اول بهمن، زادروز حکیم ابوالقاسم فردوسی

امروز، اول بهمن، بیش از 1100 سال از روزی که استاد سخن ، ابوالقاسم حسن پور علی طوسی معروف به ابوالقاسم فردوسی پا به عرصه وجود گذاشته، گذشته است. این روز را ارج می نهیم و یادی می کنیم از حکیم توس.
استاد قلم حکیم ابوالقاسم فردوسی، در سال 329 هجری قمری در پاژ از توابع طبران توس به دنیا آمده است. پدرش دهقان و صاحب ده بود. کودکی و نوجوانی او در دوران سامانیان و ادامه ی آن در دوره ی غزنویان گذشت. بنا به شواهد موجود در شاهنامه، او با زبان های دری، عربی و پهلوی نیز آشنایی داشته و از حامیان ادبیات فارسی بوده است.تنها اثری که با اطمینان می توان متعلق به فردوسی دانست، شاهنامه است. شاهنامه ی فردوسی مهم ترین اثر او و یکی از فاخرترین و بزرگ ترین آثار ادبی کهن پارسی می باشد. در این اثر، او فرهنگ ایرانی را با اسلامی پیوند داده است. در نبود شاهنامه و فردوسی، ادبیات پارسی به سختی می توانست زنده بماند و شاعران بزرگ دیگر رشد نمایند. تقریبا تمامی آثار حماسی پس از فردوسی در ادبیات ایران تحت نفوذ و الگو گرفته از شاهنامه ی فردوسی هستند.

شاهنامه

براساس شاهنامه ی ابومنصوری، سرودن شاهنامه ی فردوسی در حدود پانزده سال طول کشیده و در سال 384 به پایان رسیده است؛ ولی از آنجا که او بر این باور بود که «ندیدم کسی کش سزاوار بود»، هیچ پادشاهی را لایق هدیه گرفتن کتابش را ندانسته و چندین سال آن را مخفی نگه داشت و در همین حین بخش های دیگری به این کتاب افزود. پس از حدود ده سال ( سال 394) و زمانی که فردوسی فقیر و فرزندش را از دست داده بود، کتابش را پس از ویرایش و اضافه نمودن بخشی در مدح و وصف شاه، در شش یا هفت جلد به سلطان محمود غزنوی تقدیم نمود که در زمان خود مورد بی لطفی واقع گشت و پاداش مورد انتظار فردوسی هیچوقت برایش فرستاده نشد. از همین روی بخش های دیگری در اظهار ناامیدی از اطرافیان سلطان به آن اضافه گشت. از جمله داستان های شاهنامه می توان بیژن و گرازان، خسرو و شیرین، زال و رودابه، کین نریمان و... نام برد که حدس زده می شود داستان های بیژن و منیژه، رستم و اسفندیار، رستم و سهراب، داستان اکوان دیو، و داستان سیاوش در جوانی فردوسی سروده شده اند.

مرگ فردوسی

آخرین اشاره ای که فردوسی به سن خود داشته، در حدود هشتاد سالگی او بوده است. او در سال 416 فوت کرده و در باغ شخصی خود، در توس خراسان، مدفون شده است. ساختمان آرامگاه وی در سال 1302 به دستور والی وقت ساخته شده و در طی سالیان چندین بار تخریب و از نو ساخته شده است. آخرین بازسازی متعلق به سال های 43 تا 47 است که طی آن ساختمان فعلی بنا شد. آرامگاه وی که با موزه ی توس ادغام شده است، روزانه شاهد بازدیدکنندگان و علاقه مندان فراوانی است.