دستگاه همایون

یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی است. دستگاه همایون و یا به تعبیری «دستگاه عشاق»، با حالت محزون و اسرار آمیز خود گوشه‌های متعددی دارد که گوشه «بیداد» اوج این دستگاه تلقی می‌شود. آثار ارزشمندی از موسیقی ایرانی در سده قبل در این دستگاه ساخته و اجرا شده‌اند.از لحاظ مرکب خوانی این دستگاه به دستگاه‌های سه‌گاه و شور ارتباط دارد و وسعت این دستگاه را بیشتر می‌کند. یکی از آوازهای ایرانی که اسم آن در کتب موسیقی هست آواز اصفهان است که آن را از متعلقات دستگاه همایون دانسته‌اند.یکی دیگر از آوازهایی که از متعلقات دستگاه همایون است، آواز شوشتری است. نت شروع این دستگاه به طور معمول «فا» است. البته این دستگاه در کوک‌های دیگری با نام‌های همایون «دو» و «رِ» نیز نواخته می‌شود. گوشه‌های ردیفی این دستگاه عبارت‌اند از: چهارمضراب،زنگ شتر، موالیان،چکاوک،طرز،بیداد،بیداد کت،نی‌داود،باوی،سوز و گداز،ابول چپ،لیلی و مجنون،راوندی،نوروز عرب،نوروز صبا،نوروز خارا،نفیر،فرنگ و شوشتری گردان،شوشتری،جامه‌دران،راز و نیاز،میگلی،موالف،بختیاری با موالف،عزال،دناسری،رنگ فرح