خبرگزاری فارس: یک منتقد تلویزیونی گفت: تعارف‌های «شب‌های شفاهی» خوب نیست، مجری باید صراحت داشته باشد و نقش کارشناس را در حد مجری پایین نیاورد.
«رضا درستکار» منتقد تلویزیون و سینما گفت: برنامه‌های فرهنگی سینمایی عموما جزو برنامه‌های جذاب هستند و در تمام تلویزیون‌های دنیا هم به همین شکل است. برای مثال اغلب شبکه‌های ماهواره‌ای برنامه‌های سینمایی دارند و فضای این برنامه‌ها فضای جدید و جذابی هستند که اتفاقا به همین علت توانسته مخاطبان بسیاری را جذب خود کند.
فضای جدید باعث جذب مخاطب می‌شود
این منتقد در ادامه بیان داشت: اصولا سینما، بوجود آوردن، خلق و رنگ‌آمیزی فضای جدید است و سینمایی‌ها عموما به این سمت فضاها حرکت می‌کنند، اما به رغم پتانسیل بسیار زیادی که در تلویزیون ایران به عنوان تلویزیون بومی وجود دارد، برخی‌ها از این فضا استفاده نکرده، یا به بدترین شکل ممکن استفاده می‌کنند و یا عموما اصرار دارند که فضا را به دست افراد نابلد و کمتر بلد بسپارند چراکه می‌توانند گفت‌وگو و در کل برنامه را کنترل کنند و معتقدند افرادی که از خود تخصصی ندارند حرف شنوی زیادی دارند.
فضای برنامه‌سازی، کنترل شده است!
وی ادامه داد: در حال حاضر، کنترل بیش از اندازه برای تلویزیون ایران سم مهلک است که زنده بودن، طراوت و شادابی را از برنامه‌ها سلب می‌کند. متاسفانه این موضوع به برنامه‌های سینمایی نیز تسری پیدا کرده و فضاها همگی کنترل شده و شادابی لازم را ندارد. نمی‌گذارند و نمی‌دانم که چرا با جذابیت مخالف هستند و شاید هم از این جریان می‌ترسند، در حالیکه نباید ترسید!
درستکار ضمن یادآوری تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر ادامه داد: تلویزیون به عنوان یک رسانه فراگیر باید بتواند زبان حال اقشار و اقوام مختلف ایران باشد و فضای آزادی را در تمام حوزه‌ها فراهم کند.
فضاهای گفت‌وگو محور باعث شناخت دقیق افراد از یکدیگر می‌شوند
این منتقد در ادامه بیان داشت: برای مثال هفته گذشته با وحید جلیلی در شبکه خبر گفت‌وگویی داشتم و معتقدم فضاهای گفت‌وگو محور به برنامه‌سازی کمک می‌کند و باعث می‌شود تا افراد شناخت دقیق و بهتری درباره مسائل بدست بیاورند و این تضاربی که بین آرا و نظرات مختلف بوجود می‌آید، باعث می‌شود تا مردم خوب را تشخیص دهند. دوستان هم باید تمکین به خوب کنند نه اینکه مدام بخواهند خوب بودن را به مردم تحمیل کنند.
وی ادامه داد: با تمام احترامی که برای نظرهای آقای جلیلی قائلم اما در برخی موارد هم با او مخالف بودم و همین نظرات مخالفم هم با احترام گفتم. البته ساز و کار شبکه خبر با سایر شبکه‌های تلویزیونی متفاوت است و اینطور نیست که قبل از برنامه بگویند این را بگو و آن را نگو. به هر حال مهمان را بر اساس شناختی که از او دارند به برنامه دعوت می‌کنند و مهمان هم بر اساس ضوابطی که دارد حرف‌هایش را می‌زند و هر چقدر هم حرف‌ها سالم‌تر و بدون سانسورتر باشد، وسعت خرج پیدا می‌کند. تلویزیون ایران به دلیل گرفتاری‌هایی که بوجود آورده مخاطبان خود را دارد از دست می‌دهد و به عنوان تلویزیونی دروغ گو مطرح شده است.
گبرلو دوره موفقی در اداره هفت داشته است
درستکار همچنین افزود: برای مثال امروز فیلمی را دیدم که بعد از آن کارشناس مربوطه در نقد فیلم گفت: تلویزیون ایران به عنوان تلویزیونی دروغگو به شمار می‌آید و این خیلی بد است.
وی در نقد برنامه «شب‌های شفاهی» گفت: برنامه‌های سینمایی برنامه‌های جذابی هستند و آقای گبرلوهم دوره‌ای موفق در اداره برنامه «هفت» داشته است طوریکه توانسته فراگیری به برنامه‌های سینمایی بدهد و به اندازه خودش موفق بوده. اما شب‌های شفاهی هنوز به آنجا نرسیده که بتوان نقد و توفیقات احتمالی‌اش را بررسی کرد و معتقدم برنامه هنوز شکل نگرفته است.
گبرلو نباید زیاد محافظه کار باشد
درستکار ادامه داد: امیدوارم این برنامه مورد استقبال قرار بگیرد و امیدوارم گبرلو بیش از اندازه محافظه کار نباشد چون در دو سه برنامه دیدم که با سازندگان فیلم فارسی به قدری مماشات می‌کرد که مهمان خودش را باخته بود.
این منتقد افزود: در حال حاضر تلویزیون ایران فضای نقد می‌طلبد. کمی نگاه کنید و ببینید که چرا برنامه 90 اینهمه مخاطب دارد؟ به این خاطر که فضای نقد و جریان تنبیه افکار عمومی در آن زنده‌تر است. برنامه‌های سیاسی، سینمایی نیز باید اینطور باشند که بتوانند تماشاگر را پا به پای خود نگه دارد. تماشاگر امروز ما انتخاب‌های زیادی برای تماشا کردن دارد و اگر بخواهند موفق باشند باید با تولید برنامه جذاب، چالش برانگیز و مثبت در راه ساخت موضوع‌های فرهنگی کمک کنند.
شب‌های شفاهی از هفت فاصله دارد
وی ادامه داد: به نظرم شب‌های شفاهی از برنامه هفت خیلی فاصله دارد و امیدوارم زیاد درگیر مناسبات محافظه کارانه نشود. اخیرا گفت‌وگویی از گبرلو با رئیسیان دیدم که گفت‌وگوی خوبی بود. اما گفت‌وگوهایی که درباره فیلم دارد تا به الان ضعیف بوده است و باید روی آن بیشتر کار شود.
درستکار همچنین افزود: البته فضای سینمای ما فضای ضعیفی شده و فیلم‌هایمان توان مقابله با نقد جدی را ندارند و آقای گبرلو هم مجبور شده تا با محافظه کاری برنامه خود را نگه دارد. اما از طرفی هم الزامی نیست که فقط به فیلم‌ها بپردازد و می‌تواند موضوع‌های دیگری را به برنامه وارد کند از جمله بحث‌های کلان و ... به ویژه که در حوزه مدیریت سینمایی مشکلات زیادی دارند از جمله ممیزی، مشکلات در حوزه کاری مدیران و ... که بسیار قابل نقد هستند.
وی ادامه داد: از الان هم به شما می‌گویم فیلم‌های جشنواره امسال فیلم‌های خوبی نیستند و در آن ایام بحث‌ها و نقدها می‌تواند خیلی مهم باشد. البته امسال سالی بوده که دولت جا به جا شده و گرفتگی و فشار از مجلس و جاهای دیگر زیاد بوده و هیچ مدیری نتوانسته برنامه‌های خود را پیاده و اجرا کند هرچند که دولت تکرار شده و آدم‌ها همان افراد دوره قبل هستند، اما همه ما می‌دانیم که ایراد بزرگ دولت روحانی حذف فرهنگ از کشور است و هیچ کارگذار فرهنگی هم ندارند و امور جاری را پیش می‌برند.
بخش معرفی فیلم، شباهت «هفت» و «شب‌های شفاهی»
وی با اشاره به اینکه «شب‌های شفاهی» موازی کاری با «هفت» نیست، گفت: طبیعی است که این سبک برنامه‌ها نمی‌توانند تنوع زیادی داشته باشند و به این دلیل که مجری شب‌های شفاهی با یک دوره از هفت یکی بوده و لحن وی نیز همان لحن سابق است، برخی‌ها این دو برنامه را یکی می‌دانند.
درستکار افزود: بخش مهم برنامه هفت که نقد چالشی بین دو منتقد و بخشی ارزشمند در برنامه بود حذف شد. طبیعتا وقتی برنامه سینمایی بیشتر در بخش معرفی فیلم و فضا دادن به سینماگران فعالیت دارد مقداری به برنامه دیگر شباهت پیدا می‌کند. اما این را موازی کاری نمی‌دانم چراکه مخاطب هر برنامه‌ای می‌تواند جدا باشد.
تلویزیون برنامه جذابی ندارد
وی ادامه داد: تلویزیون ایران با وجود اینکه کانال‌های زیادی دارد، اما تنوع کمی دارد و برای جذب مخاطب باید برنامه‌های متفاوت تولید کند که آدم‌های متفاوت به تلویزیون بیایند. هرچقدر این سبک برنامه‌ها ساخته شود باز هم برای سینمای ما کم است. همین الان هم بهترین برنامه‌های تلویزیون برنامه‌های سینمایی است وگرنه تلویزیون برنامه جذاب دیگری ندارد و خالی از برنامه شده است.
این منتقد ادامه داد: کشش و رانش در برنامه‌های سینمایی یک نقطه قوت است و اگر کسی این دو را فراموش کند باخته است.
مجریان بی سواد آفت تلویزیون هستند
وی ادامه داد: یکی از منفورترین عادت‌هایی که در تلویزیون ایران وجود دارد استفاده از مجریان بی سواد، تعارف کن و ادبیات جعلی آنها است. امروزه تلویزیون پر شده از برنامه‌های مناسبتی، مجریان به دردنخور و ... که در سینما هم تسری پیدا کرده است، واقعا نمی‌دانم دلیلش چیست؟! و باید گفت که این تملق‌گویی‌های بی جا و اضافه مخاطب را خسته و کلافه می‌کند.
درستکار افزود: مجریان تلویزیون واقعا نا امید کننده هستند، آنهم به دلیل بی سوادی و اصرار در تعارف‌ها که اوج اینها در برنامه‌های سال تحویل و شب یلدا است. مهمان‌هایشان بازیگرهای درجه هشت سریال‌ها و فیلم‌ها هستند که با دریافت سکه به برنامه آمده و از خاطره‌های کهنه خود می‌گویند.
تلویزیون نیاز به کارشناس دارد نه مجری
درستکار درباره حضور کارشناس در برنامه‌های تلویزیونی افزود: برنامه‌های تلویزیونی اصلا مجری نمی‌خواهند و همگی نیاز به کارشناس دارد چراکه یک کارشناس هیچوقت نمی‌آید خود را وارد تعارف‌ها کند. برای مثال اگر لازم است ما مسعود کیمیایی را بشناسیم، می‌توانیم به خواندن سه خط از بیوگرافی او بسنده کنیم و دستمان بیاید که او چه کرده و چه آثاری ساخته و لزومی ندارد به تملق و چاپلوسی درباره او بپردازیم.
منتقد تلویزیون درباره نقد درست آثار کارگردان‌ها ادامه داد: سینما هنری است که شما باید هر لحظه باید خود را ثابت کنی و میزان، حالِ آدم‌ها است و به سابقه آنها ما احترام می‌گذاریم اما نمی‌توانیم به خاطر سابقه فردی هر چه ساخت، بگوییم خوب است.
تعارف‌های شب‌های شفاهی را دوست ندارم
وی با اشاره به تعارف‌های مرسوم در برنامه شب‌های شفاهی نیز بیان داشت: تعارف‌های شب‌های شفاهی خوب نیست، مجری باید صراحت داشته باشد و نقش کارشناس را در حد مجری پایین نیاورد.
درستکار با اشاره به اجرای گبرلو نیز گفت: گبرلو را تایید می‌کنم و با او در برنامه هفت همکاری کردم. ایراد و نقدهایی را هم از او می‌کردم اما هم از جیرانی بهتر بود و هم از افخمی. گبرلو سطح ژورنالیستی برنامه‌های جیرانی را تا حدی بالا برد اما از نظر برنامه‌سازی برنامه جیرانی جذابتر بود.
وی در پایان نیز گفت: شب‌های شفاهی خوبی و بدی‌هایی دارد و اگر برنامه می‌خواهد جان بگیرد نیازمند کش و رانش است و این دو تردید و تملق بر نمی‌دارد و باید اینها را کنار گذاشت. قرار نیست که این برنامه تریبون عده‌ای باشد. بالاخره برنامه و وقت مردم ارزش دارد. فرصت‌ها کم است و متاسفانه دوستان این فرصت‌ها را جدی نمی‌گیرند.
