خبرگزاری مهر، گروه سیاست، محمد مهدی ملکی: با توجه به اهمیت و حساسیت تحولات کشور همسایه ایران، یعنی عراق و با لحاظ کردن برخی نکات همچون اولویت توسعه روابط با کشورهای همسایه در سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران و برخورداری از اشتراکات فرهنگی، سیاسی، مذهبی و تاریخی بین دو کشور، در خصوص آخرین وضعیت سیاسی و امنیتی عراق پس از حضور داعش در آن کشور در گفتگویی تفصیلی با حسن کاظمی قمی سفیر اسبق ایران در عراق این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم.
کاظمی قمی در این گفتگو با بیان اینکه یکی از ویژگی های مهم عراق در دوران حاضر این است که احزاب سیاسی به فکر رقابت با یکدیگر و تصاحب سهم بیشتر از پارلمان و به طبع آن در دولت هستند، اظهار داشت: در این دور از انتخابات، هیچ جریان سیاسی با انتخابات معارضه ندارد و بلکه کاملاً فضای رقابتی سنگین سیاسی حاکم است که در این راستا تعدد فراکسیون های مختلف سیاسی تایید کننده همین مطلب است.
سفیر اسبق ایران در عراق با اشاره به اینکه عراق در سال 2018 از شرایط امنیتی بهتری برخوردار خواهد بود، تصریح کرد: ساختار جبهه ای گروه تروریستی داعش و دیگر گروه های افراط گرا دچار یک ضعف شدید شده اند ودیگر هیچ سرزمینی را در آن کشور در اختیار ندارند اما این موضوع به معنای پایان چالش های امنیتی آن کشور نخواهد بود.
وی ادامه داد: پیش از برگزاری همه پرسی اقلیم، ایران تلاش بسیاری کرد تا از سر خیرخواهی با مسئولین کرد عراق نسبت به عواقب این اقدام رایزنی هایی را داشته باشد اما متاسفانه آنها علی رغم همه توصیه هایی که شد آن همه پرسی را برگزار کردند.
کاظمی قمی گفت: نگاه جمهوری اسلامی همواره نسبت به کل منطقه و همچنین کشور عراق بر ایجاد و گسترش ثبات و امنیت در کشورهای منطقه بوده و خواهد بود چرا که ما از منطقه ای آرام و با ثبات نفع می بریم. ایران همواره از حامیان مردم کرد عراق بوده و این در همه مقاطع تاریخی هم صادق بوده است و اینکه ایران در مقابل این همه پرسی ایستادگی کرد هم در همین راستا تعبیر می شود چرا که این موضوع به هیچ وجه به سود مردم کرد نبوده و نخواهد بود.
سفیر اسبق ایران در عراق در خصوص موضوع سوریه و گفتگوهای سیاسی روند آستانه و سوچی که منتهی به برگزاری کنگره ملی سوریه شده است، خاطرنشان کرد: در فضایی که مشکلات میدانی و حضور تروریست ها در سوریه به ضعیف ترین حالت خود رسیده است حل سیاسی بحران آن کشور اهمیت مضاعفی را پیدا کرده است.
وی تصریح کرد: آنچه که امروز مشخص است اینکه سوریه دارای یک حکومت قانونمند و مشروع است و هر نوع ابتکار سیاسی باید در راستای کمک به دولت سوریه باشد و نه چیز دیگری و کنگره ملی سوریه که قرار است در سوچی برگزار شود هم باید در جهت کمک به موجودیت سیاسی سوریه باشد.
کاظمی قمی در خصوص اقدام نظامی اخیر ترکیه در شمال سوریه و منطقه کردنشین عفرین آن کشور، افزود: این اقدام ترکیه به این بهانه که تهدید امنیت ملی آن کشور شده است، می تواند اشتباه دیگری برای سیاست خارجی آنکارا به حساب آید و البته شاید ترکیه به واقع مورد تهدید واقع شده باشد اما راه مقابله با آن تهدید لشکرکشی نخواهد بود.
سفیر اسبق ایران در عراق گفت: اتفاقاتی که در شمال سوریه در حال انجام است این است که ما شاهدیم آمریکایی ها تلاش کردند گروه های مسلح را به نام ارتش و به این بهانه که می خواهند امنیت مرزها را با آن نیروها تامین کنند، تقویت کنند که البته این یک اقدام بی ثبات کننده و تحریک آمیز و در عین حال غیر قانونی است.
متن کامل گفتگو به شرح زیر است:
شمای کلی عراق امروز در دوران پس از داعش به چه صورت است؟
روند تحولات داخل عراق اعم از تحولات سیاسی، امنیتی و تعاملات با کشورهای منطقه ای به ویژه همسایه های آن کشور و تعاملات بین دولت- ملت یک روند مثبت و رو به جلو به حساب می آید.
اگر مرور مختصری نسبت به شرایط گذشته عراق از 2003 تا به امروز داشته باشیم متوجه می شویم که عراق با وجود همه مشکلاتی که دارد از مزیت بهتری نسبت به دوران گذشته خود برخوردار است. در فضای امنیتی امروز عراق هم اشغالگری و هم مسئله تروریسم که دو عامل مهم ایجاد ناامنی در آن کشور بوده است در شرایط بسیار خفیفی قرار دارد.
امروز خیلی از مناطق عراق از امنیت نسبی و خوبی برخوردار است و تقریباً جغرافیایی که در عراق در اختیار گروه های تروریستی باشد، امروز دیگر وجود ندارد و عراق در حال تلاش برای اعمال حاکمیت خود در مرزهای کشورش است و نکته مهم هم این است که در تمامی عملیات های مهمی که علیه تروریست ها انجام داده اند، همواره تأکید کرده اند که نیازی به حضور نیروهای خارجی ندارند.
بحث تروریسم پس از این ناآرامی ها در عراق چگونه است؟
پدیده ای مثل داعش با هدف اثبات حاکمیت سیاسی عراق ایجاد شد و تا دروازه های بغداد هم پیش رفت که همه می دانیم از حمایت همه جانبه جبهه استکباری آمریکا، صهیونیسم و ارتجاع منطقه ای برخوردار بوده است.
این اتفاقات و اقدامات گروه تروریستی داعش در عراق با سکوت خبری رسانه های جهانی همراه بود و امریکایی ها هم خلاف تعهداتشان نسبت به توافقی که با عراق داشتند حاضر نبودند که به دولت عراق کمک کنند چرا که به طور مثال آمریکایی ها اینطور می گفتند که تا زمانی که در داخل عراق مشکلات سیاسی وجود دارد ما نمی توانیم کمکی به حل مشکلات امنیتی آن کشور داشته باشیم.
از زمانی که داعش وارد شهرهای عراق شد، خیلی ها بر این تصور بودند که دولت عراق توسط این گروه ثابت خواهد شد البته پدیده داعش یکی از اهدافش پایان دادن به حاکمیت عراق بود و در ورای ایجاد آن گروه تروریستی اهداف دیگری هم وجود داشته است اما در رسیدن به اهدافی که برای آنها تعیین شده بود ناکام ماندند.
حاشیه سازی های برخی از بدخواهان عراق که در خصوص حشد شعبی به عنوان یکی از نیروهای مقاومت در عراق را چگونه تحلیل می کنید؟
برآیند اتحاد دولت- ملت در عراق و تشکیل نیروهای مردمی بسیج، حمایت همه جانبه مرجعیت آن کشور تا آنجایی که اعلام کرد هر کس در راه مقابله با داعش کشته شود شهید به حساب می آید و این یک فتوای تاریخی از جانب مرجعیت عراق بود که منجر به اتحاد هرچه بیشتر دولت- ملت در عراق شد.
ارتش عراق علیرغم خواست آمریکایی ها در حال تبدیل شدن به یک ارتش حرفه ای و ملی است و در کنار این ارتش یک بسیج مردمی از همه اقشار و طوایف عراق شکل گرفته است و البته گروه های مقاومت و جهادی هم در عرصه مبارزه با تروریست ها وارد میدان شده اند.
در بُعد امنیتی، عراق چه شرایطی دارد؟
در بعد امنیت امروز تروریسم شاهد یک ضعف شدیدی شده است و آن ساختار جبهه ای گروه تروریستی داعش و دیگر گروه های افراط گرا دچار یک ضعف شدید شده اند و دیگر هیچ سرزمینی را در آن کشور در اختیار ندارند.
امروز ارتش و نیروهای مردمی عراق از یک ساختار و تجربه ای ارزشمند برخوردار هستند، به این دلیل که در برابر گروه تروریستی که ترفندهای جدیدی را در طی این مدت جهت جنایات گسترده خود اجرایی کرده بودند، مقاومت کرد و توانست آنها را شکست دهد یا به تعبیری می توان گفت عملیات مقابله با داعش کاری به شدت پیچیده و زمان بر بوده است.
عراق آینده را از بُعد امنیتی و چالش هایی که با آن مواجه خواهند بود را چگونه می بینید؟
امروز دیگر تروریسم هیچ گونه تهدید سرزمینی برای عراق به حساب نمی آید و این یک نکته قابل توجه است، امروز دستگاه اطلاعات و امنیت عراق از یک کادر تجهیزات و توان بالاتری نسبت به تروریست ها برخوردار است که می تواند برای آینده آن کشور مفید واقع شود و در سطح فرماندهی هم شاهد هستیم که عراق می تواند به راحتی و به شکلی مستقل تصمیم گیری کند که اینها همه از نکات ارزنده و قابل بیان در دوران پساتروریسم در عراق است.
می توان گفت عراق در سال 2018 از شرایط امنیتی بهتری برخوردار خواهد بود اما این به معنای پایان چالش های امنیتی آن کشور نخواهد بوددرست است که امروز خلافت داعش سقوط کرده است اما بخشی از نیروهای داعش همچنان در برخی از نقاط جغرافیایی عراق حضور دارند و هر چند برای آنها دیگر امکان انجام عملیات های سرزمینی وجود ندارد اما آنها می توانند عملیات های انتحاری و بمب گذاری ها را در شهرهای مختلف عراق انجام دهند.
مولفه هایی چون بعثی ها که هنوز در داخل عراق وجود دارند و به همین خاطر است که ما می توانیم این ادعا را داشته باشیم که امنیت در داخل عراق به طور نسبی وجود دارد اما هنوز چالش های امنیتی و مولفه های چالش زا در عراق هست و باید فکری اساسی برای ریشه کن کردن آنها داشته باشیم.
بنابراین می توان گفت عراق در سال 2018 از شرایط امنیتی بهتری برخوردار خواهد بود اما این به معنای پایان چالش های امنیتی آن کشور نخواهد بود.
نقش ایران در مبارزه با تروریسم در عراق به چه صورت بود؟
در یک محیط همکاری تنگاتنگ بین جمهوری اسلامی ایران وکشور عراق در مبارزه با تروریسم در دولت و نیروهای مقاومت آن کشور عملکرد خوب و رو به جلویی را از خود به نمایش درآورده اند. ورود ما در عرصه مبارزه با تروریسم در عراق در چارچوب درخواست شرعی و قانونی دولت آن کشور بوده است.
نگاه جمهوری اسلامی همواره نسبت به کل منطقه و همچنین کشور عراق بر ایجاد ثبات و امنیت و گسترش این دو مقوله در کشورهای منطقه بوده و خواهد بود چرا که ما از منطقه ای آرام و با ثبات نفع می بریم و ما امنیت و آرامش را نه تنها برای خودمان بلکه برای مردم کرد و دیگر مردم کشورهای منطقه می خواهیم.
در خصوص عوامل خارجی ایجاد ناامنی در عراق بفرمایید.
عوامل خارجی هم می تواند چالش های امنیتی برای عراق ایجاد کند که در این میان آمریکا همواره نقش مخربی در امنیت کشورهای منطقه و به خصوص عراق داشته و خواهد داشت و امروز هم برای بازگشت سلطه خود نسبت به کشورهای منطقه تلاش می کند عوامل بی ثبات زایی کشورها را همچنان حفظ کند.
آمریکایی ها همچنان با خلق برخی عوامل بحران زا در عراق، سوریه و ترکیه به دنبال ایجاد بی ثباتی در این سه کشور هستند و این را می توان در ارائه طرح تشکیل ارتش آزاد برای حفاظت از مرزهای سوریه که یک امر غیرقانونی به حساب می آید مشاهده کرد.
پس از آنکه آمریکایی ها متوجه شدند نمی توانند داعشی ها را نگهدارند، تلاش کردند عده ای از آنها را به برخی کشورها همچون لیبی، افغانستان و صحرای سینا اعزام کنند و البته بخشی از فرماندهان داعش را نزد خودشان نگاه داشتند و عده ای دیگر از تروریست ها امروز در نقاط مختلف عراق پراکنده است.
نزدیکی برخی کشورهای منطقه به عراق به چه دلیل است؟
هرچند برخی کشورهای عرب منطقه رویکردی نسبتاً تعاملی را در قبال عراق نشان می دهند، اما باید متوجه این مطلب باشیم که این روند جدید تعامل میان آنها برآیند شرایط موفقیت آمیز امنیتی در عراق است که آنها را مجبور کرده است که با عراق تعامل بهتر و بیشتری داشته باشند.
این سیاست کشورهای منطقه یک تاکتیک است تا یک راهبرد و اقدامی بلندمدت و باید دید در آینده این روند به چه صورت پیش می رود.
فضای سیاسی پیش روی عراق به چه صورت است و انتخابات پارلمان را چطور می بینید؟
در فضای سیاسی عراق در حال نزدیک شدن به شرایط و زمان انتخابات مجلس و شوراهای آن کشور است که بنابرآنچه که گفته شده است، 22 اردیبهشت ماه سال آینده قرار است که این انتخابات برگزار شود و زمانی که ما این انتخابات را با دوره های پیش از آن مقایسه می کنیم، متوجه خواهیم شد که در این دور از انتخابات، هیچ جریان سیاسی با انتخابات معارضه ندارد و بلکه کاملاً فضای رقابتی سنگین سیاسی حاکم است که در این راستا تعدد فراکسیون های مختلف سیاسی که نزدیک به 200حزب سیاسی به حساب می آید و در قالب 27 ائتلاف به رقابت با یکدیگر می پردازند بیانگر رقابت شدید سیاسی است.
در فضای سیاسی عراق، اتهام زنی های گروه های سیاسی نسبت به یکدیگر بسیار کمتر شده است و نشان می دهد عراق که از یک تجربه کم دموکراتیک برخوردار است در حال پخته تر شدن است و این را ما می توانیم از رفتار بازیگری آنها متوجه شویم.
یکی از ویژگی های مهم عراق در دوران حاضر این است که احزاب سیاسی به فکر رقابت با یکدیگر و تصاحب سهم بیشتر از پارلمان و به طبع آن در دولت هستند و البته ویژگی دیگری که این انتخابات با انتخابات گذشته دارد این است که شیعیان، کردها و سنی ها در ائتلاف هایی با یکدیگر به صورت مشترک شرکت کرده اند و البته این مسئله مطابق با آن چیزی است که در شرایط اجتماعی امروز عراق ما شاهد هستیم.
بی شیعیان و سنی های عراق تعارض و اختلاف اجتماعی واقعی وجود ندارد و این بیشتر یک توطئه است که از جانب دشمنان مشترک این دو به وجود آمده است و به طور مثال امروز در زندگی اجتماعی این دو قشر ازدواج های مشترکی را میان آنها شاهد هستیم که یک ویژگی مثبت اجتماعی به حساب می آید.
در آرایش انتخاباتی امروز عراق شاهد برخی اختلاف نظرات بین گروه های سیاسی به خصوص شیعیان هستیم، تحلیل شما از این موضوع چیست؟
در فضای انتخاباتی امروز عراق می توان این تعریف را داشت که رقابت میان گروه های سیاسی سنگین تر از قبل شده است و بازی جناح ها و احزاب مختلف داخلی آن کشور در ایجاد ائتلاف ها و یا خروج از آنها یک امر طبیعی است و به نظر من یک امر غیر مترقبه ای نیست. امروز به دلیل ایجاد فضای دموکراتیک در عراق، رهبران سیاسی آن کشور تلاش می کنند که احزاب خود را به نحو شایسته ای در مسیر منافع ملی عراق راهبری کنند.
به طور مثال دیدیم که سید عمار حکیم در بیانات خود اینطور عنوان کرد که نسبت به برخی مواضع با افرادی که در شورای مرکزی مجلس اعلای اسلامی عراق بودند، دچار اختلاف بوده و به همین دلیل حزب دیگری را تشکیل داد و به دنبال آن است که در حزب جدید خود افکار و سلایق مدنظرش را پیاده کند. آقای حکیم در یک فضای دموکراتیک در یک جامعه باز توانست حزب جدیدی را پایه گذاری کند.
اگرچه رقابت میان احزاب سیاسی عراق شدیدتر از گذشته شده که این یک نکته مثبت به حساب می آید و منجر به پویاتر شدن فضای سیاسی و دموکراتیک آن جامعه شود، مجبور می شوند که خدمات رسانی خود به مردم را افزایش دهند. بنابراین امر مثبتی است و به سود مردم آن کشور خواهد بود.
روابط میان بغداد و اربیل پس از برگزاری همه پرسی اقلیم چگونه است؟
بدیهی بود که دولت و مجلس عراق در مقابل این اقدام اقلیم کردستان که یک نقض آشکار قانون اساسی به حساب می آمد، بایستد و اجازه ندهد کشور به هرج و مرج و تجزیه طلبی کشیده شود.
جمهوری اسلامی ایران هم پیش از برگزاری همه پرسی تلاش بسیاری کرد تا از سر خیرخواهی با مسئولین کرد عراق نسبت به عواقب این اقدام رایزنی هایی را داشته باشد که متاسفانه آنها با حمایت خارجی تصمیمی را از قبل گرفته بودند و تصورشان این بود که می توانند ایران و بغداد را در یک عمل انجام شده قرار دهند.
مقامات کردستان امروز شاهد هستند که پیامدهای منفی سیاسی، اقتصادی و امنیتی ناشی از تصمیم اشتباه آنها در برگزاری همه پرسی کردستان دامنگیر مردم کرد شده است یکی از اهداف ایجاد داعش در عراق، بحث تفرقه و تجزیه آن کشور بود که این مسئله را در سوریه هم پیاده کردند و موضوع همه پرسی کردستان عراق هم در تکمیل آن پروژه شکست خورده بود.
موضع دولت مرکزی بغداد نسبت به مردم کرد عراق یک سیاست ثابت و اصولی بوده و دولت عراق شروع مذاکرات را منوط به لغو نتایج همه پرسی کردستان کرد و بر این مسئله تاکید کرد که همه طرف ها باید به حفظ وحدت، تمامیت ارضی و حاکمیت ملی عراق احترام قائل شوند.
سفر اخیر نیچروان بارزانی به تهران هم در همین رابطه بود و وی در دیدارهای خود با مقامات ایران بر این مسئله تاکید کرد که آنها نظر دادگاه عالی فدرال عراق را پذیرفته اند و می پذیرند که تحت حاکمیت ملی عراق به زندگی خود ادامه دهند.
جمهوری اسلامی ایران همواره از حامیان مردم کرد عراق بوده و این در همه مقاطع تاریخی هم صادق بوده است و اینکه ایران در مقابل این همه پرسی ایستادگی کرد هم در همین راستا تعبیر می شود چرا که این موضوع به هیچ وجه به سود مردم کرد نبوده و نخواهد بود.
مقامات کردستان امروز شاهد هستند که پیامدهای منفی سیاسی، اقتصادی و امنیتی ناشی از تصمیم اشتباه آنها در برگزاری همه پرسی کردستان دامنگیر مردم کرد شده است و این مسئله می توانست رخ ندهد اگر آنها به نصایح و توصیه های دلسوزانه ایران توجه می کردند.
بدخواهان عراق با چه هدفی نسبت به گروه های شیعه آن کشور حاشیه سازی می کنند؟
دشمنان عراق در پی این هستند که دو هدف را نسبت به گروه های شیعه عراقی دنبال کنند به نحوی که در هدف اول آنها را وابسته به جمهوری اسلامی ایران نشان دهند و اینکه مستقل نیستند و هدف دوم آنها تضعیف موقعیت جمهوری اسلامی ایران در داخل عراق است که با این دو هدف شما می بینید که سفر یکی از رهبران شیعه عراقی به یک کشور عربی منطقه را به نحوی نشان دهند که گویی گروه های شیعه عراق از جبهه ایران جدا شده و به سمت جبهه مقابل گرایش پیدا کرده اند و این در حالی است که جمهوری اسلامی هیچگاه خودش را در مقابل جامعه عربی ندیده است.
نکته ای که در این میان است اینکه گروه های شیعه عراق، استقلال لازم را دارند و هیچگاه از جانب جمهوری اسلامی ایران به آنها سیاستی دیکته نشده است و این قبیل سفرهای منطقه ای از جانب رهبران سیاسی شیعه عراق طی سال های گذشته هم بوده و منحصر به بازه زمانی اخیر نیست، حتی فراتر از این مطلب آنکه برخی از همین گروه های سیاسی که با ایران رابطه داشتند همزمان با آمریکا هم ارتباطات خود را داشته اند و هیچگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به این وضعیت به آنها خرده ای نگرفته است.
بنابراین، این سیاست تبلیغاتی منفی علیه گروههای شیعه عراقی بیشتر با هدف تضعیف موقعیت و جایگاه بالای ایران در میان مردم و مسئولین آن کشور است که البته بدخواهان در این خصوص نتیجه ای را نخواهند گرفت و دولت، مردم، مرجعیت و همه اقشار عراق به نقش ممتاز ایران در کمک به مبارزه با تروریست ها واقف هستند.
ایران از یک عراق دموکراتیک با ثبات و امن سود می برد و البته تمام منطقه از چنین وضعیتی سود خواهد برد و ما هیچ نگرانی ای مبنی بر اینکه چه جریانی در عراق حاکم بشود، نداریمنه تنها گروه های شیعه در عراق بلکه گروههای دیگری هم که در آن کشور فعال هستند با تهران روابط خاص خود را دارند و از قبل این ارتباط منافعی هم نصیب آنها می شود. جمهوری اسلامی ایران همواره تمام گروه های فعال در عرصه عراق را تشویق کرده تا به نقش آفرینی خود در حاکمیت عراق ادامه دهند و از سال 2003 به این طرف همواره ما مشوق تمام گروه های سیاسی بودیم و به آنها گفتیم که از طریق حاکمیت عراق به دنبال هر منفعتی که می خواهید باشید، بروید.
این تلاش های ایران در راستای تامین منافع گروه های سیاسی عراق و تشویق آنها به ایجاد ثبات و امنیت در کشورشان علیرغم تلاش برخی کشورهای منطقه ای بود که در جهت بی ثباتی و ناآرامی در عراق همواره تلاش کرده اند. ما در اوج بحران حاکم در بغداد به آنها گفتیم که اگر می خواهید از تهدیدات مختلف تروریسم، ناامنی و توطئه های خارجی در امان باشید این منافع از طریق مشارکت در حاکمیت ملی بوجود می آید.
جمهوری اسلامی ایران از یک عراق دموکراتیک با ثبات و امن سود می برد و البته تمام منطقه از چنین وضعیتی سود خواهد برد و ما هیچ نگرانی ای مبنی بر اینکه چه جریانی در عراق حاکم بشود، نداریم، چرا که مهم برای ما اجرا شدن خاص اکثریت مردم عراق است.
همکاری های تجاری_ اقتصادی بین ایران و عراق با توجه به ظرفیت ها و توانمندی های دو کشور محدود است و جهت افزایش سطح مبادلات تجاری میان دوکشور نیازمند همکاری و عزم جدی هر دو طرف داریم. برخی مشکلات داخلی در عراق هست به طور مثال تعرفه هایی که آن کشور جهت ورود برخی کالاها دارد باید کاسته شود و از طرف ایران هم ستاد توسعه اقتصادی ما باید قوی تر عمل کند و ما باید کار اقتصادی ما کشورهای همسایه خود را در اولویت قرار دهیم و در این میان کشور عراق یک جایگاه ممتازی برای ما دارد که ما می توانیم از تمام ظرفیت های بالقوه دو طرف در راستای افزایش تعاملات اقتصادی بهره ببریم.
کشور عراق به عنوان یک کشور اسلامی با موقعیت خاص ژئوپلتیکی که از آن برخوردار است به سمت تحولات اساسی پیش می رود و هرچه عراق به سمت ثبات و امنیت پیش رود، می تواند به بهبود شرایط منطقه هم کمک کند و ما باید بر همین نقش عراق هم تاکید داشته باشیم و بتوانیم با یک برنامه ریزی جدی تری همکاری های اقتصادی و فرهنگی خودمان را افزایش دهیم.
نقش کشورهایی همچون سوریه و عراق در معماری و بازسازی آینده منطقه بسیار مهم است و طبیعی است که هرچه عراق به سمت افزایش توان و قدرت خود در سایه ثبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی پیش رود، می تواند این نقش را بیشتر و بهتر بازی کند.
اقداماتی که جمهوری اسلامی ایران در کشورهایی همچون یمن، سوریه و عراق انجام می دهد همگی در مقابله با طرح و توطئه خبیثانه آمریکا، صهیونیست و ارتجاع منطقه است که می خواهند با افزایش نزاع های داخلی در کشورهای منطقه، سلطه خود را بر آنها بیشتر کرده و موجبات تجزیه آن کشورها را فراهم آورند.
اما جمهوری اسلامی در برابر هر طرحی که استقلال کشورها را به خطر بیندازد، مقابله خواهد کرد و از آثار این ایستادگی هم این است که گروه های تروریستی امروز دیگر حضور فیزیکی سابق را ندارند و وحدت و همبستگی میان ملت ها و اقوام مختلف منطقه امروز بیش از پیش شده است.
با توجه به سابقه حضور شما در مذاکرات سیاسی آستانه و موضوع سوریه، تحلیل شما در این خصوص چیست؟
در فضایی که مشکلات میدانی و حضور تروریست ها در سوریه به ضعیف ترین حالت خود رسیده است، حل سیاسی بحران آن کشور اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. چند وقتی است که سه کشور ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشورهای ضامن گفتگوهای آستانه جلسات مختلفی را تشکیل دادند که در ابتدا با نگرشی امنیتی موفق به ایجاد 4 منطقه کاهش تنش شدند تا با ایجاد آتش بس در آن مناطق آرامش به صورتی موضعی ایجاد و کمک رسانی به مردم سوریه تقویت شود.
پس از توفیقات نسبی که متعاقب مذاکرات آستانه به وجود آمد از جمله سقوط خلافت داعش روند سیاسی پررنگ تر شد، یکی از ابتکاراتی که در حال حاضر مطرح شده بحث برگزاری کنگره ملی سوریه که قرار است در شهر سوچی روسیه برگزار شود و برای این منظور از اعضا و گروه های معارض و حامی دولت سوریه دعوت به عمل آمده تا پای میز مذاکره نشسته و به دنبال راه حل برون رفت از بحران باشد.
آنچه که امروز مشخص است اینکه سوریه دارای یک حکومت قانونمند و مشروع است و هر نوع ابتکار سیاسی باید در راستای کمک به دولت سوریه باشد و نه چیز دیگری و کنگره ملی سوریه که قرار است در سوچی برگزار شود هم باید در جهت کمک به موجودیت سیاسی سوریه باشد.
اقدام نظامی ترکیه در شمال سوریه به این بهانه که تهدید امنیت ملی آن کشور شده است، می تواند اشتباه دیگری برای سیاست خارجی آنکارا به حساب آیداتفاقاتی که در شمال سوریه در حال انجام است این است که ما شاهدیم آمریکایی ها تلاش کردند گروه های مسلح را به نام ارتش و به این بهانه که می خواهند امنیت مرزها را با آن نیروها تامین کنند، تقویت کنند که البته این یک اقدام بی ثباتی کننده و تحریک آمیز و در عین حال غیر قانونی است.
آنچه که امروز آمریکا انجام می دهد در قالب تسلیح، آموزش و سازماندهی نیروهایی تحت عنوان ارتش برای بخش عمده ای از جمعیت آن منطقه است که کرد به حساب می آیند. در حالی که کردهای سوریه با حاکمیت آن کشور رابطه خوبی دارند و مشکلات خود را قادرند به راحتی حل و فصل کنند اما آمریکایی ها پس از ناکام ماندن سناریوی داعش و گروه های ترویستی افراط گرا در سوریه و عراق، امروز بدنبال ایجاد طرح های دیگر بی ثبات کننده در منطقه هستند و از جمله آن این است که اقدام به مجهز کردن برخی از کردهای سوری می کنند که منجر به تحریک ترکیه می شود.
اقدام نظامی ترکیه در شمال سوریه با چه اهدافی است و آیا مانعی جهت پیشرفت مذاکرات آستانه و سوچی به حساب می آید؟
هر چند نباید سیاست های اشتباه ترکیه در قبال سوریه را طی سالهای اخیر نادیده گرفت به نحوی که سوریه در مقاطعی از این بحران در جبهه مقابل حکومت سوریه قرار داشت و این یک اشتباه راهبردی از جانب آنکارا به حساب می آمد. بنابراین بخشی از مشکلاتی که امروز ترکیه با آن گریبانگیر است ناشی از همان اشتباهاتی است که در آن مقاطع زمانی نسبت به سوریه اتخاذ کرده بود.
بارها جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است آنهایی که از تروریسم حمایت می کنند، روزی خطر تروریسم متوجه آنها هم خواهد شد. امری که امروز در منطقه و فراتر از آن شاهد هستیم که خطر تروریسم متوجه کسانی شده است که روزی از آنها حمایت های مالی، سیاسی و اطلاعاتی داشته اند.
این اقدام ترکیه در شمال سوریه به این بهانه که تهدید امنیت ملی آن کشور شده است، می تواند اشتباه دیگری برای سیاست خارجی آنکارا به حساب آید و البته شاید ترکیه به واقع مورد تهدید واقع شده باشد اما راه مقابله با آن تهدید لشکرکشی نخواهد بود، چرا که بهترین شیوه کمک به دولت و ملت سوریه است به جهت بازپس گیری کل مناطقی که متعلق به حاکمیت ملی آن کشور است.
لذا اقدام ترکیه در شمال سوریه یک حرکت غیر قانونی، نامشروع و فاقد توجیه سیاسی و نظامی است که با توفیقی هم مواجه نخواهد شد که این می تواند آینده روابط میان ترکیه و سوریه را تغییر دهد و امیدوار هستم که این روند مانع از ادامه و پیشروی مثبت و خوب فرایند گفتگوهای سیاسی در آستانه و سوچی نشود.
