آسیب‌شناسی وظایف و عملکرد شوراهای اسلامی شهر در ایران

به گزارش ایسنا، دفتر مطالعات سیاسی این مرکز با بررسی آسیب‌شناسی وظایف و عملکرد شوراهای اسلامی شهر در ایران، با بهره‌گیری از نظرات اعضای شورا و کارشناسان ضمن بررسی چهار دوره‌ای که از عمر شوراهای اسلامی شهر در ایران می‌گذرد، تصریح کرد که شوراها با مشکلاتی در قوانین و مقررات، عدم استقلال مالی شوراها و نبود منابع درآمدی پایدار برای شهرداری‌ها و ساختار متمرکز نظام اداری روبرو هستند.

این گزارش می‌افزاید امروزه تشکیل حکومت محلی اقدامی در راستای توسعه و به‌عنوان یکی از راهکارهای موفق برای حل مسائل و مشکلات کشورها و استفاده کارآمدتر از توانایی‌هایشان مورد توجه قرار گرفته است. سازمان‌های محلی به‌عنوان نهادهای حائل میان دولت و جامعه، هم از حیث مردمی کردن اداره امور محلی و هم از جهت کاستن بار مسئولیت حکومت مرکزی مؤثر بوده‌اند. البته اتخاذ راهبردهای ناکارآمد در زمینه تمرکززدایی می‌تواند به گسترش فساد در یک کشور منجر شود. برای نیل به حکومت محلی کارآمد، پایبندی و تعهد به مجموعه‌ای از مؤلفه‌ها و الزامات ضروری است. در این ارتباط توجه به جایگاه حکومت محلی در ساختار حاکمیتی، پیش‌بینی ارتباط صحیح سازمان‌های محلی با نهادهای دولت مرکزی، چگونگی تأمین بودجه‌ نهادهای محلی، شخصیت حقوقی مستقل، استقلال اداری و صلاحیت هنجارگذاری حائز اهمیت می‌باشند. درواقع می‌توان گفت برخورداری از استقلال مالی، اداری و هنجارگذاری از شرایط تمرکززدایی به معنای دقیق کلمه است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند که براساس مؤلفه‌های فوق شوراهای اسلامی شهر و روستا در ایران با توجه به قوانین موجود هنوز فاقد اطلاق ویژگی حکومت محلی هستند، اما نهادی است که امکان و ظرفیت تحقق این امر را دارد. شوراها از مظاهر مردم‌سالاری و حاکمیت مردم به شمار می‌روند که هدف از تشکیل آنها شرکت دادن مردم در اداره امور از پایین‌ترین سطح تا بالاترین سطح جامعه (از روستا، شهر، بخش، شهرستان، استان تا کشور) است. علاوه‌ بر این شوراها زمینه بحث و گفتگو را در سطح محلی برای همه فراهم می‌کند تا مسائل و مشکلات اجتماعی به روشنی مطرح و برای آنها راه‌حل‌های مناسب و سازنده پیدا ‌شود.

گزارش حاضر تاکید دارد که در ایران تأسیس شوراهای اسلامی بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفت، اما برگزاری اولین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در سال 1377 انجام شد. بعد از گذشت چهار دوره از عمر شوراهای اسلامی شهر و روستا می‌توان گفت که این نهاد با مشکلات و چالش‌های جدی در رسیدن به اهداف خود روبرو است. گزارش حاضر با مدنظر قرار دادن رویکردی آسیب‌شناسانه و براساس روش کمّی‌وکیفی می‌کوشد به ارائه راهکارهایی برای نیل به تمرکززدایی مؤثر دست پیدا کند.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.