رضوانه رضایی‌پور: کشف حجاب دختران که از تهران و خیابان انقلاب آغاز شد و کم‌کم به برخی شهرهای کشور هم رسید، موضوعی در خور تامل مینمود. فضای عمومی جامعه که با گذشت 39 سال از عمرش تاکنون اتفاقاتی از این دست را به خود کم دیده و یا اصلا ندیده بود، به ناگه دخترانی را در خیابانهای شهر به چشم دید که شال و روسری خود را بر چوب زده بودند. هرچند این اتفاق در حجم وسیع رخ نداد اما برخی آن را گوشهای از ابراز نارضایتیهایی دانستند که پردهای از آن در تجمعات دی ماه بروز یافته بود. اعتراضاتی که به گفته مسئولان باید شنیده شود.
جدای از سیاستمداران و جامعه‌شناسانی که هرکدام بنا بر عقاید خود به بررسی چنین اتفاقاتی پرداختند، مواضع دو طیف «زنان سیاستمدار» و «روحانیون» بیش از دیگران مورد رصد رسانهها قرار گرفت.
اختلاف‌نظر زنان سیاستمدار درباره نیت «دختران خیابان انقلاب»
زنان سیاستمدار ایرانی که نیمی از جمعیت جامعه را نمایندگی می‌کنند، در همان روزهای نخست این اتفاق، فضای توییتر و مصاحبه با کانال‌های خبری را بهترین جا برای بیان ایدههای خود دیدند. ناهید تاجالدین نماینده مردم اصفهان به رفتار تبعیض آمیز با دختران اشاره کرد و در دفاع از آنان گفت که از ماست که برماست. سهیلا جلودارزاده نماینده مردم تهران هم این اتفاق را نتیجه محدودیت‌های اعمال شده در مورد زنان خواند. اعظم طالقانی دختر مرحوم آیت‌الله طالقانی هم در واکنش به این اتفاق توصیه کرد که به دغدغه دختران ایرانی توجه شود. آذر منصوری عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت هم حرکت دختران خیابان انقلاب را یک حرکت اعتراضی مسالمت آمیز دانست و گفت که اشتباه جایی رخ داد که حجاب تبدیل به نماد نظام اسلامی شد. با این حال اگرچه نظر اکثریت زنان در حمایت از فریادهای اعتراضی دختران است اما، فاطمه راکعی دبیرکل جمعیت زنان مسلمان نواندیش با ابراز تاسف برای این دست دختران، بجای ارائه راه‌حل می‌گوید که آنان را جدی نگیرید. (اینجا)
وزنه‌ای که به سمت اختیاری بودن حجاب سنگینی می‌کند
مواضع روحانیون در کسوت مبلغان دینی نسبت به اقدام دختران خیابان انقلاب، که از حمایت برخی مردان نیز برخوردار شده بودند؛ درخور تامل است. سه روحانی که در ماههای گذشته مهمان کافه خبر خبرآنلاین بودند، در این باره نیز سخن گفتند. آنها برداشت‌های مختلفی از اجبار و یا اختیاری بودن حجاب ارائه کرده‌اند. یکی از ضروری بودن حجاب می‌گوید اما آن را اجباری نمی‌داند و اجازه هم نمی‌دهد که این اجبار را بر گردن دین بیندازند و دیگری برداشتن حجاب را یک اعتراض مدنی می‌خواند و می‌پرسد که چرا تنها یک گوشه از دین را گرفته‌اید و بقیه را رها کرده‌اید؟ یکی از روحانیون حجاب را با نمازخواندن مقایسه می‌کند و می‌گوید یک ضرورت شرعی است اما در اجرایش اجباری نیست و دیگری هم آن را تکلیف شخصی می‌داند و معتقد است که اگر اجباری در کار باشد خیلی قابل پذیرش نخواهد بود. اما در این بین تنها یک روحانی است که حجاب را برآمده از متن قانون می‌داند و آن را ضروری می‌خواند اما با این حال باز هم چادر را مصداق حجاب کامل نمی‌داند.
حجاب ضروری است اما اجباری نیست
آیت‌الله سیدعباس قائممقامی عضو جامعه روحانیت مبارز که پیش از ماجرای دختران خیابان انقلاب در کافه خبر خبرآنلاین به موضوع حجاب ورود پیدا کره بود، آن را از بعد شرعی مورد تحلیل قرار داد. او گفت: من به عنوان یک روحانی به شما می‌گویم که حجاب یک ضرورت شرعی است. ضرورت شرعی هم یک دعوت است یعنی می‌گوید تو اگر میخواهی دیندار باشی، لازمه این دینداری رعایت این حدود است. در اصل دینداری اجبار نیست، چطور در فرعش می‌تواند اجبار باشد؟ این تناقض را کجا باید برد؟ او ادامه داد: دیگر نگویند که این را دین گفته و دین حجاب را اجباری کرده! حجاب از نظر دینی ضروری است ولی اجباری نیست و حتی اگر کسی پیدا شود که روی برخی مبانی خاص اجتهادی، فتوایش چیز دیگری باشد نهایت این است که از استنباط فقهی خود می‌تواند خبر بدهد ولی نمی‌تواند هرگز اجباری بودن را بر گردن دین بگذارد. (اینجا)
حجاب امری ضروری و از متن قانون است
آیت‌الله سیدهاشم بطحایی عضو مجلس خبرگان رهبری هم که در روزهای نخست حرکت دختران خیابان انقلاب میهمان کافه خبر خبرآنلاین شده بود، در این باره گفت: ما مسلمان هستیم و حجاب از نظر اسلام امری ضروری و از متن قرآن است. به عبارت دیگر ربطی به نعوذ بالله پیامبر، فلان آخوند و مرجع دینی ندارد. اما حتما باید حجاب چادر باشد؟، خیر. من در مصر که برای اخذ مدرک دکتری رفته بودم، می دیدم که دختران و زنان مصری چادر سر نمی‌کنند اما انصافا حجابشان کامل است. وضعیت حجاب را در عربستان و کویت نیز دیدم. او ادامه داد: اگر من با زیر پیراهنی بیرون بیایم، شما درباره من چه فکری می کنید؟ حتما می گویید عجب آدم بی شخصیتی است! انسان منش خودش را باید حفظ کند. (اینجا)
از هرچه نظام بدش بیاید همان کار را می‌کنند
هادی غفاری از نسلی است که خاطرات زیادی از مبارزه با بدحجابی و بی‌حجابی از خود بجای گذاشته‌اند. آن دهه شصت معروف که برخی قیچی در دست موهای دختران را کوتاه می‌کردند هنوز هم از یادها نرفته است. اما این روحانی امروزه با گذشت چهار دهه دلیل جالبی را برای مخالفت دختران با روسری سرکردن مطرح کرد. او گفت: این یک واقعیت اجتماعی است که اگر ما عقده فروخفتهای داشته باشیم؛ وقتی بخواهیم آن را بروز دهیم با حق و باطل آن کاری نداریم. کاری میخواهیم بکنیم تا لج طرف دربیاید و نشان بدهیم که با شما دعوا داریم. در این ماجرا بحث ضد انقلاب اصلا مطرح نیست. این بحث اعتراض مدنی است و با حجاب هم کاری ندارد. آنها نگاه می‌کنند تا ببینند که نظام از چه چیزی بدش میآید. از هرچه که بدش بیاید همان را انجام می دهند. وگرنه مشکلات اساسی مردم در حال حاضر که مساله حجاب نیست.
غفاری معتقد است که این دسته از افراد میخواهند بگویند که ما هم هستیم چرا به حرف ما گوش نمیکنید. میخواهند حرف بزنند اما هیچ پایگاهی به آنها نمی‌دهند.
دختران خیابان انقلاب شیشه مصرف کرده بودند؟
غلامحسین محسنی اژه ای سخنگوی قوه قضاییه درباره کشف حجاب برخی از دختران در معابر شهرگفته بود: آنها سه گروه بودند، گروهی فریب خورده بودند و اعمال کودکانه انجام دادند، گروهی مواد مخدر صنعتی مصرف کرده بودند و گروه دیگری به صورت باندی و سازماندهی شده به این کار اقدام کردند. (اینجا)
هادی غفاری اگرچه نامی از اژهای نبرد اما در واکنش به برخی مسئولان گفت: شما وقتی میتوانید از حجاب در این نظام اجتماعی بخوبی دفاع کنید که توانسته باشید با فقر مبارزه کرده باشید. وقتی با اشرافی‌گری و سمبل اشرافیت خوب مبارزه کردید با بی‌حجابی هم خواهید توانست مبارزه کنید. وقتی در خیابان راه می‌روید 16 بنز را دنبال خود راه نیندازید. چون نتیجه‌اش همین می‌شود. شما این‌ها را حل کنید، مساله حجاب را بعدش حل کنید. نه اینکه بیایید یک گوشه اسلام را بگیرید و بقیه سیستم هر چه شد، شد. بیایید جلوی رانت را بگیرید، بیایید جلوی دزدی‌ها را بگیرید. بیایید جلوی سو استفاده را بگیرید، جلوی اجحاف در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی را بگیرید. (اینجا)
نماز هم یک ضرورت شرعی است اما خواندنش اختیاری است
حجت‌الاسلام محسن غرویان نیز درباره حجاب زنان گفته بود: «حجاب برای خانم‌ها و آقایان البته به خصوص برای خانم‌ها از واحبات شرعی و دینی است؛ بنابراین در اینکه حجاب از ضروریات دینی است بحثی وجود ندارد و مورد اجماع همه علما و فقهاست. اما مساله‌ای که وجود دارد این است که آیا رعایت کردن حجاب باید اختیاری باشد یا اجباری!» غرویان ادامه داد: «نماز هم یک ضرورت دینی و شرعی اما خواندن یا نخواندن آن امری اختیاری است؛ در اینکه شرع گفته خواندن نماز واجب است حرفی نیست اما انجام آن به اختیار افراد گذاشته شده است». (اینجا)
حجاب در فرهنگ ما تکلیف «شخصی» است
حجت‌الاسلام محمد مقدم، عضو مجمع روحانیون مبارز نیز درباره مسئله حجاب اظهار کرد: «اصل مسئله پوشش و حجاب در فرهنگ دینی ما یک تکلیف اسلامی و شخصی است؛ در واقع انجام این مسئله به فرد مؤمن و کسی که به ارزش‌های دینی و اسلامی باور دارد واگذار شده است؛ بنابراین اینکه ما حجاب را امری اجباری و خارج از اراده و ایمان افراد قرار دهیم خیلی قابل پذیرش نیست». (اینجا)
جمهوری اسلامی نمی‌تواند به‌زور چادر بر سر زنان کند
سیدمحمد رضوی یزدی، کارشناس دینی و نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی نیز با تأکید بر اینکه «رضاشاه نتوانست به‌زور چادر از سر زنان ایران بردارد» گفت: «جمهوری اسلامی هم نمی‌تواند به‌زور چادر بر سر زنان کند». او ادامه داد: «آنچه با هنجارهای جامعه در تضاد جدی قرار دارد ولنگاری و بی‌حیایی برخی زنان در جامعه است. امروز اثر منفی یک زن با روسری اما با آرایش غلیظ و لباس نامناسب بسیار بیشتر است از خانمی است که با لباس منظم و پوشیده ولی بدون روسری ظاهر می‌شود». (اینجا)
27215
