میمک، از ضربت ذوالفقار تا نصر۶

به گزارش ایسنا، میمک یکی از ارتفاعات مهم در جنوب‌غربی استان ایلام است. این ارتفاعات مهم که حدود 15 کیلومتر طول و 8 کیلومتر عرض دارد، در سراسر نوار مرزی مشترک بین دو کشور ایران و عراق، دارای نزدیک‌ترین فاصله تا پایتخت عراق (حدود 180 کیلومتر) است و به همین دلیل، میمک را «کلید بغداد» می‌نامند. میمک دارای قلل متعددی از جمله تپه شهدا، تپه منفرد، تپه رحمان، کله قندی، تپه دلاور، تپه مهدی، تپه پرچم، تپه پیمان، تپه اسحاق، تپه فیض و ... است.

میمک از سمت غرب، جنوب‌غربی و جنوب بر دشت حلاله و نی‌خزر و زمین‌های صاف و بی‌عارضه خاک عراق، دارای میدان دید و تیر وسیع و نامحدود است. همچنین در نواحی شمال و جنوب‌شرقی خود، قسمت وسیعی از خاک ایران را در این منطقه کنترل می‌کند. ارتفاعات میمک از جمله مناطق مرزی است که محل اختلاف ایران و عراق از گذشته‌های دور بوده است.

از سال 1555 میلادی که عهدنامه معروف به «آماسیه» بین ایران و عثمانی امضا شد تا عهدنامه مرزی 1975 ایران و عراق یعنی در طول بیش از 420 سال، حدود 18 عهدنامه بین دو کشور به امضا رسید که این امر نشان دهنده عمق اختلافات و منازعات بین دو طرف است. با روی کار آمدن طیف جدیدی از حزب بعث در 26 تیر ماه سال 1347 ، ایران در همسایگی خود با حکومتی روبه رو شد که آتش اختلافات دو کشور را دامن می‌زد. در طول 7 سال (1353 تا 1347) ده‌ها مورد تعرض و تجاوز به مرزهای غربی ایران صورت گرفت که بیشتر از 100 مورد زد و خورد در مرزهای استان ایلام در مناطقی نظیر مهران و میمک به وقوع پیوست. در جریان کنفرانس اوپک که در اسفند ماه سال 1353 در الجزیره پایتخت الجزایر تشکیل شد، مذاکراتی بین شاه ایران و صدام حسین معاون رییس جمهور عراق انجام شد که منجر به امضای قرارداد موسوم به 1975 الجزایر شد. در این معاهده که در موقعیت برتر ایران منعقد شده بود ایران موقعیت خود را در اروند رود تحکیم بخشید.

یکی از شرایط عراق از صرف نظر کردن از ادعای مالکیت خود بر تمامی اروند رود به رسمیت شناختن حق حاکمیت آن کشور بر بخشی از ارتفاعات میمک، از جانب ایران بود. در قرارداد 1975 الجزایر توافق شد ایران بخش‌هایی از میمک را به عراق بدهد اما زمانی که در میمک میله‌های مرزی را کار می‌گذاشتند با بروز انقلاب اسلامی و حوادث پس از آن، نمایندگان عراق پروژه را نیمه کاره رها کردند و هر چه ایرانی‌ها نامه‌نگاری کردند نتیجه‌ای نگرفتند.

در آغاز جنگ تحمیلی، اشغال منطقه میمک برای ارتش عراق مهم بود. اصولا یکی از بهانه‌های عراق برای آغاز جنگ تحمیلی، اشغال این منطقه بود. عراقی‌ها این منطقه را «سیف سعد» نامیده بودند. برخورداری از دیدبانی خوب روی منطقه و وجود چاه‌های نفت و گاز از جمله دلایل اهمیت میمک بود.

در 19 شهریور سال 1359 و قبل از آغاز رسمی جنگ تحمیلی، ارتش بعثی عراق توانست دو پاسگاه مرزی نی‌خزر و هلاله و ارتفاعات میمک را اشغال کند. فداکاری عشایر به ویژه ایل خزل و نیز تلاش‌های بی وقفه خلبانان هوانیروز از جمله شهید احمد کشوری، مانع از پیشروی بیشتر ارتش عراق در منطقه میمک شد. پس از آن و تا پایان جنگ تحمیلی، چند عملیات در این منطقه طرح ریزی و اجرا گردید. عملیات باز پس‌گیری میمک که با نام عملیات «خوارزم» و «ضربت ذوالفقار» هم شناخته می‌شود، اولین عملیات نظامی در تاریخ جنگ هشت ساله محسوب می‌شود که با فداکاری و رشادت مردان ایل خزل و سپاه و ارتش در 19 دی ماه 1359 به اجرا درآمد. دومین عملیات بزرگ در این منطقه، عاشورا نام داشت که به فرماندهی سپاه و با همکاری ارتش در 25 مهر 1363 اجرا شد. ارتش عراق در تحرکات ابتدای سال 1366 نقاط دیگری از این منطقه را اشغال کرد. در اولین ساعت روز 13 خرداد 1366 عملیات «نصر 2» با رمز «یا حسین مظلوم» و با هدف آزادسازی ارتفاعات مشرف بر خطوط مواصلاتی و انهدام قوای دشمن، به همت نیروی زمینی ارتش آغاز شد. سوم مرداد ماه 1366 ایرانی‌ها عملیات محدود و موفقی را در سومار به پایان رسانده بودند که خبر رسید عراقی‌ها به میمک حمله کرده‌اند و موفق به تصرف تپه شهدا شده‌اند.

بخشی از نیروهای پشتیبانی میمک برای آزادسازی تپه 402 و مناطق اطراف به سومار رفته بودند و عراق از این فرصت طلایی استفاده کرد و در روز دوم مرداد 1366 با بکار گیری 7 تیپ پیاده کماندویی و بهره‌گیری از 40 فروند هلی‌کوپتر برای هلی‌برن نیروهایش از زمین و هوا به میمک یورش آورد.

برای آزادسازی بخش‌هایی از منطقه «حلاله» که همچنان در اشغال دشمن بود نیروی زمینی ارتش عملیات دیگری را طراحی کرد. این عملیات با نام «نصر 6 »در 10 مرداد 1366 با رمز «یا اباعبداله الحسین» به اجرا درآمد. جنگ هشت ساله پایان یافت و ارتفاعات میمک، سرافراز و پیروز ماندند این پیروزی‌ها بیشک مدیون عشایر غیوری است که حتی یک لحظه چشم از میمک برنداشتند و آن را برای ایران اسلامی‌مان حفظ کردند.

آن چه نام هوانیروز رابرای همیشه با منطقه میمک همراه ساخت، شهادت سرلشکر خلبان «احمد کشوری» در تاریخ 15 آذر ماه سال 1359 در تنگ «بینا» بود.