در مورد تب
درجه‌ی حرارت طبیعی بدن حدود 37 درجه‌ی سانتی‌گراد است که از راه دهان (زیر زبان) بین 37/2 تا 35/9 و از راه رکتوم یا مهبل حدود نیم درجه بیشتر و زیر بغل اندکی کمتر از این می‌باشد. شب‌ها درجه حرارت بیشتر از روزها است و درجه‌ی حرارت افراد سالم هم با یکدیگر تفاوت دارند. در اکثر موارد، تب یک علامت هشدار بیماری عفونی است که با کمک سایر علایم و تست‌های آزمایشگاهی به آن بیماری پی برده می‌شود، لیکن در بیشتر موارد تشخیص علت تب، نامشخص و دشوار می‌گردد، در این صورت باید با ثبت دقیق علایم بیماری، با استفاده از نتایج آزمایشگاهی، پرتونگاری، دقت در سوابق بیمار مخصوصاً بیمار آلوده یا از مسافرت‌های برگشته یا مسافر، مصرف داروها و یا غذاهای به کار برده شده به وسیله‌ی بیمار و گاهی با اکتشافات عمل جراحی می‌توان پی به علت تب برد. در حدود 40% از تب‌ها را به سختی می‌توان تشخیص داد، که این‌ها بیشتر مربوط به عامل عفونی است. 20% از تب‌ها مربوط به سرطان‌ها و 15% مربوط به بافت هم بند و بقیه مربوط به علل دیگر است، بعضی از علت تب‌ها (حدود 5%) هم تشخیص داده نمی‌شوند و گاهی تب‌های خفیف ممکن است عامل روانی داشته باشند.
رده‌بندی تب‌ها:
1- عفونت‌ها مثل ویروس‌ها، میکروب‌ها، انگل‌ها، قارچ‌ها و ریکت زیایی، این‌ها عموماً تب‌زا هستند و ممکن است این تب‌ها بدون علایم موضعی، مثل: گند خون یا با علایم موضعی مثل: گلودرد و غیره همراه باشد. 2- بیماری‌های کلاژن، مثل: لوپوس ارتیماتوز، پلی آرتریت گره‌ای، در ماتومیوزیت، آرتریت روماتیسمی (آرتریت روماتوئید) و تب روماتیسمی 3- بیماری‌های سلسله اعصاب مرکزی: حوادث عروقی مغز، آسیب‌ها و جراحات مغزی، تومورهای مغز و نخاع، بیماری‌های استحاله‌ی سلسله‌ی اعصاب مرکزی (اسکلروزمولتیبل) و جراحات و آسیب‌های نخاعی 4- بیماری‌های سرطانی: سرطان تیروئید، ریه، کبد، لوزالمعده، دستگاه ادراری و تناسلی و سرطان‌های ثانوی 5- بیماری خونی: لنفوم‌ها، لوسمی، میلوم مولتیبل، آنمی پرنیسوز، کم خونی همولیزی، بیماری‌های خون‌ریزی دهنده مثل هموفیلی 6- بیماری‌های قلب و عروق: انفارکتوس میوکارد، بیماری‌های ترومبوآمبولیک، آندوکاردیت‌های باکتریال و نارسایی احتباس قلب تاکیکاردی حمله‌ای
تب کهنه و مزمن تبی است مخفی و خفیف که مدت‌ها در بدن مانده و کهنه شده باشد و آن چه آن را معالجه می‌کنند مؤثر واقع نمی‌شود. لذا در این صورت دقت فراوان لازم است تا علت اصلی بیماری را یافته و به درمان پرداخت تا تب قطع شود. 7- بیماری‌های گوارشی: التهاب روده، سیروز کبد، در مرحله‌ی نکروز و آسیب کبدی 8-بیماری‌های غدد مترشحه‌ی داخلی: پرکاری تیروئید و فئوکروموسیتوم 9- بیماری‌های ناشی از عوامل فیزیکی: گرمازدگی، ضربه‌ها، اعمال جراحی و بیماری‌های اشعه‌ای 10- بیماری‌های ناشی از عوامل شیمیایی: واکنش دارویی، واکنش‌های ناسازگاری، مسمومیت‌ها و بیماری صرع 11- اختلال در تعادل مایعات بدن مثل کم آبی و اسیدوز 12- علل متفرقه: سارکوئیدوز و آمیلیوز 13- تب روانی 14- تب کاذب 15- تب مجهول
درمان انواع تب
اگر دچار تب شده‌اید از خوراکی‌های زیر بیشتر مصرف کنید:
آب انار، آب سیب درختی، آب انگور، آب پرتقال شیرین، آب لیمو، نارنگی، آب پرتقال با نارنگی، پرتقال با آلو، رنده شده‌ی سیب درختی با عسل، لعاب به دانه، خیار، آب برگ جعفری تازه، تخم جعفری، کرفس، خرفه، پیاز، اسفناج، سنجد، آب زرشک، سه پستان، خاکشیر، کدو، آش جو با سرکه، کشک ساییده شده با روغن بادام شیرین، رازیانه یا عرق رازیانه، عرق بید، ماش، کدو، گل بنفشه‌ی ساییده با آب سرد، غذاهای آبکی و رقیق، آب جوشانده‌ی کوکنار، آب جوشانده‌ی ریشه و تخم کاسنی، آب جوشانده‌ی نیلوفر، آب جوشانده‌ی مغز ناخنک، آب دم کرده‌ی علف هزار چشم، آب جوشانده‌ی بید خشت، آب دم کرده‌ی پوست و برگ و گل بیدمشک، آب دم کرده‌ی بادرنجبویه، آب دم کرده‌ی پوست شاخه‌های جوان درخت بید، آب جوشانده‌ی خارخاسک، آب جوشانده‌ی پوست شاخه‌های جوان درخت بلوط، آب جوشانده‌ی پوست درخت زغال اخته، آب دم کرده‌ی گل گاوزبان و شربت تمشک رقیق.
هم چنین می‌توانید هر روز یک لیمو را با پوست برش برش کنید و در یک لیتر آب جوش 2 ساعت بخیسانید، بعد آب آن را صاف و با شکر شیرین کرده و سه لیوان از آن را به نوبت بنوشید.
* هر روز گل پنیرک، مغز ناخنک، تخم کاسنی، پوست شاخه‌های جوان درخت بید و خارخاسک را دم کنید، بعد آب آن را صاف و شیرین و سه قسمت کرده و صبح، ظهر و شب، هر بار یک قسمت از آن را بنوشید.
* هر روز 30 گرم برگ اکالیپتوس را در یک لیتر آب بجوشانید، بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و به مرور بنوشید.
* بادرنجبویه، ریشه‌ی کاسنی، تخم کاسنی، پوست شاخه‌های جوان درخت بید، مغز ناخنک، خارخاسک و گل پنیرک را از هرکدام 1 مثقال با هم مخلوط کرده و بجوشانید، بعد آب صاف کرده‌ی آن را شیرین سازید و در طول روز به مرور بنوشید.
* سی گرم پوست شاخه‌های جوان خشک درخت گیلاس را در یک لیتر آب سرد 5 دقیقه بجوشانید، بعد 15 دقیقه دم کنید، سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و روزی سه تا چهار فنجان از آن را به نوبت بنوشید.
* یک قاشق سوپ‌خوری گل بابونه را در سه فنجان آب جوش ریخته و 1 ساعت دم کنید، بعد صاف کرده و با عسل یا نبات شیرین کنید و صبح ناشتا بنوشید و یا هر 2 ساعت به 2 ساعت یک سوم فنجان از آن را بنوشید.
* ده گرم آویشن را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب آن را بنوشید.
* یک قاشق سوپ‌خوری گل گاوزبان را در یک لیوان آب جوش 10 دقیقه دم کنید و آب آن را بنوشید و روزی 3 الی 4 بار تکرار کنید.
* قند را با نبات بکوبید، سپس شربت کرده و بنوشید.
* سیاه‌دانه‌ی کوبیده شده را با عسل مخلوط کنید و هر مرتبه یک قاشق شربت‌خوری از آن را بخورید.
* پوست نارنج را تکه تکه کنید و 30 گرم از آن را در یک لیتر آب جوش 5 دقیقه بجوشانید، بعد 20 دقیقه هم دم کنید و آب صاف کرده‌ی آن را با شکر یا عسل شیرین کرده و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* یک مشت پوست سفت و چوبی بادام کوبیده را نیم ساعت بجوشانید، بعد چند قطره آب لیمو و کمی شکر به آن بیفزایید، سپس آب صاف کرده‌ی آن را بنوشید.
* چهل تا هشتاد گرم از برگ‌های درخت شاه توت را با دو لیوان آب جوش دم کنید و در آغاز تب بخورید.
* بیست گرم ریشه‌ی شیرین بیان را جوشانده و آب آن را در طول روز به مرور بنوشید.
* سی گرم پوست شاخه‌های جدید درخت هلوی خشک را در یک لیتر آب انگور یا نوشابه‌ی کومبوچا یک هفته بخیسانید، بعد صاف کرده و موقع تب در طول روز یک تا دو لیوان آن را بنوشید.
* گل پامچال را دم کنید و آب آن را بنوشید.
* پنجاه گرم برگ و پوست شاخه‌های جوان بیدمشک خشک را در یک لیتر آب 2 دقیقه بجوشانید، بعد 10 دقیقه دم کنید، سپس صاف کرده و آب آن را با عسل شیرین ساخته و هر روز قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* پنجاه گرم برگ یا پوست شاخه‌های جوان درخت فندق را در یک لیتر آب سرد 5 دقیقه بجوشانید، بعد صاف کرده و آب آن را با عسل شیرین سازید و هر روز 4 تا 5 فنجان از آن را به نوبت بنوشید.
* پنجاه گرم ورون خشک را در یک لیتر آب سرد 2 ساعت بخیسانید، بعد چند دقیقه بجوشانید، سپس 12 دقیقه دم کنید، بعد صاف کرده و با عسل شیرین سازید و روزی سه فنجان از آب آن را به نوبت بنوشید.
* پوست یا ساقه یا ریشه یا برگ ازگیل خشک را نرم بسایید و با آب مخلوط کرده، بنوشید.
* ده تا پانزده عدد برگ یاسمن را در سه استکان آب بجوشانید تا یک استکان از آب آن باقی بماند و آب صاف کرده‌ی آن را صبح ناشتا بنوشید.
* بیست گرم ریحان خشک یا 50 گرم ریحان تازه را در یک لیتر آب سرد بریزید و بجوشانید، بعد آب صاف کرده‌ی آن را با شکر شیرین کنید و بگذارید تا سرد شود و در طول روز آن را جرعه جرعه بنوشید.
* پیاز را برش برش کنید، بعد کمی گرم کرده و تا گرم است بر شکم بمالید و خوب ماساژ دهید تا خنک شود.
* چند روزی مقداری ساقه‌ی بامیه را بخیسانید و آب آن را بنوشید.
* مغز هسته‌های کنار را شیره بکشید و آب آن را بخورید.
* سی گرم ریشه‌ی کاسنی را در یک لیتر آب جوش دم کنید، بعد آب صاف کرده‌ی آن را بنوشید.
* سنامکی 25 گرم، گل محمدی، گل بنفشه، گل نیلوفر، گل گاوزبان و پوست شاخه‌های جوان بید از هرکدام 10 گرم، ریشه‌ی کاسنی و تخم کاسنی از هرکدام 15 گرم، عناب 150 گرم و سه پستان 30 گرم، همه را نیمکوب کرده و به هفت قسمت مساوی تقسیم کنید و جداگانه تخم خربزه و تخم خیار را از هرکدام 50 گرم نرم بکوبید و با 100 گرم ترنجبین مخلوط کرده و آنها را نیز هفت قسمت کنید و هر روز صبح یک قسمت از داروها را بجوشانید، بعد تخم‌ها و ترنجبین را در آب آن شیره‌کش کرده، سپس آب آن را مجدداً صاف کنید و نیمی از آن را صبح و نیم دیگر را عصر همان روز بنوشید.
تب‌های نامنظم
* دارفلفل، قرنفل، سازج هندی و سنبل‌الطیب از هرکدام 5 گرم، زنجبیل، بسد، کهربا، مروارید، درونج، زرمباد و ابریشم سفته از هرکدام 10 گرم. بهمن سرخ و بهمن سفید از هرکدام 20 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با مقداری عسل خمیر کنید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت‌خوری از آن را میل فرمایید.
تب صفرایی مزاج‌ها:
اگر صفرا مزاج هستید و دچار تب شده‌اید بهتر است ابتدا برای رفع صفرا اقدام کنید، سپس آب انار شیرین، رب انار شیرین یا میخوش (ملس)، رب غوره، شربت نیلوفر، تاج‌ریزی و آب دم کرده‌ی گل بنفشه بخورید و یا قبل از غذا آلو میل کنید.
* صد گرم گل نیلوفر را با 300 گرم قند بجوشانید و آب آن را به مرور بنوشید.
* آلوی بخارا و تمرهندی را شب در گلاب بخیسانید و صبح مقداری شیرخشت را در آب صاف کرده‌ی آن حل کنید و بنوشید.
تب سوداوی مزاج‌ها:
اگر سوداوی مزاج هستید و دچار تب شده‌اید؛ باید ابتدا برای رفع سودا اقدام کنید، سپس آب دم کرده‌ی رقیق شاه‌تره یا عرق شاه‌تره را به مرور بنوشید.
تب بلغمی مزاج‌ها:
اگر بلغمی مزاج هستید و دچار تب شده‌اید؛ ابتدا برای رفع بلغم اقدام کنید، سپس از این خوراکی‌ها زیاد استفاده کنید: سه پستان، تاج‌ریزی، ترنجبین، سیاه‌دانه، سیاه‌دانه‌ی کوبیده شده با سکنجبین، مربای زنجبیل، آب دم‌کرده‌ی گل گاوزبان، آب دم‌کرده‌ی رقیق شاه‌تره، آب‌دم‌کرده‌ی تخم و ریشه‌ی کاسنی، آب جوشانده‌ی ریشه‌ی خطمی و آب جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین بیان.
تب از سردی:
اگر در اثر سردی دچار تب شده‌اید آب انگور زرد و رسیده بنوشید و از خوراکی‌هایی که طبیعت آنها گرم هستند بیشتر استفاده کنید.
تب از گرمی و حرارت:
اگر در اثر گرمی و حرارت دچار تب شده‌اید از این خوراکی‌ها بیشتر استفاده کنید: تمرهندی، اسفناج، بارهنگ، به دانه، ماش، بالنگو، تخم‌شربتی، قدومه، تخم کاهو، تاج‌ریزی، تخم هندوانه، تخم گرمک، تخم خیار چنبر، تخم خیار سبز، شربت غوره، عرق کاسنی، عرق بید، عرق نیلوفر، گل بنفشه، لعاب اسپرزه، آب زرشک، آب جو، ریشه‌ی بابا آدم و آب جوشانده‌ی ریشه‌ی خطمی.
تب از گرما:
اگر در اثر گرمای زیاد از حد دچار تب شده‌اید مقداری شیرخشت در آب هندوانه مخلوط و حل کنید و میل فرمایید، یا خاکشیر را یخمال کرده و بخورید.
تب از فشارخون:
اگر در اثر فشار خون دچار تب شده‌اید اول خون کم کرده و از این خوراکی‌ها زیاد استفاده کنید: تمرهندی، آلوچه‌ی برقانی، آلوی بخارا، قرقات، لیموعمانی و آب خیسانده‌ی عناب و زرشک.
تب از زکام:
اگر در اثر زکام دچار تب شده‌اید آب جوشانده‌ی شیرین بیان بنوشید.
* سی گرم پوست خشک نارنج را ریز ریز کرده و در یک لیتر آب جوش 5 دقیقه بجوشانید، بعد 20 دقیقه دم کنید، سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و بعد از هر وعده غذا یک فنجان بنوشید.
* پنجاه گرم گل بنفشه‌ی خشک را در یک لیتر آب سرد چند دقیقه بجوشانید، بعد 15 دقیقه دم کنید، سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و در طول روز 3 تا پنج فنجان از آن را به مرور بنوشید.
تب کهنه و مزمن:
تب کهنه و مزمن تبی است مخفی و خفیف که مدت‌ها در بدن مانده و کهنه شده باشد و آن چه آن را معالجه می‌کنند مؤثر واقع نمی‌شود. لذا در این صورت دقت فراوان لازم است تا علت اصلی بیماری را یافته و به درمان پرداخت تا تب قطع شود.
در این مورد به منظور کاهش تب می‌توانید هر بار 30 گرم عناب، 30 گرم سه پستان و 40 گرم به دانه را به مدت 24 ساعت در آب هندوانه بخیسانید، بعد با فشار،آب آن را خارج ساخته، سپس 50 گرم شیرخشت را در آن آب حل کنید و به سه قسمت مساوی تقسیم کرده و صبح، ظهر و شب، قبل از هر غذا یک قسمت از ان را میل کنید.
* رازیانه را بجوشانید، بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید و بنوشید.
* بیست گرم کلمبو و 20 گرم جنطیانای رومی را نرم بسایید و در یک لیتر عرق شاه‌تره بخیسانید، بعد آن قدر بجوشانید تا آب آن به حداقل برسد، سپس 20 گرم شکر سرخ را در آن حل کنید و باز هم قدری بجوشانید تا مایع غلیظی به دست آید، آنگاه هر صبح ناشتا یک قاشق شربت‌خوری از آن را میل کنید.
* به مدت 40 روز، روزی 15 گرم ریشه‌ی عرعر را بجوشانید و آبش را بنوشید.
* پنج مثقال زاج سفید را در ظرفی ریخته و روی آتش بگذارید تا آب شده و به هم بزنید تا پخته شود و بسوزد، بعد 5 مثقال فلفل سیاه ساییده را در آن مخلوط کنید، سپس آنها را با کمی لعاب به دانه مخلوط کرده و حب‌هایی به اندازه‌ی یک عدد نخود بسازید و روزی سه حب به نوبت بخورید.
* بادیان و پودر شیرین بیان از هرکدام 5 گرم، گل قافث، تخم خطمی، سنبل‌الطیب و گل گاوزبان از هرکدام 10 گرم، مغز تخم خربزه، مغز تخم کافشه و گل بنفشه از هرکدام 15 گرم و ریشه‌ی کاسنی 25 گرم، همه را نیمکوب کرده بعد با 200 گرم مویز قطعه قطعه شده مخلوط کرده، سپس به 15 قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت از آن را یک روز صبح بجوشانید و آبش را صاف و شیرین ساخته و بنوشید، بعد تفاله‌ی آن را مجدداً در آب جوش خیسانده و شب باز در همان آب بجوشانید و آب آن را مصرف کنید.
ضمناً در طول مدت بیماری هر روز از بامیه، آب دم‌کرده‌ی رقیق شاه‌تره، آب جوشانده‌ی ریشه‌ی کاسنی و آب جوشانده‌ی شیرین بیان استفاده کنید و تا هنگامی که تب به پایان نرسیده است از خوردن خربزه، گردو، انجیر، غذاهای سرخ کرده و مشروبات الکلی پرهیز کنید.
تب عضوی:
در اثر شدت کار و انجام کارهای فشاردار یا صحبت مکرر و زیاد و یا ناراحتی و عصبانیت گاهی جزء به جزء جدا از عضوهای دیگر را تب فرا می‌گیرد که به نام تب عضوی مشهور است. در این صورت خوردن: آب انار، شیربرنج، فرنی، آش عماج، سوپ، چای کم‌رنگ، سبزیجات تازه و هویج پخته مفید است، هم چنین کم حرفی و استراحت و خواب نیز در کاهش تب و بهبودی آن نقش مهمی را ایفا می‌کند. بهتر است تا نتیجه‌ی کامل از خوردن: خربزه، انجیر، گردو و مشروبات الکلی پرهیز کنید و برای درمان آن هم می‌توانید بر عضو مورد نظر روغن ویکس یا روغن سبز و یا روغن گل بمالید.
* پس از بیدار شدن از خواب یک فنجان قهوه بنوشید.
* گردغوره را با آب غوره خمیر کنید و بر عضو ببندید و بخوابید.
* مرزنجوش، گل بابونه و اسطوخدوس هندی از هرکدام 3 گرم را بجوشانید و آب آن را صاف و با نبات یا عسل شیرین کرده و نیمی از آن را صبح ناشتا و نیم دیگر را یک ساعت بعد بنوشید.
تب‌های عفونی مشکوک:
برای تسکین تب‌های عفونی که مشکوک هستند باید 10 تا 100 گرم شیرخشت را در آب یا شیر حل کنید و بنوشید.
تب روده و معده:
خوراکی‌هایی که تب روده و معده را تسکین می‌دهند آب هویج‌فرنگی و آب زردک است.
تب راجعه:
خوردن هر بار کمی فندق تلخ تب راجعه را درمان می‌کند.
تب نوبه یا مالاریا
خوراکی‌هایی که باعث تسکین تب نوبه یا مالاریا می‌شود عبارتند از: سیر، براسیون، پسته‌ی خام، جگر سیاه، ماهیچه‌ی گوسفند، مواد کنین، آب لیمو، آب غوره، آب جوشانده‌ی بیدخشت، آب جوشانده‌ی پوست گنه گنه، آب جوشانده‌ی برگ آفتاب‌گردان و آب دم کرده‌ی گل بومادران.
ضمناً برای درمان آن نیز باید صبح ناشتا کمی زعفران را با مقداری عسل مخلوط کنید و بخورید و تا شب چیز دیگری میل نکنید.
هر روز 30 گرم، ریشه‌ی کاسنی وحشی را در یک لیتر آب بجوشانید، و آب صاف کرده‌ی آن را به مرور بنوشید.
* صبح، ظهر و شب هر دفعه یک لیوان آب برگ کرفس تازه را بگیرید و بنوشید.
* ریوند چینی، افتیمون، کلمبو، سقمونیا، سه پستان و جنطیانا از هرکدام یک مثقال جوشانده و صبح و عصر آب آن را بنوشید.
* هفت روز، هر روز کلمبو، جنطیانا، پوست گنه گنه و پوست شاخه‌های جوان درخت خشک شده‌ی بید را از هرکدام یک مثقال در 3 لیوان آب جوشانده تا چهار استکان آب باقی بماند و هر روز چهار مرتبه، هر بار یک استکان آب آن را با نبات شیرین کنید و بنوشید.
* مقداری پوست و برگ درخت بید را با یک مشت گندم مخلوط کرده بجوشانید تا گندم‌ها پخته شوند، بعد صاف کنید و آبش را مجدداً بجوشانید، تا بسیار غلیظ شود. سپس حب سازید، به اندازه‌ی یک عدد نخود و روزی نُه عدد از آن را در سه نوبت بخورید.
* برگ یاسمن را برای بزرگسالان دوازده عدد و جهت کودکان شش عدد در سه استکان آب بجوشانید، تا یک استکان آب باقی بماند و پس از سرد شدن صاف کنید و آب آن را صبح ناشتا بنوشید.
* سه کیلو شاه‌تره‌ی تازه با 3 کیلو کاسنی تازه درهم کوبیده و آب آن را شب بیرون در مقابل نسیم گذارید و هر روز یک فنجان از آن را ناشتا بنوشید.
* هر بار 5 گرم برگ اکالیپتوس را بجوشانید و آب آن را بنوشید.
* آب لیمو را با برگ‌های کلم، کرفس و شلغم بجوشانید، بعد صاف کرده و با آب مخلوط کنید و بخورید.
* چهل گرم ریشه‌ی آرتیشو را با 10 گرم پوست شاخه‌های جوان درخت بید در یک لیتر آب خیسانده بعد 12 دقیقه بجوشانید سپس صاف و شیرین کنید و هر روز سه فنجان آن را قبل از سه وعده غذا بنوشید.
* پانزده تا شصت گرم، برگ یا پوست ساقه‌های تازه و ترکه‌ای زیتون را در یک لیتر آب سرد، 12 دقیقه بجوشانید، بعد 15 دقیقه دم کنید. سپس آن را صاف و با عسل شیرین کرده و روزی سه تا چهار فنجان از آن در فاصله‌ی غذاهای روزانه بنوشید.
* یک قاشق سوپ‌خوری گل بابونه را در سه استکان آب جوش، به مدت 1 ساعت دم کنید بعد صاف کرده و آن را با عسل یا نبات شیرین کنید و هر 2 ساعت به 2 ساعت یک سوم فنجان بنوشید.
* 4 مثقال شاه‌تره و 2 مثقال پوست درخت بید را در ده استکان آب بجوشانید تا هفت استکان آب باقی بماند، بعد صاف کنید و سه استکان آن را صبح ناشتا و دو استکان قبل از ناهار و دو استکان قبل از شام بنوشید.
* ریشه‌ی کاسنی، پوست شاخه‌های جوان درخت بید، گل پنیرک و تخم خبازی، از هرکدام 15 مثقال مخلوط و هفت قسمت کنید و هر قسمت را یک روز صبح ناشتا بجوشانید و آب آن را با نبات شیرین کنید و بخورید.
* هر روز پوست بید، پوست گنه گنه، خارخاسک و ریشه‌ی کاسنی، از هرکدام 1 مثقال بجوشانید، بعد صاف کنید و آن را چهار مرتبه در روز بخورید.
* چهل تا هشتاد گرم برگ درخت شاه‌توت را در یک لیتر آب جوش دم کنید و دو لیوان آب آن را در آغاز تب بنوشید.
* هر روز 50 تا 200 گرم، شیره‌ی برگ جعفری تازه را بگیرید و بنوشید.
تب‌های مزمن و شبیه سل:
برای درمان تب‌های مزمنی که شبیه سل است باید، دو تا سه عدد خرچنگ دریایی را تهیه کرده، دست و پای آنها را قطع کنید بعد مقداری نمک را با خاکستر شاخه‌های درخت مو مخلوط کرده، سپس خرچنگ‌ها را در لای خاکسترها مدفون کنید تا کمی بماند، بعد آنها را از خاکستر جدا کرده و تمیز بشویید. سپس با جو نیمکوب شده بپزید و میل کنید.
تب بطنی:
تبی شبیه تیفویید یا حصبه است که آن را تب بطنی می‌گویند و در اثر گزش یک نوع شپش که آن را شپش تیفوس نام نهاده‌اند و جزو امراض مسری (واگیردار) به شمار می‌رود ایجاد می شود و گاهی از راه جهاز هاضمه صورت می‌گیرد. پس از ورود میکروب در بدن از روز اول و دوم که گذشت (گاهی در بعضی از مزاج‌ها تا سه هفته هم طول می‌کشد) بیمار بی‌طاقت شده و مبتلا به سرگیجه، عدم اشتها، خون دماغ، درد سر، درد گوش و درد عضلات می‌شود، عصرها سردرد و پا درد مستولی شده اما درجه‌ی حرارت بدن پایین می‌آید. دوره‌ِ صعود بیماری و درجه‌ی حرارت مثل پله به تدریج و قدم به قدم بالا می‌رود و روز دهم تب به منتهای شدت می‌رسد. در این روزها است که عصر شدیدتر و شب تنزل کرده و گاهی حدود ساعت 6 عصر پایین می‌آید و این تنزل تا عرق کردن بدن باقی است. اگر شب دوازده، سیزده و چهارده را رد کرد حتماً بیمار بهبود خواهد یافت ولی در این دو، سه شب بسیار خطرناک است. میکروب‌ها پس از ورود به بدن در روده و جهاز هاضمه می‌نشینند و در هفته‌ی اول صفحات روده را مسدود می‌کنند، در نتیجه حجم طحال زیاد شده و به حدی که در آخر هفته با دست لمس می‌شود. در همان روزهای اول باسیل‌های (ابرت) که همان میکروب مرض تیفویید است در خون بیمار یافت می‌شود. در آخر هفته‌ی اول در سینه و شکم بیمار لکه‌هایی به بزرگی عدس و به رنگ و بزرگی گل سرخ ظاهر می‌شود. این لکه‌ها در نتیجه‌ی نشستن میکروب‌ها از راه خون در میان لنف‌ها و جهاز هاضمه می‌باشند و در خون تعداد گلبول‌های سفید کم گشته وعده‌ی (لوکوسیت‌های نتروفیل) در خون نقصان می‌یابند. اگر بیمار هذیان بگوید و با خود حرف‌های بدون اساس بزند و دچار اختلالات شود، علت آن، افزایش تعداد میکروب‌ها در خون است. در چنین حالتی ضربان نبض و درجه‌ی حرارت بدن کمتر می‌شود، یعنی تب در داخل است، داخل معده بسیار گرم و ناراحت کننده است و در تجزیه‌ی ادرار، نتیجه‌ی مثبت است و ادرار غالباً زلال مشاهده می‌شود، در آخر هفته به وسیله‌ی حالاتی که به بیمار رخ می‌دهد از قبیل: ضخامت طحال، بالا رفتن تب و کم شدن تعداد ضربان نبض نسبت به درجه‌ی حرارت، خوب می‌توان تب را تشخیص داد، وجود باسیل‌های ابرت در خون، سبب تشخیص حتمی و قطعی خواهند بود. دوره‌ی شدت بیماری، از روز هفت و هشت شروع شده و تا روز چهاردهم ادامه می‌یابد، به ندرت اتفاق می‌افتد که چهارده روز زیادتر شود. چون شب چهاردهم شب عرق کردن و روبه بهبودی گذاردن است، که حال بیمار روز به روز بهتر شده و رو به سلامتی و بهبودی خواهد گذاشت. در این دوره، یعنی دوره‌ی شدت بیماری (از روز هفت تا چهاردهم) تب شب شدید، دایمی و حالات مخصوص در بیمار، حاصل می‌شود. نگاه او مبهم و فاقد قوای فکری شده، لب‌های بیمار می‌لرزد و هذیان می‌گوید. گاهی در اثر شدت حرارت داخلی به سر او می‌زند که از بستر بیماری و تختخواب حرکت کرده و می‌خواهد از محل استراحت خارج شود. در چنین حالاتی لب بیمار خشک، دهان عفونی و بدبو و حرارت از تمام بدن او خارج می‌شود. جهاز هاضمه از حال طبیعی خارج و منحرف شده، زبان کلفت و باردار و در اثر مخاط‌هایی که بر روی آن جمع گشته، خشک شده و قدری مایل به سیاهی می‌گردد و کناره‌های زبان و نوک آن قرمز نشان می‌دهد. موقعی که بیمار می‌خواهد زبان خود را از دهان خارج سازد، می‌لرزد و غالباً به تشنگی شدید مبتلا می‌باشد و در سینه آثار برونشیت ظاهر می‌شود. مدفوع بیمار، مایل به رنگ زرد و مایع بوده، بی‌نهایت متعفن است و روزی هشت تا پانزده مرتبه ممکن است معده اجابت کند، شکم بیمار ورم کرده و موقع اجابت، احساس فشار می‌کند و هنگام فشار قروقر تولید می‌شود، ادرار بیمار غالباً دارای آلبومین می‌باشد. هرگاه در این روزهای هفت تا چهارده، تعداد ضربان نبض بالا رود دلیل آن ظهور این اختلالات است. در روزهای شروع به بهبودی موهای سر بیمار به کلی می‌ریزد و مجدداً به مرور می‌روید. پس از شروع به بهبودی اشتهای بیمار بسیار زیاد می‌شود ولی باید از خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم خودداری شود. اسهال کم کم رو به نقصان می‌گذارد و ساعت به ساعت حال بیمار بهتر می‌شود. به نظر می‌رسد روده‌ها در حال بیماری، کوتاه شده بعداً به حال اولیه بر می‌گردد، گاهی گوش‌ها هم کر می‌شود، در هفته‌ی اول در اثر اختلالات معده، ممکن است بیمار حصبه‌ای مبتلا به ذات‌الریه هم بشود. اگر از عفونت معده جلوگیری به عمل نیاید، در هفته‌ی دوم ممکن است به سوراخ شدن امعاء و روده‌ها مبتلا شود و گاهی در اثر شدت عفونت بیماری قلبی حاصل می‌شود، این حال را از خارج می‌توان تشخیص داد. از روز 7 تا 14 حتی تا 21 ممکن است گاهی یا متوالیاً همراه با مدفوع بیمار، خون سیاهی هم خارج شود و پس از خروج آن، درجه‌ی حرارت بدن سقوط کرده و به درجه‌ی طبیعی می‌رسد. سکسکه و نفخ فوق‌العاده در شکم به وجود می‌آید. حالاتی که به بیمار دست می‌دهد عبارتند از: التهاب حلق، التهاب استخوان‌ها، التهاب عمودی ستون فقرات، التهاب سحایا، التهاب عبور فقری، برآمدگی کلیه، جراحات جلدی، ذات‌الجنب و عفونت و خشکی دهان.
سرایت بیماری: (باسیل ابرت) به واسطه‌ی لباس، اشیاء، آب، شیر، اغذیه و مدفوع بیمار مبتلا به حصبه شیوع یافته و سرایت می‌کند. اگر آب‌های شهر یا روستا و یا مواد غذایی عمومی آغشته به میکروب ابرت شود، باعث انتشار این بیماری خواهد شد. در مدفوع بیماری‌هایی که بهبود یافته‌اند، باسیل ابرت یعنی میکروب حصبه مدتی باقی می‌ماند که برای سایرین باعث خطر است. اگر کسی یک مرتبه به این بیماری مبتلا شده باشد در بقیه‌ی عمر، از سرایت این بیماری و گرفتاری به آن در امان خواهد بود. در روزهای اول تا پنجم، مرض بسیار مشکوک به نظر می‌رسد، لذا برای اطمینان از این که این بیماری همان تیفویید (و حصبه) یا شبیه به آن است یا مرض دیگری است باید از این راه متوجه شد که: در روز پنجم به اندازه‌ی نصف استکان از ادرار بیمار را گرفته، و چهار قطره آمونیاک بر روی آن بریزید، و کاملاً تکان دهید تا مخلوط شده و کف کند، اگر کف قرمز رنگ به نظر رسید بیمار مبتلا به حصبه است و اگر رنگ کف روی ظرف زرد یا زرد تیره بود، بیماری حصبه نیست، بلکه بیماری‌های دیگری از قبیل سرخک، گریپ و غیره است. این آزمایش، در روزهای اول نتیجه نمی‌دهد مگر در روز پنجم به بعد که نتیجه حاصل می‌شود.
خوراکی‌هایی که در این مورد مفید هستند و خوب است که مداوم به جای آب مصرف شوند عبارتند از: مخلوط عرق کاسنی، عرق نیلوفر و لعاب اسپرزه.
تب‌های التهابی:
برای تسکین تب‌های التهابی باید توت‌فرنگی را چرخ کرده یا بکوبید و با آب مخلوط و میل فرمایید.
تب سرخک یا مخملک:
هنگام سرخک یا مخملک وقتی که دچار تب شدید ضمن پرهیز از خوردن: گردو، انجیر، خربزه، غذاهای سرخ کرده و مشروبات الکلی، باید 50 گرم گل آقطی را در یک لیتر آب جوش 15 دقیقه دم کنید، بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و در طول روز چهار تا پنج فنجان از آن را بنوشید و تا قطع تب این کار را ادامه دهید.
تب حصبه یا تیفوئید
خوراکی‌هایی که به درمان
تب حصبه کمک می‌کنند عبارتند از: آب عناب، آب گرمک، آب لیمو شیرین، آب شاه‌تره، آب گل بنفشه، آب هندوانه با سکنجبین، عرق کاسنی، چهار عرق سرد، دوغ و شیرخشت، ضمناً به عنوان درمان می‌توانید اسپرزه را در پارچه‌ای ریخته و بیخ آن را ببندید و در آب سرد اندازید و موقع خشک شدن لب‌های بیمار، با آن لب و دندان او را آغشته کنید و به او آب لیمو شیرین هم بدهید.
* جو، تخم خرفه، تخم کاسنی، تخم خیارین و تخم کاهو از هرکدام 6 مثقال به اضافه‌ی عناب نیمکوب 30 مثقال را مخلوط کنید و کاملاً بجوشانید بعد صاف کنید و آب آن را سه روز، هر روز سه بار، بخورید و در 24 ساعت، هر ساعت به ساعت دو عدد لیموشیرین هم بخورید.
* چهل مثقال، تخم کاهوی سفید را نرم کنید و با 10 مثقال گل بنفشه بجوشانید بعد درب ظرف را ببندید و بگذارید سرد شود سپس صاف کنید و آب آن را در 24 ساعت، بیست و چهار مرتبه بخورید.
* کافور قیصوری را در کپسولهای 250 خالی ریخته و روزی دو عدد به نوبت در حلق گذارده و همراه با آب کاسنی بخورید.
* گل بنفشه، پر سیاوش، گل زوفا، شیرخشت و عناب از هرکدام 10 گرم، سه پستان 5 گرم، مخلوط و بجوشانید، آب آن را بنوشید بعد روغن بادام شیرین 30 گرم، را جهت لینت مزاج بخورید.
* پنجاه گرم مغز فلوس، 30 گرم شیرخشت، 30 گرم ترنجبین، 15 گرم عناب نیمکوب شده را جوشانده و صاف کنید و آب آن را با 20 گرم روغن بادام شیرین مخلوط کنید و در طول روز بخورید.
* پنجاه گرم جو، 50 گرم لاکتوز، 10 گرم عناب نیمکوب شده را در یک لیتر و نیم آب بجوشانید و روزی هشت مرتبه هر بار یک استکان آب آن را جهت رفع تشنگی، به بیمار بخورانید.
از شب 9 تا14 که بیماری شدت دارد، شبی 5 مثقال ترنجبین را شیره کشیده، عوض غذا به بیمار بدهید و صبح‌ها پس از خوردن شیر به فاصله‌ی 2 ساعت، 10 مثقال شیرخشت در آب حل کنید و قاشق قاشق به مرور به او بدهید.
* در روزهای 10 و 11 و 12 هر روز 10 مثقال، شیرخشت را در آب هندوانه حل کنید و به بیمار بدهید.
* تخم گشنیز، تخم خیارین، عناب، گل نیلوفر و گل پنیرک از هر کدام 4 مثقال، گل بنفشه، خارخاسک، تخم کاهو و خاکشیر از هرکدام 2 مثقال همه را جوشانده و صاف کرده، سپس 10 مثقال مغز فلوس را در آن شیره بکشید و روز چهارم و روز هشتم، به بیمار بدهید.
* زردآلوی خشک شده بخورید و فوراً پس از آن آب گرم را با عسل مخلوط کرده، بخورید و قی کنید تا اخلاطی که باعث تب شده بیرون آید و تب قطع شود.
* اسپرزه را در آب ریخته و خوب به هم بزنید، باید مدتی بماند تا لعاب دهد، بعد لعاب آن را با عرق بید و مقداری قدومه مخلوط کرده و هر 15 دقیقه دو، سه قاشق به او بدهید.
* برگ اکالیپتوس را بجوشانید و آب آن را بخورید.
* روزی پنج عدد خیار را از وسط دو نیم کنید و تخم های آن را بتراشید و با فشار آب آن را گرفته و بخورید.
* خیار سبز و خیار چنبر را بکوبید و به سر بیمار ببندید و کاهوی کوبیده را نیز بر پاهای او ببندید تا با این وضع استراحت کند.
* یک کیلو جوی سفید را در 3 کیلو آب بجوشانید و دایم کف روی آن را بگیرید و در ظرفی بریزید و آن قدر بجوشانید که دیگر آب نداشته باشد، بعد کف‌ها را روی یخ گذارده تا خنک شود و به مرور به بیمار بخورانید و خود جوها را 3 ساعت بر سر او بگذارید.
* مقداری علف گزنه، سیر و پیاز رنده و کوبیده شده را تهیه کرده و ساعت به ساعت پای خود را در آن گذارید و بعد در لحاف حفظ کنید و از بوی آن ناراحت نشوید.
* هر روز 180 گرم آب لیموشیرین را به تنهایی و یا با آب پیاز و سیر، یا آب هویج و یا آب شلغم خام مخلوط کنید و بخورید.
تب مالت (بروسلوز)
بروسلوز یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که از طریق حیوانات آلوده به انسان منتقل می شود. علایم بالینی آن برای بیماری اختصاصی نیست. بروسلوز مترادف‌های زیادی دارد که از منطقه‌ی جغرافیایی که در آن دیده می‌شود (مثل تب مدیترانه‌ای، تب مالت، تب گیبرالتار (جبل الطارق)و تب سیپروس، از ماهیت نوسانی تب (مثل مواج) یا از شباهت این بیماری به مالاریا و تیفوئید (مثل تب تیفورمالاریال یا تب منقطع) برگرفته شده‌اند.
سبب‌شناسی:
بروسلوز انسانی توسط هرکدام از چهارگونه بروسلا ایجاد می‌شود: بروسلامی تنسیس (شایع‌ترین و بیماری‌زاترین شکل بروسلوز در دنیا) که به طور اولیه از بزها، گوسفندان و شترها کسب می‌شوند. ب. آبورتوس از گاو، ب. سوئیس از خوک، ب. کنیس از سگ‌ها گرفته می‌شوند. آنها پارازیت‌های اختیاری داخلی سلولی‌اند که در حیوانات عفونت‌های مادام‌العمر ایجاد می‌کنند. بروسلا با جوشاندن یا پاستوریزه کردن شیر و محصولات لبنی از بین می رود. بروسلا در پنیر سفید و نرم غیرپاستوریزه که از شیر بز تهیه شده باشد تا 8 هفته زنده می‌ماند و با یخ‌زدگی از بین نمی‌رود. ارگانیسم تا 40 روز در خاک خشکی که با ادرار، مدفوع، ترشحات واژنی و محصولات بارداری حیوان مبتلا، آلوده شده است، زنده می‌ماند و در خاک مرغوب این زمان طولانی‌تر می‌شود.
اپیدمیولوژی:
بروز کلی بروسلوز انسانی مشخص نیست و علت آن کیفیت متغیر گزارش بیماری و سیستم‌های اطلاع‌رسانی در کشورهای مختلف می باشد. در دنیا کشورهایی که عاری از بروسلوز هستند عبارتند از: نروژ، سوئد، فنلاند، دانمارک، سوئیس، چک و اسلواکی، رومانی، بریتانیای کبیر (شامل کانال ایسلند)، هلند، ژاپن، لوگزامبورک و بلغارستان، جزایر دست‌نخورده نیز عاری از بیماری‌اند. گزارشات نشان می‌دهند که حتی در ملت‌های پیشرفته هم بروز واقعی بروسلوز 26 برابر ارقام رسمی ارائه شده است. در ایالات متحده حدود 200 مورد جدید سالانه گزارش می‌شوند، البته تخمین زده می‌شود که فقط 4 تا 10% کل موارد تشخیص داده و گزارش می‌شوند. مصرف پنیرهای وارداتی، مسافرت‌های خارجی و تماس‌های شغلی شایع‌ترین علل شناسایی شده‌ی عفونت می‌باشند.
در کشورهایی که بروسلوز، خاصِ آنها می‌باشد، بیماری در کودکان و خانواده‌ی فرد مبتلا دیده می‌شود. حتی در کشورهایی که بروسلوز حیوانی کنترل شده است، بیماری باز گه گاه در کشاورزان، کارگران تهیه‌ی گوشت، دامپزشکان و کارمندان آزمایشگاهی دیده می‌شود. ارگانیسم بروسلا در شایع‌ترین حالت از طریق خوردن شیر یا محصولات شیری تازه، گوشت خام و خون انتقال می‌یابد. انتقال از مغز استخوان نیز مدنظر می‌باشد. البته ارگانیسم ممکن است در حین تماس با حیوانات (خصوصاً در کودکان، سلاخ‌ها، کشاورزان و کارمندان آزمایشگاهی) استنشاق شود.
خراش‌های پوستی، خود تلقیحی و ترشح ملتحمه‌ای از سایر راه‌های عفونتی هستند که از این حیث کارگران در معرض خطر می‌باشند. ارگانیسم گه گاه از فردی به فرد دیگر از طریق جفت، تغذیه از شیر مادر و فعالیت‌های جنسی منتقل می‌شود.
وضعیت بیماری در ایران:
این بیماری در تمام نقاط کشور پراکنده است ولی وفور آن در مناطق مختلف یکسان نمی‌باشد، به طوری که در برخی از مناطق جنوب کشور از کم‌ترین میزان و در اصفهان و استان مرکزی براساس برخی از مطالعات از بیشترین میزان برخوردار بوده است. براساس بررسی‌هایی که در نقاط مختلف ایران شده است گروه سنی 15 تا 19 ساله‌ی ایرانی بیشتر از سایر گروه‌های سنی، در معرض خطر ابتلا به بروسلوز قرار داشته و نسبت ابتلاء به بروسلوز در کودکان ایرانی چندان کمتر از بزرگسالان نمی‌باشد و اختلاف چندانی در توزیع جنسی بیماری نیز به چشم نمی‌خورد و اگر هم اختلاف ظاهری وجود داشته باشد بیشتر به خاطر شیوع موارد بدون علامت بروسلوز در بین کودکان و عدم تشخیص بیماری در آنان است.
به علت مکانیزه نبودن کشاورزی در مناطقی از ایران و این که بیشتر کشاورزان جهت انجام امور کشاورزی و تهیه‌ی لبنیات مورد نیاز خود یک یا چند رأس دام نیز در اختیار داشته و نیز عده‌ای به شغل دامپروری و چوپانی اشتغال دارند و در تماس نزدیک و مداومی با فضولات دام‌ها و افشانه‌های موجود در هوای آغل و اصطبل می‌باشند و حتی بدون استفاده از دستکش در زایمان دام‌ها و تخلیه‌ی جنین‌های سقط شده از رحم آنها دخالت می‌کنند و به علاوه به طور مختلفی از لبنیات خام نیز استفاده می‌کنند، بیشتر بیماران ما را کشاورزان و دام‌داران و زنان خانه‌داری که اکثراً ضمن خانه‌داری به امور کشاورزی و دامپروری نیز می‌پردازند تشکیل می‌دهند.
طبقه‌بندی:
بروسلوز بر مبنای این که بیماری فعالی است یا خیر و این که عفونت موضعی است یا خیر طبقه‌بندی می‌شود. وضعیت و محل درگیری نیز تأثیر مهمی در درمان خواهد داشت.
تظاهرات بالینی و عوارض آن:
بروسلوز یک بیماری سیستمیک با تظاهرات متغیر می‌باشد و علایم آن ممکن است سایر بیماری‌های تب‌دار را تقلید کنند. دوره‌ی نهفته‌ی آن حدود 1 تا 3 هفته می‌باشد، اما با توجه به شدت بیماری‌زایی ارگانیسم راه ورود، دوز آلوده کننده و وضعیت سلامتی میزبان پیش از بیماری ممکن است تا چند ماه طول بکشد. شروع عوارض ممکن است ناگهانی (طی 1 تا 2 روز) و یا تدریجی (بیشتر از یک هفته) باشد.
تب، لرز، تعریق، سردرد، درد عضلانی، خستگی، بی‌اشتهایی، درد مفاصل و کمر، کاهش وزن، یبوست، گلودرد و سرفه‌های خشک از شایع‌ترین علامات این بیماری می‌باشند. معاینه‌ی فیزیکی اغلب هیچ اختلالی را آشکار نمی‌سازد و بیمار خوب به نظر می‌رسد و برعکس بعضی از بیماران نیز کاملاً بدحال بوده و دارای رنگ پریدگی، بزرگی غدد لنفاوی، بزرگی کبد و طحال، التهاب مفاصل، حساسیت نخاعی، گرفتاری بیضه، ضایعات جلدی، گرفتاری و التهاب پرده و گرفتاری قلبی و ریوی می‌باشند.
تب بروسلوز هیچ الگوی خاصی ندارد اما ممکن است تغییراتی روزانه را (به صورت دمای طبیعی در صبح‌ها و افزایش دما در بعد از ظهر و عصر) نشان دهد.
درمان بیماری:
در صورت مبتلا شدن ضمن پرهیز از خوردن ترشی‌جات حتی پرتقال ترش؛ باید از سوپ و آش‌های رقیق و عماج، کته‌ی برنج و فرنی و هم چنین کلمبو و پوست گنه گنه استفاده کنید.
اما در مورد درمان نیز باید هر روز صبح قبل از صرف صبحانه یک لیوان آب برگ کاسنی تازه را بگیرید و بنوشید.
* پوست شاخه‌های جوان بید، ریشه‌ی کاسنی، برگ کاسنی و تخم کاسنی از هرکدام 100 گرم و پوست گنه گنه 20 گرم، همه را نیمکوب کرده و به بیست و یک قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت از آن را شب در آب جوش خیسانده و صبح در همان آب بجوشانید و آب آن را قبل از صرف صبحانه بنوشید.
* پوست شاخه‌های جوان و نازک درخت بید را پس از خشک کردن، بسیار نرم بسایید و 1 نخود از آن را با 1 نخود عصاره‌ی گنه گنه در کپسول 250 خالی پُر کنید و بخورید و روزی سه کپسول مصرف کنید.
* پوست شاخه‌های جوان درخت بید، پوست گنه گنه، ریشه‌ی کاسنی و جنطیانای رومی را نرم بسایید و با پودر ربارب همه را به نسبت مساوی مخلوط و با کمی آب به صورت خمیر سفتی درآورید و حب‌هایی به اندازه‌ی یک نخود بسازید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک عدد میل کنید.
* هر روز 100 گرم خارخاسک را در یک لیتر آب بجوشانید و آب آن را با یک لیتر آب کاسنی تازه مخلوط کرده و در طول روز به مرور بنوشید.
* پوست شاخه‌های نازک و جوان درخت بید، کلمبو و جنطیانای رومی از هرکدام 1 مثقال، همه را مخلوط بجوشانید، بعد آب آن را صاف و دو قسمت کنید، یک قسمت از آن را صبح و قسمت دیگر را عصر میل فرمایید، روی آن هم یک فنجان عرق کاسنی بنوشید و یا هنگام نوشیدن با یک فنجان عرق کاسنی مخلوط و میل کنید.
تب یونجه
تب یونجه یا بیماری پولن که نوع فصلی رینیت آلرژی می‌باشد، معمولاً در اثر پولن‌ها یا قارچ‌هایی که به وسیله‌ی باد در فضا پراکنده می‌شوند به وجود می‌آید. نوع بهاره‌ی این بیماری حساسیتی است که در مقابل پولن گیاهی به وجود می‌آید که آن گیاهان حساسیت دهنده عبارتند از: درخت بلوط، درخت نارون، درخت افرا، درخت گل و غیره، نوع تابستانی این بیماری بیشتر حساسیت در مقابل پولن علف‌ها نظیر زنگ گندم، جو، ذرت و برخی کپک‌ها یا اسپور قارچ‌ها و غیره است و نوع پاییزه‌ی آن در پاییز شدت می‌یابد و مربوط به گیاهانی است که برگ‌ریزی دارند.
برای درمان این بیماری دادن داروهای ضدحساسیت، مصرف کورتیکوستروئیدها، به کار بردن ضد هیستامین و تجویز داروهای مقلد سمپاتیک از طریق خوراکی که باعث انقباض عروق و باز شدن مجاری بینی می‌شوند، داروهایی مثل: پروپانولامین یا فنیل‌افرین مفید می‌باشند و در بعضی از موارد اترپین می‌توانند ترشحات بینی را کم کنند.
تب بلاک واتر
تب بلاک واتر بیماری است شبیه مالاریا که در ادرار انسان هموگلوبین دیده می‌شود و علایم آن آغاز ناگهانی داشته و بدون سابقه بروز می‌کنند و عبارتند از: تب، نرم شدن و بزرگ شدن طحال و کبد، تیره شدن رنگ ادرار، قی و استفراغ، زردی یا یرقان و شوک‌های ناگهانی.
ضد تب‌بر:
به عنوان تب‌بر می‌توانید به مدت پنج روز، روزی 20 گرم پوست خیار، 20 گرم ریشه‌ی کاسنی و 5 گرم پوست شاخه‌های جوان بید را بجوشانید و آب آن را هر صبح و عصر بنوشید.
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم. 