مالیاتِ موثر؛ ضرورتی برای کنترل و کاهش مصرف دخانیات در کشور

رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، با بیان اینکه سالانه بین 50 تا 55 هزار نفر در کشور به دلیل ابتلا به بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند، مالیات موثر را ضرورتی برای کنترل و کاهش مصرف دخانیات دانست.

به گزارش به نقل از ایسنا، دکتر احمد جنیدی گفت :هزینه های بهداشتی مصرف دخانیات برای درمان بیماری های مرتبط در ایران سالیانه حدود 200 هزار میلیارد ریال برآورد می‌شود. شواهد جهانی نشان می دهد که هزینه های مربوط به مراقبت‌های بهداشتی تنها 30 درصد از کل هزینه‌های اقتصادی مصرف دخانیات را شامل می‌شود.

جنیدی افزود: این در حالی است که عمده هزینه اقتصادی مصرف دخانیات (70٪) مربوط به از دست دادن بهره وری ناشی از مرگ زودرس یا از دست دادن روزهای کاری و غیبت از کار به علت ابتلا به بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات است. بنابراین کل هزینه اقتصادی، از جمله هزینه‌های بهداشتی و از دست دادن بهره وری ناشی از مصرف دخانیات در ایران، می‌تواند بالغ بر 600، 000 میلیارد ریال در سال باشد.

وی افزود: دخانیات به عنوان بزرگ ترین عامل قابل پیشگیری مرگ و میر و بیماری های غیر واگیر در جهان شناخته شده است و بیش از 7000 ماده شیمیایی در دود مواد دخانی شناسایی شده که 70 نوع آن سرطان‌زای قطعی است. مصرف دخانیات موجب بروز حداقل 14 نوع سرطان می‌شود و بیش از 90 درصد موارد سرطان ریه در افراد مصرف کننده دخانیات رخ می‌دهد. دخانیات عامل مرگ سالیانه 7 میلیون نفر در جهان است که از این تعداد 900 هزار مرگ فقط به دلیل مواجهه با دود آن رخ می‌دهد؛ افرادی که مصرف کننده نیستند ولی در معرض مواجهه با دود ناشی از مصرف دیگران هستند.

رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت:طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت مناسب ترین نرخ مالیات برای کاهش موثر مصرف، حداقل 75 درصد قیمت خرده فروشی است. این میزان در ایران تنها 10 درصد قیمت خرده فروشی است که موجب شده است متوسط قیمت سیگار در کشور حدود نیم دلار بشود. با در نظر گرفتن تورم و درآمد، قیمت سیگار طی سال های 1387 تا 1395 کاهش یافته و در رتبه بندی جهانی از مرتبه هجدهم در بین کشورهایی که کمترین قیمت سیگار را دارند به مرتبه سیزدهم در بین سال های 1387 تا 1395 تنزل یافته ایم.

وی افزود: برای رسیدن به هدف کاهش نسبی 30٪ در میزان شیوع مصرف دخانیات تا سال 1404، ایران باید تلاش های کنترل دخانیات خود را تقویت کند و بر موثرترین اقدامات که افزایش مالیات و قیمت محصولات دخانی است، تأکید داشته باشد. متاسفانه در سال های اخیر ادعای صنایع دخانی نسبت به تاثیر افزایش قاچاق ناشی از افزایش مالیات و بحث اشتغال مانع اجرای صحیح این سیاست شده است. این در حالی است که تجربیات جهانی نشان داده افزایش مالیات ارتباطی با قاچاق ندارد و در بیش از 76 کشور موفق افزایش مالیات با کاهش قاچاق و افزایش درآمد دولت ها همراه بوده است که این درآمد در بخش‌های زیربنایی دیگر برای ایجاد اشتغال هزینه شده است.

وی گفت: ایران جزو 14 کشوری در جهان است که هیچ مالیات ویژه‌ای را برای دخانیات اعمال نمی‌کند. این مالیات که موثرترین نوع مالیات بر محصولات دخانی است طبق بند ب ماده 69 قانون الحاق مصوب سال 93 مجلس محترم شورای اسلامی و ماده 73 قانون برنامه ششم الزام آور است که متاسفانه تنها در بودجه سال 95 اجرا شد.

بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، جنیدی افزود:در بودجه 97 مالیات ویژه‌ای به ازای هر نخ سیگار داخلی 350 ریال و وارداتی 500 ریال در اجرای بند ب ماده 69 قانون الحاق پیشنهاد شده که در صورت تصویب، اندکی از فاصله موجود با حد مطلوب را در این زمینه کاهش می‌دهد. متاسفانه تلاش مستمر صنایع دخانی برای به حداقل رساندن میزان مالیات برای تامین سود بالای 50 درصدی سهام داران آنها موجب گرایش جوانان به مصرف این محصول مرگ‌آور می‌شود.

وی در پایان گفت: بدون وضع مالیات موثر و افزایش قیمت محصولات دخانی، امیدی به کاهش مصرف نباید داشت. سازمان جهانی بهداشت آینده نگران کننده‌ای را در مورد وضعیت شیوع مصرف در ایران پیش بینی کرده است.