در ادامه گزارش‌های جشنواره تئاتر فجر به سراغ نمایش پر‌حاشیه فهرست مردگان به کارگردانی رضا ثروتی می‌رویم. این نمایش که پیش‌از‌این دو بار در سالن‌های حافظ بنیاد رودکی و سالن استاد ناظر‌زاده مجموعۀ ایرانشهر اجرای عموم رفته است، این بار در قالب آثار حاضر در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره تئاتر به روی صحنه رفت. در بررسی این اجرا ما را همراهی کنید.
درست در حاشیۀ نخستین اجرای فهرست در تالار حافظ – که پس از ورکشاپی توسط رضا ثروتی با هنرجویانش به اجرا در آمد – حرف و حدیث‌هایی پیش آمد که چند سالی در محافل تئاتر ایران از کارگردان این اثر به گوش می‌رسید. اما با دیده‌شدن نام اثر در بین آثار راه‌یافته به جشنواره مشخص شد که این حواشی کمرنگ شده‌اند و اینک این اجرا در رقابت با سایر آثار قرار خواهد گرفت. با حضور در مجموعۀ ایرانشهر به بررسی فهرست مردگان رفتیم تا یکی از پر‌حرف‌و‌حدیث‌ترین تئاتر های سال‌های اخیر را برای شما عزیزان گزارش کنیم.
فهرست مردگان برگرفته از متن مشهور نویسندۀ لهستانی با نام فهرست است که روایت یک رهبر ارکستر روان‌پریش را بیان می‌کند. این رهبر ارکستر در‌حالی‌که با خاطرۀ مردگان جنگ جهانی دوم طی اشغال لهستان توسط آلمان نازی زندگی می‌کند، به‌دنبال رهایی از رنج جنگ و بازتابش در قالب اصوات موسیقی است. متن درخشان روژه‌ویچ برای این اجرا توسط امیر‌احمد قزوینی و رضا ثروتی اقتباس شده و به کارگردانی در آمده است.
اما اجرای ثروتی بیش از وابستگی به متن اصلی، نوعی بازتاب دغدغه‌ها و رنجش‌های درونی خود اوست که با دراماتورژی متن به آن دستیافته و با کمک شیوۀ اجرایی محبوبش با تعداد زیادی بازیگر جوان به صحنه آورده است. اجرا، تأثیر‌پذیرفته از آثار مؤلفان کارگردانی قرن بیستم (همانند اجراهای پیشین ثروتی) همانند میرهولد و مجارستانی است که با گریم‌های اغراق‌آمیز، تکیه‌گذاری بر عناصر فیزیک بازیگر، موسیقی و خواص اپراتیک طراحی شده است.
هرچند نگاه کارگردان به آثار درخشان قرن بیستمی اروپای جنگ‌زده در موسیقی و تئاتر و نقاشی قابل‌توجه است، اما در همگونی تمامی این عناصر به سبب کم‌تجربگی اجرا‌گرانش و طراحی های شلوغ در زمان دو ساعت و سی‌دقیقه‌ای این اثر نتوانسته به‌درستی کارکرد داشته باشد. کمدی فهرست روژه‌ویچ در اجرای رضا ثروتی گاهی بیش‌از‌اندازه به کمدی نزدیک می‌شود و نمی‌تواند رنج و وحشت حاکم بر گروتسک را به تماشاچی القا کند و همچنین دیالوگ‌های شاعرانه کار، در‌عین‌حال کاملاً عام و رو هستند.
تئاتر فهرست مردگاندر نهایت فهرست مردگان، اثری فانتزی و منتقدانه است که در هفتمین شب از اجراهای جشنواره تئاتر فجر با استقبال بسیار خوب مخاطبین تئاتر به صحنه رفت. با بررسی آثار بعدی جشنواره، با ما همراه باشید.
