اصلاح قیمت‌ها به شرط بسترسازی

 وحید شقاقی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره افزایش قیمت حامل‌های انرژی اظهار کرد: مایه خرسندی است که دولت اعلام کرد قصد ندارد قیمت بنزین را افزایش دهد. به عنوان یک کارشناس اقتصادی هرگز در شرایط کنونی افزایش قیمت بنزین را به صلاح اقتصاد کشور نمی‌دانم.

وی افزود: طبیعتا آزادسازی قیمت‌ها و اصلاح قیمت‌ حامل‌های انرژی سیاست درستی است، ولی زمان اجرای چنین سیاستی به هیچ وجه در شرایط کنونی نیست. هر سیاست درستی برای اینکه موفق باشد، باید در زمان خود اجرا شود. در شرایط کنونی رکود اقتصادی به شدت گسترش یافته و از سوی دیگر فقر در ایران تشدید شده است. به این ترتیب صلاح نیست که سیاست‌هایی اعمال شود که به دهک‌های پایین درآمد جامعه فشار بیشتری وارد شود. در چنین وضعیتی طبیعتا امکان تداوم برای دهک‌های پایین  درآمدی وجود ندارد.

وی ادامه داد: بنابراین توصیه به مجلس این است که در صورت درخواست دولت هم زیر بار افزایش قیمت حامل‌های انرژی نرود. تا زمانی که دولت بتواند بسترهای مورد نیاز را فراهم کند.

این اقتصاددان با بیان اینکه دولت باید در لایحه بودجه 1397 به سمت افزایش چتر حمایتی از دهک‌های پایین درآمدی برود، گفت: به طور قطع در ایران در شرایط کنونی سه دهک پایین درآمدی نیاز به حمایت‌های گسترده و چهار دهک درآمدی نیاز به حمایت دارند. بنابراین دولت باید هفت دهک را پوشش دهد تا قدرت خرید و درآمد این اقشار بهبود یابد و شرایط به سمتی نرود که این دهک‌ها به تهدیدی برای امنیت ملی به حساب بیایند.

شقاقی با تاکید بر اینکه زمان آن است که دولت از ثروتمندان مالیات بگیرد، گفت: مردم دهک‌های پایین درآمدی به برخی بی‌عدالتی‌ها اعتراض دارند، از جمله اینکه مشخص نیست برخی ثروت‌های خود را از کجا آورده‌اند. اکنون زمان آن است که دولت در قالب مالیات از ثروتمندان منابع مالی را دریافت کند و به نیازمندان تزریق کند. مثلا از کالاهای لوکس مالیات بگیرد یا حتی عوارض خروج از کشور را افزایش دهد.

او با اشاره به اینکه افزایش عوارض خروج از کشور از سوی دولت اقدام سنجیده‌ای بود، گفت: فقط زیر پنج درصد از جمعیت کشور هستند که به سفر خارجی می‌روند و این تصمیم درستی است که از این افراد عوارض گرفته شود چرا که به طور کلی این عوارض هزینه سنگینی را بر این افراد تامین نمی‌کند و این مبالغ برای آنها اعداد و ارقام چندانی نیست.

وی با بیان اینکه افزایش قیمت حامل‌های انرژی حدودا 2.3 درصد به تورم کل اضافه خواهد کرد، گفت: یکی از دستاوردهای مهم دولت که همواره بر آن تاکید داشته، کنترل نرخ تورم بوده است که با افزایش قیمت حامل‌های انرژی به هم خواهد خورد و اقدامات مهمی مثل کاهش سود سپرده نیز از بین خواهد رفت. بنابراین همان گونه که گفتم دولت و مجلس نباید به سمت افزایش قیمت حامل‌های انرژی بروند.

این اقتصاددان چنین مثال زد که فرض کنیم وقتی فردی نیاز به جراحی دارد ولی قند خون بالایی هم دارد، هرگز در شرایط قند خون بالا وی را جراحی نمی‌کنند و ابتدا اقدام به کاهش قند خون وی کرده و سپس او را جراحی می‌کنند. شرایط کنونی اقتصاد ما نیز به نحوی است که ابتدا باید اقتصاد از رکود خارج شود، شفافیت اقتصادی فراهم شود و بعد به سمت آزادی قیمت‌ها برویم. کما اینکه در کشورهایی هم که آزادسازی قیمت‌ها رخ داده، در وهله اول بسترهای آن فراهم شده است. در کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین و ... این تجربه را داشته‌اند. تجربه موفق مربوط به کشورهایی است که توانسته‌اند بسترهای لازم را که مهم‌ترین آن ارتقای سطح زندگی دهک‌های پایین درآمدی است را فراهم کرده و بعد به فکر اصلاح قیمت‌ها باشند.