چرا خمیازه مسری است؟ ؛ بررسی علل مسری بودن خمیازه

آیا می دانید چرا خمیازه مسری است؟ شاید برای شما نیز بارها این اتفاق افتاده باشد که در جمعی فردی خمیازه بکشد و شما نیز شروع به خمیازه کشیدن نمایید و یا بر اثر خمیازه شما فردی دیگر نیز دچار خمیازه کشیدن شود و به نحوی خمیازه شما به او انتقال بیابد. همین امر باعث شده است که یک نظریه علمی در این زمینه بیان شود و جلوۀ جدی تری به خود بگیرد که آیا این مسئله می تواند قابل سرایت باشد؟ چندین و چند مقاله عملی، پزشکی و روانشناختی در این زمینه نوشته شده است و تیم های متعددی یافته ها و نظریه های خود در این زمینه را به رشته نگارش در آورده اند که در این مجال سعی داریم که اجماع مناسبی را بین این مطالب درباره ی مسری بودن خمیازه ایجاد نماییم.
اگر زمانی مشاهده کردید که به نحوی غیر ارادی و ناخودآگاه با خمیازه کشیدن فردی، دهان شما نیز باز می شود زیاد تعجب نکنید و بدانید که در رخداد این اتفاق تنها نیستید و در واقع عضوی از گروه 60 تا 70 درصدی افرادی هستید که از خمیازه کشیدن دیگران تأثیر می پذیرند. این تأثیر آنچنان برای برخی اعضای این درصد عظیم در جامعه، عمیق است که حتی با حرف زدن درباره خمیازه، دیدن تصویری که در آن فردی در حال خمیازه کشیدن است و یا خواندن درباره این موضوع شروع به خمیازه کشیدن می کنند.

نظریه

دانشمندان دانشگاه بیلور(Baylor University) از جمله گروه هایی هستند که درباره این که چرا خمیازه مسری است به کاوش پرداخته اند و نظریه خود را مندرج نموده اند و در یک دسته بندی کلی اعلام کردند که بر اساس آن عنوان شد موجوداتی نظیر اسب آبی، مارها، کوسه ها، خوک ها و شامپانزه ها و سگ ها همانند انسان ها قادر به خمیازه کشیدن می باشند اما این تمایل در هیچ گونه ای مانند انسان ها نمی باشد و درصد وقوع این اتفاق در سایر موجودات کمتر از انسان هاست.

برخی مطالعات انجام شده درباره مسری بودن خمیازه

در چند سال قبل، تصوری که در مواجهه با خمیازه در ذهن همگان نقش می بستد این بود که فردی که در حال خمیازه کشیدن است، احتیاج به استراحت دارد و به نحوی مغز او با این عمل اعلام می دارد که زمان خواب فرا رسیده است. اما تحقیقات اخیر نشان داده است که خمیازه کشیدن هیچ ارتباطی به پایین بودن سطح انرژی افراد ندارد و بیشتر اشاره به شخصیت درونی افراد دارد.
تحقیقات جدید در این زمینه نشان می دهد، قسمتی از مغز انسان که وظیفه کنترل و اداره حرکات بدن را عهده دار می باشد، مسئول انتقال پدیده خمیازه و تقلید خارج از اراده است و همین امر سبب ساز مسری بود خمیازه کشیدن شده است. در حقیقت تصاویری که در ماه های اخیر از رشته های اعصاب تهیه و ثبت شده است نشان دهنده این واقعیت از قسمت دورنی مغز انسان هاست. برای رسیدن به این نظریه تحقیقات بر روی یک جامعه آماری متشکل از دانشجویان مهندسی و روانشناسی صورت گرفت. در این پژوهش، هر یک از این دانشجویان را درون اتاقی مجزا از یک دیگر قرار دادند. درون هر یک از این اتاق ها و در کنار دانشجویان یک هم اتاقی وجود داشت که از محققان همان موسسه بود و وظیفه داشت که به صورت متوالی در عرض ده دقیقه ده بار خمیازه بکشد و در ادامه تعداد پاسخ هایی که دانشجویان با خمیازه هایشان به خمیازه های آنان می دهد را ثبت کنند. پس از پایان این مرحله از تمامی این دانشجویان خواسته شد که در یک گروه منسجم به انجام فعالیتی تیمی بپردازند. به خوبی مشخص و مشاهده شد که همدلی و همکاری موجود در این دانشجویان در طی انجام فعالیت، میزان بالایی دارد و درصد قابل توجهی از ذهن و احساس آنان را به خود اختصاص می دهد. در واقع پس از کنار هم قرار دادن این نتایج، نظریه انتشار گردید که بیان می کرد، خمیازه کشیدن نشانه ایست از حس همدلی افراد و وفق دادن خود با دیگران.
به موجب همین تحقیقات و بررسی بر روی بیماران اوتیسمی که به دلیل بیماریشان، معمولاً از احساس همدلی کمتری برخودار هستند، نسبت به سایر همسن و سال های خود کمتر دچار خمیازه مسری می شوند و از افرادی که خمیازه می کشند، کمتر تاثیر می پذیرند و با این سری تحقیقات نظریه قبلی تکمیل تر گشت.
در کنار هم قراردان تمام تحقیقات، مشاهده تصاویر و واکنش های غیر ارادی افراد در جوامع آماری مختلف، نظریه فوق را به واقعیت نزدیک تر کرد، هر چند که این نظریه هنوز هم بحث های فراوانی را پیرامون خود مشاهده می کند. اما از دل همین بحث ها و مناظرات علمی، گاهاً نظریاتی مانند نظریه برایان راندل(Brian Rundle) دانشجوی دکترای رشته روانشناسی و علوم اعصاب دانشگاه بیلور بیان می شود که می تواند همگان را به فکر فرو برد که می گوید: مسری بودن خمیازه کشیدن بر اثر یک اتصال عصبی بوده که مشابه سایکوپاتی عمل می کند(روان آزاری، نوعی اختلال شخصیتی شناخته می شود).
در مطالعه ای دیگر که بر روی 16 طوطی  صورت گرفته است عنوان شد که افزایش دما باعث شده است میزان خمیازه ای که طوطی ها دچارش می شوند افزایش پیدا کند و با تغییر چهار درجه ای دما هوا در دوره های ده دقیقه ای این رابطه مستقیم که همان افزایش تعداد خمیازه ها با افزایش دما هوا بود، مشهود گردید.
در آخرین تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است نظریه انتشار یافته است که آمده که سن بر روی تعداد خمیازه افراد و هم چنین تعداد خمیازه هایی که به دلیل خمیازه ای دیگران دچارش می شوند تأثیر میگذارد و هر چه فرد جوان تر باشد احتمال اینکه خمیازه دیگران را به خود بگیرد بیشتر است. این تحقیق بر روی 328 نفر صورت گرفت به این صورت که یک ویدوئو 3 دقیقه ای از این رویداد به آن ها نشان داده شد و نتایج زیر حاصل شد:
82 درصد افراد زیر 24 ساله این جامعه آماری به ناگاه شروع به خمیازه کشیدن کردند. این درصد در بین افراد 25 تا 49 ساله با تغییری محسوس به 60 درصد رسید. حال آن که تنها 41 درصد افراد بالای 50 سال دچار این مورد گشتند.بنابراین سن عاملی موثر در مسری بودن خمیازه شناخته می شود.
تمام موارد فوق تنها بخشی از دست آورد ها و نتایج تحقیقات دانشمندان و نظریه های آنان پیرامون موضوعی است که روزانه با آن مواجهه می شویم و بعضا به راحتی و بدون تأمل از کنار آن عبور می کنیم. پدیده ای که بیشتر از یک عملکرد عادی بدن انسان است و پیچیدگی های خاص خود را دارد. امیدست که در این مجال برخی از این پیچیدگی ها از اینکه چرا خمیازه مسری است، روشن گردیده باشد.