پونه کوهی یا اورگانو (oregano) گیاهی است معطر که به غذا طعم می‌بخشد. این گیاه در طبیعت خود از خواص درمانی برخوردار است. این مقاله حقایق و اطلاعاتی را در خصوص این گیاه مناسب آشپزی فراهم ساخته است.
پونه به طور گسترده‌ای در غذاهای مکزیکی، اسپانیایی و ایتالیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شکل خشک شده آن اغلب جهت مصارف آشپزی بجای شکل تازه آن استفاده می‌شود به این دلیل که فرم خشک شده آن سرشار از عطر و طعم است. نام گیاه شناسی آن اورگانوم ولگار (Origanum vulgare) می‌باشد. این یک گیاه چند ساله است که ارتفاع آن به 2 فوت یا 61 سانتیمتر می‌رسد. گلهای آن به رنگ سفید یا ارغوانی مایل به صورتی می‌باشند. سنبله‌های این گیاه در اواسط تا اواخر تابستان شکوفا می‌شوند.
در چند ماه نخست، گیاه نیاز به آبیاری مرتب به منظور جلوگیری از خشک شدن دارد. با این حال، اطمینان حاصل کنید که خاک را غرق در آب نمی‌کنید، به این دلیل که این گیاه در شرایط مرطوب دوام نخواهد آورد.
چگونگه آن را پرورش دهیم
گرچه پونه کوهی جهت پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما یک گیاه باغبانی محبوب نیز به حساب می‌آید. این گیاه به حفظ و نگهداری بسیار اندک نیاز داشته و برای باغچه یا باغهای سنگی کوچک و باغهای واقع در ارتفاعات عالی است. چنانچه قصد کاشت این گیاه را دارید، در این صورت به دنبال محلی باشید که به قدر کافی نور خورشید دریافت کند. به همان اندازه مهم است که آن را در یک خاک به خوبی زه کشی شده بکارید. خاک می‌تواند با کیفیت حاصلخیزی کم یا متوسط باشد.
بستر گیاه را به طور کامل حفر کرده و مواد آلی مانند کود برگ یا کود خانگی را به آن اضافه کنید. این کار به شکسته شدن خاک سنگین و بهبود زه کشی کمک می‌کند. بذرها را جدا از هم به عمق 2 متر و 15 سانتی در محل حفر شده در بستر گیاه بکارید. شما می‌توانید دانه یا بذر را از اواخر ماه آوریل (اواسط اردیبهشت) بکارید. جوانه‌ها پس از 2 تا 3 هفته ظاهر خواهند شد. نهال یا جوانه‌های نازک را حدود 30 سانتیمتر از یکدیگر فاصله دهید به این دلیل که به فضای کافی جهت رشد کامل گیاهان کمک می‌کند.
مراقبت
در چند ماه نخست، گیاه نیاز به آبیاری مرتب به منظور جلوگیری از خشک شدن دارد. با این حال، اطمینان حاصل کنید که خاک را غرق در آب نمی‌کنید، به این دلیل که این گیاه در شرایط مرطوب دوام نخواهد آورد. حتماً در خاکی که به خوبی زه کشی شده باشد آن را پرورش دهید.
هنگامی که مراکز گیاه شروع به خشک شدن کردند، بایستی آنها را جدا کنید. همچنین می‌توانید زمانی این کار را انجام دهید که ساقه بیش از حد چوبی به نظر رسد. چنانچه در منطقه 5 و یا پایین‌تر زندگی می‌کنید، لازم است از گیاه محافظت به عمل آورید. به منظور محافظت از گیاهان در برابر آسیب وارده توسط باد، گیاهان را پس از یخ زدن زمین با شاخه همیشه سبز بپوشانید.
مصارف
این گیاه از عطری دلپذیر و طعمی قوی برخوردار است. برگهای آن به عنوان عوامل طعم دهنده در بسیاری غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها را بیشتر در پایان آشپزی به غذا افزوده تا بدین ترتیب عطر و طعم آن حفظ شود. پونه کوهی در شکل خشک شده خود اغلب در اکثر غذاهای یونانی و مکزیکی استفاده شده و بیشتر بر روی پیتزا و سس اسپاگتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فوائد سلامتی بخش
گرچه به گیاه پونه کوهی به عنوان عامل طعم دهنده یا چاشنی نگاه می‌شود، اما فوائد سلامتی بخش خاصی نیز ارائه می‌دهد. این گیاه در طبیعت خود دارای خواص ضد باکتریایی است. و حاوی تیمول و کارواکرول یعنی روغن‌های فراری بوده که ماهیتاً خواص ضد باکتریایی را از خود نشان می‌دهند. این روغن‌ها شناخته شده است که از رشد باکتریهایی که موجب فساد و خراب شدن غذا می‌شوند جلوگیری می‌کنند. محققان مکزیکی دریافته‌اند که این گیاه در برابر انگل‌هایی مانند ژیاردیا مؤثر می‌باشد.
آنتی اکسیدانهای موجود در این گیاه به جلوگیری از آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد کمک می‌کنند. همچنین شناخته شده است که روند پیری را تا حدودی آهسته می‌سازد. حتماً از شنیدن این مطلب که فعالیت آنتی اکسیدانهای موجود در این گیاه بسیار بیشتر از انواع موجود در سیب و پرتقال است، تعجب خواهید کرد. این امر از آن یک غذای آنتی اکسیدانه بسیار قوی می‌سازد.
به دلیل حالت پوششی زیبای این گیاه می‌توانید آن را جهت زیباسازی باغچه یا باغ خود کاشته و همچنین با استفاده از این گیاه در غذاهای خود از آشپزی لذت ببرید.
