نبوت ، موضوع اصلی آیات این سوره است . سوره ای که 112 آیه دارد . در مکه نازل شده است و مثل بیشتر سوره های مکی از عقاید دینی ، مخصوصا از مبدا ومعاد سخن می گوید وتهدید و وعید در آن ، از بشارت و وعده بیشتر است ، این را از همان آیه اول که با لحنی تند و هشدار دهنده از غفلت مردم سخن می گوید می توان حدس زد .
سپس به نبوت خاتم انبیا (صلی الله علیه و آله ) و واکنش انکار کننده ها اشاره می کند که می گفتند : او ساحر است . دروغگو و شاعر است وهذیا ن می گوید .
خداوند به سرگذشت پیامبران گذشته اشاره می کند تا نشان دهد در طول تاریخ کسانی که تعالیم الهی را نمی پذیرفتند چگونه با پیامبران خود رفتار می کردند .سخنی از موسی و هارون ، سرگذشتی از ابراهیم واسحاق و یعقوب ولوط و شرحی از نوح و داوود و سلیمان و ایوب و اسماعیل و ادریس و ذوالکفل و ذوالنون وزکریا ویحیی و پیامبران دیگری که نامشان صریحاً در این سوره برده نشده ولی درباره آنها سخنی آمده است (مانند پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و حضرت مسیح) و درمجموع 18 پیامبر خدا . بعضی از پیامبرانی که در این سوره نامشان آمده در سوره های دیگر هم نام برده شده اند ، ولی این سوره بیشتر به تنگناهای سختی پرداخته است که در آن گرفتار می شدند و این که چگونه دست توسل به دامان لطف حق می زدند و چگونه خداوند این بن بست ها را باز می کرد و نجات شان می داد .
آن گاه با یوم الحساب (روز قیامت ) و آن چه که مجرمان و پارسایان در آن روز کیفر و پاداش می بینند همراه می شویم و آن نتیجه گیری پایانی که : سرانجام خوب نصیب اهل تقوا و رعایت کنندگان احکام خدا خواهد شد.
در این سوره ، از یکی بودن خالق از آفرینش جهان که هدف مند و برنامه پایه ریزی شده است و نکات بسیاری از خلقت هستی و رازهای آشکار و پنهان آن گفت و گو شده که یکی از آن ها ست ؛ سنت همیشگی خداوند در پیروزی حق بر باطل ، توحید بر شرک و لشکریان عدل و داد برجنود ابلیس .
پیام گزیده ها
- روز حساب و کتاب مردم نزدیک شد اما آن ها انگار نه انگار ،هم چنان از خدا روی گردانند ( آیه 1)
- هر نشانه و پیام تازه ای برای آن ها فرستادیم تاحقیقت را یادآوری کنیم جدی نگرفتند و سرگرم کارهای بی ارزش خودشدند . ( آیه 2)
- کفار ،دل های شان مشغول واسیر هواو هوس های شان بود ودر گوشی به هم می گفتند : مگر او آدمی مثل ما ها نیست ؟! پس حالا که این را می دانیم چرا جذب کارهای ساحرانه او بشویم .(آیه3)
- اگر در زمین و آسمان خداهایی غیر از خدای یگانه وجود داشت قطعا دنیا دچار خرابی و تباهی می شد .( آیه 22)
- هیچ کس قبل از تو ( ای پیامبر ) زندگی ابدی در دنیا نداشته است ، اما انگار دشمنانت گمان می کنند اگر تو از دنیا بروی و دیگر کاری به کارشان نداشته باشی آنها در دنیا تا همیشه باقی می مانند و مرگ و حسابی نخواهد داشت ! ( آیه 34)
- همه بالاخره روزی می میرند ولی در این چندروزه دنیا با رخدادهای خیر و شر ،شما را آزمایش می کنیم و در نهایت همه تان به سوی من ( خداوند ) با ز می گردید . ( آیه 35)
- اعمال شایسته فرد با ایمان نادیده گرفته نمی شود و خداوند هم چیز را ثبت می کند .( آیه 94)
ختم کلام
رویارویی مردم با پیامبران شان حتی از لابه لای گفته های تاریخ نویسان درس ها و پندهای فراوانی دارد اما بیان قرآن، گونه ای ویژه ا ز نقل وقایع است . در بیان قرآن ، همه چیزهایی که اهمیت چندانی ندارند و به هدف اصلی مربوط نیستند کنار گذاشته می شوند تا شنونده تیزبین در آن چه می شنود به حواشی مشغول نشود و درعوض با دقت در همین تعبیرهای کوتاه به کشف جواب سؤالات اساسی خود بپردازد.
منبع: ماهنامه ی دیدار آشنا، شماره ی 81