برخی از افراد عادت به مصرف خودسرانه انواع مکمل‌های مولتی ویتامین مینرال دارند اما خیلی از این افراد نمی‌دانند که مصرف خودسرانه حجم بالایی از ویتامین‌ها و املاح می‌تواند آسیب‌هایی جدی به بدن آنها بزند. به‌عبارت ساده‌تر، همانطور که کمبود ویتامین‌ها و املاح به سلامتی‌مان آسیب می‌رساند، افزایش سطح این ریزمغذی‌ها هم برایمان مضر خواهد بود. زیاده‌روی در مصرف ویتامین‌های محلول در آب، مشکل چندانی برایمان ایجاد نمی‌کند چون اضافی این ویتامین‌ها همراه با ادرار از بدنمان دفع می‌شود اما افزایش دریافت ویتامین‌های محلول در چربی یا مواد معدنی، می‌تواند رسوب این مواد در جداره عروق، کبد، کلیه‌ها یا مغز را در پی داشته باشد و شانس آسیب دیدن ارگان‌های حیاتی بدن یا ابتلا به سنگ کلیه (و تشدید آن) را افزایش بدهد.
از طرف دیگر، بیمارانی که در حال مصرف دارو هستند به هیچ عنوان اجازه مصرف خودسرانه مولتی‌ویتامین‌های مینرال را ندارند. چرا؟ چون ممکن است مثلا یک بیمار قلبی برای پیشگیری از لخته شدن خون در عروق خود، داروی وارفارین مصرف کند. از طرف دیگر، اقدام به مصرف خودسرانه مولتی ویتامین مینرالی که حاوی ویتامین K است هم بکند. این ویتامین K، اثری عکس وارفارین دارد و می‌تواند سلامت چنین بیمارانی را به شدت به خطر بیندازد. از طرف دیگر، رسوب املاح در بدن هم باعث آسیب دیدن جدی کبد و کلیه‌ها می‌شود. هرچند که زیاده‌روی در مصرف ویتامین‌های محلول در چربی‌ای مانند ویتامین‌های D و E هم خطرناک است اما به دلیل کمبود سطح ویتامین D در بدن بیشتر ایرانی‌ها و وجود آلودگی هوا در کلان شهرها، مصرف این دو ویتامین چندان خطرساز نیست.
با این حال، به دلیل بالا بودن دوز ویتامین‌ها و املاح موجود در مولتی‌ویتامین‌های مینرال و امکان ایجاد مسمومیت در اثر مصرف طولانی‌مدت آنها، بهتر است که دور مصرف خودسرانه آنها را خط بکشید. در صورت ابتلا به کمبود یک ویتامین یا ماده معدنی در بدنتان، فقط مکمل آن ماده را مصرف کنید و حتما وقفه‌ای بین مصرف مولتی‌ویتامین‌ها و مینرال‌ها بیندازید تا دوز سمی احتمالی آنها از بدنتان دفع شود و حجم ذخیره آنها در بدن به حد تعادل برسد. بد نیست بدانید که حتی تحقیقات جدید، ثابت کرده‌اند آسیب‌های ناشی از زیاده‌روی در مصرف مولتی‌ویتامین‌های مینرال می‌تواند خطر سرطان را برای مصرف‌کننده‌های آنها به دنبال داشته باشد اما هنوز به درستی مشخص نشده است که این افزایش دریافت ویتامین، چطور شانس ابتلا به سرطان‌ها را بالا می‌برد.
دکتر سعید حسینی-متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
