● نگاهی به آرا و اندیشه های امام موسی صدر درسالروز ربوده شدن او
سید موسی صدر فرزند آیت الله سیدصدرالدین در چهاردهم خرداد 1307 ش. درخیابان چهار مردان قم، به دنیا آمد. پدرش از مراجع قم و مادرش فیضیه خانم، دختر حاج حسین آقا قمی است. وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه حیات قم و متوسطه را در دبیرستان حکیم نظامی به اتمام رساند.
امام موسی صدر تحصیلات حوزوی را همزمان با تحصیل در دبیرستان آغاز کرد، اما در پایان مقطع متوسطه به طور تمام وقت به تحصیل در حوزه علمیه قم پرداخت. او در این راه، از حضور عالمان فرزانه ای مانند آیةا...بروجردی، سید احمد خوانساری، محقق داماد، حجت کوه کمره ای و امام خمینی(ره)، در کنار پدر بزرگوار خود کسب فیض کرد.
● اولین حلقه اتصال حوزه و دانشگاه
سید موسی صدر علاوه بر تحصیلات حوزوی، به تحصیل در دانشگاه نیز پرداخت. در سال 1329 وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شده و در رشته اقتصاد ادامه تحصیل داد. می توان گفت، وی نخستین روحانی است که تحصیلات دانشگاهی داشته و در واقع حلقه اتصال بین دو قشر عظیم فرهنگی یعنی حوزویان و دانشگاهیان است.
پس از اتمام تحصیل دانشگاه در سال 1332 شمسی، به نجف اشرف هجرت کرد و تا سال 1337 از محضر اساتیدی چون آیات عظام حکیم، خوئی و عبدالهادی شیرازی بهره برد.
وی در این سال به ایران برگشت و سردبیری اولین نشریه حوزه علمیه قم به نام «درسهایی از مکتب اسلام» را به همراهی تعدادی از روحانیون برعهده گرفت. مقالات ایشان در موضوع اقتصاد در این مجله، نشان از بینش اقتصادی وی دارد. تأسیس دبیرستان ملی در قم، از دیگر فعالیتهای امام موسی صدر دراین سالهاست.
● هجرت به لبنان
در اواخر سال 1338 به لبنان مهاجرت کرده و عمده مبارزات و اقدامهای اصلاحی اش را در آنجا پایه ریزی می کند. تأسیس مؤسسه صنعتی جبل عامل، بازسازی جمعیت خیریه احسان و نیکوکاری، رسیدگی به وضعیت زنان، تأسیس خانه دختران، ایجاد آموزشگاه پرستاری، راه اندازی درمانگاه و مراکز پزشکی، تأسیس کارگاه های قالیبافی، راه اندازی مرکز بررسیهای اسلامی و مجلس اعلای شیعیان، از مهمترین اقدامهای امام موسی صدر در لبنان محسوب می شود.
● پایه گذاری جریان انقلابی در لبنان
امام موسی صدر در خطابه ای که روز انتخابش به ریاست مجلس ایراد نمود، مهمترین برنامه هایش را در چند موضوع اصلی تبیین کرد. تنظیم شؤون طایفه ای شیعه و بهسازی هر چه بیشتر اجتماعی و اقتصادی شیعیان، قیام و اقدام به یک موقعیت کامل اسلامی از نظر فکری، عملی و مبارزه و جهاد، اقدام اساسی در راستای وحدت، همکاری با همه طوایف لبنان، صیانت از استقلال کشور، مبارزه با جهل، فقر و فساد، پشتیبانی از مقاومت فلسطین و ایجاد سازمان نظامی امل، از اصولی است که وی از آنها یاد کرده است. اصلاحات اجتماعی امام موسی صدر، با شناخت عمیق از جامعه لبنان بوده است. بنابراین، وی با انجام اصلاحاتی که بیشتر تمرکز انقلابی دارد، سعی نموده تا یک جریان انقلابی را در لبنان پایه گذاری کند. مردمی بودن، سیستماتیک بودن برنامه ها، برنامه ریزی بر اساس وضع موجود، آینده نگری، ایجاد آشتی و نزدیکی میان جامعه شیعیان و نهادهای دینی و عبور از گفتمان تئوریک و وارد کرن نهضتهای اسلامی در عرصه عمل از ویژگیهای عمده فعالیت امام موسی صدر است.
● رسالت من، مفهوم زندگی من است
اندیشه های انقلابی، یکی از مهمترین محورهای فعالیتهای امام موسی صدر است. این اندیشه ها الهام گرفته از خط سیر انبیا و ائمه (علیه‌السلام) می باشد.
وی در خصوص ایستادن در مقابل طاغوت چنین می پندارد: «ایستادن در برابر طاغوت هزینه دارد، با وجود این میدانم که رسالت من، همانا امانت من و مفهوم زندگی من است.» امام موسی صدر در مقابل مفاهیمی چون انقلاب، از فتح و پیروزی هم سخن گفته است: «فتح انقلابی است اصیل که وارداتی، اقتباسی و تقلید شده نیست. انقلابی در راه مستقیم است نه در راه مغضوبان الهی و گمراهان». انتظار و امید یکی از مفاهیم انقلابی اندیشه های امام موسی صدر می باشد. وی انتظار را نوعی آمادگی می داند: «انتظار عبارت است از اینکه آماده باشیم، شمشیر و تفنگ در دست تمرین کنیم و آموزش نظامی ببینیم، خود را آماده سازیم، مراقب و نگهبان بگماریم.»
● تاریخ را آن گونه که حسین (علیه‌السلام) می خواهد، بنا می کنیم
سخنرانی امام موسی صدر در روز عاشورا، تا حدی به افکار انقلابی وی اشاره دارد: «حسین (علیه‌السلام) شورید، ولی برای علاقه به شورش نبود، او جنگید و کشت اما به دلیل علاقه به قتل و خونریزی نبود، تنها برای پاسداری از اسلام بود. حسین (علیه‌السلام) تا این اندازه، حقیقت بنی امیه را آشکار کرد و نقاب از چهره واقعی یزید برداشت و تأکید کرد که این مرد به رسالت اسلامی و ارزشهای انسانی و هیچ چیزی پایبند نیست و من برای همین قیام کردم و پنهان را بر شما آشکار ساختم... اگر حسین نبود، یزید شناخته نمی شد، چرا که با بسیاری از راه ها و روش ها چهره خود را می پوشاند و میتوانست در پس این نقابها، اسلام را با حکمی پس از حکم و امری پس از امر و موضعی پس از موضع، نابود کند. ولی حسین (علیه‌السلام) همه اینها را روشن ساخت و یزید و بنی امیه را رسوای امت کرد و سپس به آنها گفت: ای مسلمانان، شما داوری کنید. این حکمران شماست که بر شما چیره است. به چهره او بنگرید. او را چگونه مییابید؟ آیا قبول می کنید که در برابر او کرنش و بیعت کنید؟ یک تن نزد حسین (علیه‌السلام) تنها یک نفر نبود، بلکه یک تن سلاحش بود. یک طفل در پیش اوفقط یک طفل نبود، وسیله ای برای سوزاندن نقابها و روشن کردن حقایق بود. ما در این وطن حق داریم. ما جماعت حسینی هستیم. ما در کاروان حسین (علیه‌السلام) می رویم. ما انقلابی همراه حسین (علیه‌السلام) هستیم. ما تاریخ را آن گونه که حسین (علیه‌السلام) میخواهد بنا میکنیم و آرزومندیم حرف ما فهمیده و هدف ما شناخته شود.»
● انقلاب ایران؛ ندای پیامبران
امام موسی صدر در آخرین سفر خود به فرانسه در روزنامه لوموند، مقاله ای درباره انقلاب اسلامی با عنوان «ندای پیامبران» نوشته است در بخشی از این مقاله آمده است: «جنبش ملت ایران به رغم گسترش آن و تمام اتهامهای که قدرت حاکمه بر آن وارد میآورده به دلیل مردمی بودن، اصول، هدفها و خلاقیتش از اصالت کامل برخوردار است... این ملت بدون اسلحه با خون خود و به خوبی و قهرمانانه این حمایت را به ثبوت می رساند و نیرویی تشکیل میدهند که هیچ چیز نمی تواند آن را خرد کند. این موج که امروز در ایران گسترش یافته است، ندای پیامبران را قبل از اینکه این ندا توسط مریدان و سودجویان ننگین شود، به یاد می آورد.»
منابع:
1 - سید محمدرضا غیاثی کرمانی: یوسف لبنان امام موسی صدر.
2 - گزارش پیگیری سرنوشت امام موسی صدر(تهران، مجلس شورای اسلامی دوره هفتم، 1386 )
3 - هادی خسروشاهی،امام موسی صدر استمرار راه سیدجمال الدین اسدآبادی.
4 - سخنرانی امام موسی صدر در کلاس اعضای ارشد جنبش امل به مناسبت عاشورا، ترجمه مهدی فرخیان
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سایت : rasol1517