هگوه یا هگبه از ظروف جابجایی و بارگیری غلات و اسباب زندگی عشایری و روستایی است که قدمت بافت و بهرهگیری از آن در مناطق مختلف زاگرس و به ویژه استان ایلام به بیش از 5000 سال میرسد.
در کاوشهای باستانی در مناطقی از کهره هلیلان، دهستان بولی و نیز کوههای شرزیول ایوان در گورها و دخمههای بسیار قدیمی قطعاتی از این دستباف مویین دوامدار و بسیار محکم یافتهاند که صحهای بر ادعای ما هستند.
هگوه یا هگبه از موهای تابیده شده مویین که از موی بزهای نر دو سال به بالا تهیه شده میبافند. موی بزهای نر به سبب ضخامت و خاصیت کشسان یا الاستیک هنگام بافت بسیار شکیل و محکم است زیرا این ظرف بر گردهی چهارپایان و به ویژه اسب و قاطر انداخته شده و ظرفیت آن برای هر گونه بار متفاوت است.
مثلاً اگر بخواهند گندم با آن جابجا کنند، در هر لنگه یا تای آن 30 کیلو معادل 10 من ریخته شده و در مجموع 60 کیلو ظرفیت دارد. اما اگر وسایل ظریف و قابل استفاده زندگی عشایری را هنگام کوچ در آن جای دهند، شرایط متفاوت است. هر تابستان پس از چیدن موی بزهای گله، زنان باتجربه موی بزهای نر را جدا کرده و پس از شانه زدن و جدا کردن کرک از مو، با دوکی مخصوص به نام سیوزیرگ یا دوک زیرگ میبافند و چون موی بزهای نر بسیار زبر و خشن است، برای هر دوک نخریسی، زنان ایل دست خود را با موم و روغن چرب میکنند. پس از بافت مو، نخها را به هم تابیده و نخهای سفید و رنگی را جدا از نخهای سیاه به صورت کلاف درمیآورند. آنگاه در زمینی مسطح همانند کار جاجیمبافی، تارهای هگوه را به دار مخصوص خود میتنند.
آنگاه زنان خبره با طرح و نقشهای ذهنی یک تخته بافته شده به طول 3 الی 4 متر درهم میتنند و پس از پایان کار از دو طرف لبهها را روی هم تا کرده و با مویی چهار لایه و بسیار محکم جوالدوزی میکنند تا دو لنگه هگوه یا هگبه مشخص شوند. کار قفلگذاری و مهار درهای هر لنگه را مردان ایل با رسنهای بسیار زیبا و بافته شده انجام میدهند. از این وسیله سالیان متمادی استفاده میشود به گونهای که روزهای بارانی، رطوبت در آن نفوذ نکرده و محتویات آن سالم جابجا میشود. اگر هگوه درست نگهداری شود و جلوی نور مستقیم آفتاب به مدت فراوان نماند، حداقل 20 سال قابل استفاده است. گاه در میان خانوارهای عشایر، هگوههایی پیدا میشود که حداقل سه نسل خانواده از آن استفاده میکنند.