از فعالیت ٣ هزار راهبر آموزشی در سال تحصیلی جدید خبر داد. به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش به نقل از ایسنا، صادق صادقپور، از تهیه نرم‌افزار راهبران آموزشی خبر داد و اظهار کرد: راهبران آموزشی گام‌های خوبی را در سال گذشته برداشتند. وی افزود: سال گذشته ٢هزار و ٥١٥ راهبر آموزشی نظارت بالینی و حمایتی مدارس را انجام دادند و امسال این تعداد به ٣هزار نفر می‌رسد. استقبال از این طرح خوب بود و در استانی چون کردستان حدود ٣٠ نفر نیاز داشتیم اما بیش از ٣٠٠ نفر متقاضی بودند. امیدواریم امسال راهبران آموزشی در راستای کیفیت بخشی موثر واقع شوند. گفتنی است؛ نظارت و راهبری آموزشی یکی از اصلی‌ترین وظایف مدیران مدارس است. در برخی مدارس روستایی و مناطق محروم به ویژه کلاس‌های چند پایه که اساسا توسط یک یا چند معلم محدود اداره می‌شوند و مدیر به معنای واقعی وجود ندارد، ضروری است افرادی توانا به عنوان «راهبر آموزشی» جایگزین مدیر و معاون مجتمع شوند و فرآیند آموزش و یادگیری در مدارس را هدایت، نظارت و راهبری کنند.
