گیاهخواری مفید است یا مضر؟ (۱)

تحریریه زندگی آنلاین- گروه تغذیه

در حال حاضر بعلت افزایش آگاهی جامعه در مورد خواص گیاهان و تاثیر آن بر سلامت انسان، استقبال هموطنانمان از مصرف مواد گیاهی در برنامه غذایی افزایش یافته و حتی بسیاری ازافراد به رژیم گیاهخواری روی آورده‌اند.

بهمین علت لازمست دراین مقوله به تاثیر گیاهخواری بر سلامت شخص بپردازیم و به این سوال پاسخ دهیم که آیا رژیم گیاهخواری توسط متخصصین تغذیه توصیه می‌شود یا خیر؟

انواع گیاهخواری

گیاهخواری مفاهیم مختلفی را در بر می‌گیرد که عبارتند از:

استفاده از گیاهان در برنامه غذایی روزانه- اختصاص یک وعده غذایی در روز به مواد گیاهی-اختصاص برنامه غذایی عمدتا به مواد گیاهی اما استفاده از برخی مواد حیوانی- حذف کامل مواد حیوانی از رژیم غذایی و صرفا مصرف مواد گیاهی کدامیک از موارد فوق می‌تواند کمک بیشتری به سلامت انسان بنماید؟

و آیا امکان دارد برخی از انواع تغذیه فوق‌الذکر برای شخص زیان‌آور باشد؟ قبل از پاسخ به این سوالات لازم است هر یک از انواع برنامه‌های غذایی ذکر شده را مورد بررسی قرار دهیم.

- استفاده از مواد گیاهی در برنامه غذایی روزانه

برخی افراد در برنامه غذایی خود صرفا به گیاهان پخته اکتفا می‌کنند. این فرم تغذیه نمی‌تواند نیازهای تغذیه‌ای شخص را بطور کامل برآورده کند و لازم است علاوه بر سبزیجات پخته، از مواد گیاهی خام نیز بعلت دارا بودن خواص تغذیه‌ای بسیار مفید استفاده شود.

بنابراین مصرف دو وعده سبزی یا سالاد همراه ناهار و شام و نیز دو تا چهار واحد میوه در روز توصیه می‌شود.

در اینجا لازم است توجه خوانندگان محترم مجله را به این امر جلب نماییم که سبزیها و میوه‌هایی که با پوست مصرف می‌شوند می‌توانند ناقل میکروب‌ها و تخم انگل‌های مختلف باشند و در مصرف کننده ایجاد بیماری‌های خطرناک بنمایند لذا باید در شستشو و ضدعفونی کردن این مواد دقت کافی بعمل آید.

تمرکز بیشتر روی مواد گیاهی در برنامه غذایی، می‌تواند گامی مفید و موثر در حفظ سلامت باشد زیرا مواد حیوانی اکثراً حاوی کلسترول و سایر چربی‌ها بمیزان بالا می‌باشند و ضمنا فاقد فیبر غذایی هستند، بنابراین افراط در مصرف مواد حیوانی موجب افزایش چربی‌های نامطلوب خون شده و به سلامت قلب و عروق لطمه می‌زند.

همچنین باعث افزایش فشارخون، چاقی، بالا رفتن ریسک سرطان و برخی عوارض دیگر در شخص می‌شود.

- اختصاص برنامه غذایی عمدتا به مواد گیاهی و محدود کردن مواد حیوانی

با وجود اینکه افراط در مصرف مواد حیوانی مفید نیست اما مصرف برخی از این مواد، مفید و حتی ضروری است.

بعضی مواد حیوانی را لازم است کاملا محدود کنیم و برخی دیگر را در حد متعادل مصرف نماییم. پس این مسئله که کدامیک از مواد حیوانی را باید خیلی محدود نمود و کدامیک را در حد متعادل مصرف نمود بسیار مهم است.

- مصرف مقدار کافی مواد گیاهی و استفاده مناسب و متعادل از برخی مواد حیوانی

این فرم تغذیه می‌تواند به حفظ سلامت کمک نماید و نیازهای تغذیه‌ای فرد را تامین کند.

- حذف کامل مواد حیوانی و استفاده مطلق از مواد گیاهی

در این مورد لازم است متعاقباً توضیحات بیشتری داده شود.

در اینجا باید به بررسی چهار وضعیت فوق‌الذکر بپردازیم و محاسن و اشکالات هر مورد را با هم مرور می‌کنیم:

1- استفاده از مواد گیاهی در برنامه غذایی روزانه

مواد گیاهی دارای خواص بیشماری هستند که درحفظ سلامت شخص اثرات مهم بر عهده دارند. از جمله آنکه غنی از ویتامینهای مختلف هستند، بخصوص ازنظرپیش ساز ویتامین A (کاروتنوئیدها) ویتامین C و ویتامین K غنی بوده و نیزحاوی مقادیر مناسبی ویتامین‌های گروه B  می‌باشند.

گیاهان منبع خوبی ازبرخی املاح ازقبیل پتاسیم، منیزیم و آهن و کلسیم می‌باشند.

گیاهان حاوی موادی بنام فیتوکمیکال‌ها هستند. این مواد در ترکیبات شیمیایی گیاهان وجود دارند. این ترکیبات در پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن شایع درقرن حاضر نقش مهمی دارند.

از جمله آنکه موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان می‌شوند، درکاهش چربی‌های نامطلوب خون و تنظیم تعادل فشارخون نقش دارند و از این طریق به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. در کنترل بیماری دیابت هم موثرند.

گیاهان علاوه بر فیتوکمیکال‌ها، حاوی ترکیباتی بنام فیبر غذایی هستند که در حفظ سلامت و پیشگیری از بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها تاثیر مهمی دارد.

از جمله آنکه در پیشگیری و کمک به درمان یبوست موثرند. در کاهش چربی‌های نامطلوب خون، تنظیم تعادل فشارخون و حفظ سلامت قلب و عروق، پیشگیری از سرطان و پاره‌ای اختلالات دیگر نقش مهم دارند.

علاوه بر آن بعلت آنکه مواد حاوی فیبر غذایی حجیم بوده و جای زیادی را در معده اشغال می‌‌کنند لذا موجب سیری شده و از اشتهای کاذب جلوگیری می‌نمایند.

ضمنا نظر باینکه منابع غذایی فیبر نیاز به جویدن زیاد دارند، از پرخوری و در واقع بلعیدن غذا (که یکی از دلایل بروز چاقی است) پیشگیری می‌‌نمایند.

باین ترتیب به کاهش وزن و تعادل وزن در محدوده نرمال کمک می‌کنند، در حالی که مواد حیوانی از خواص فوق الذکر برخوردار نیستند.

سبزیجات پخته نیز حاوی خواص گفته شده نیستند زیرا در اثر طبخ  مقدار زیادی از فیبر خود را از دست می‌دهند، بنابراین مصرف سبزی و سالاد در وعده‌های اصلی غذایی و مصرف میوه ها به عنوان میان وعده، مفید و ضروری است.

افرادی که در برنامه غذایی روزانه خود از مقدار قابل توجهی سبزی و میوه تازه استفاده می‌کنند گام بزرگی در حفظ سلامت خود بر می‌دارند...

برای خواندن بخش دوم -گیاهخواری مفید است یا مضر؟- اینجا کلیک کنید.