ماهنامه دانشمند - کسری کریمی طار: خیال پردازی، تفکر آدمی را به فعالیت وا می دارد و به او قدرت خلق کردن می دهد. قدرت خلق پدیده هایی که گاه چهره زندگی بشر را دگرگون کرده و به ابزاری حیاتی در دنیای پیرامون ما تبدیل می شوند.
حال که تکنولوژی وارد دوران طلایی خود شده، شاهد این هستیم که بسیاری از خیال پردازی های انسان به واقعیت تبدیل شده است. انسانی که ساخت ابزارهایی همچون تلفن های هوشمند، تبلت، نرم افزارهای مکالمه تصویری و واقعیت مجازی را مدیون خیال پردازی هنرمندانی است که سال ها پیش در قالب کتاب و سینما از تولد چنین ابزاری در آینده خبر دادند.
به طور مثال بسیاری از فناوری هایی که ما امروزه از آنها استفاده می کنیم، ابتدا در فیلم های سینمایی به نمایش در آمدند و با پیشرفت بشر امکان ساخت نسخه واقعی آنها مهیا شد. به همین دلیل، این بار تصمیم گرفتیم تکنولوژی هایی را بررسی کنیم که ابتدا تصویر آنها در فیلم های مشهور به نمایش در آمد و در نهایت وارد دنیای واقعی شدند.
خودروهای خودران
خودروهای خودران یکی از ایده های قدیمی بشر است که تا به امروز در فیلم های علمی - تخیلی فراوانی، نمونه آن را دیده ایم. فیلم هایی مثل «گزارش اقلیت» (Minority Report)، «یادآوری کامل» (Total Recall) و «من ربات هستم» (I; Robot) از این ایده استفاده کرده اند و خودروهای خودران متفاوتی را به نمایش گذاشته اند. در دنیای واقعی، گوگل سال هاست که روی فناوری خودروهای خودران کار می کند. هدف اصلی تولید محصولاتی است که بتوانند تمامی حوادث ممکن را پیش بینی کرده و باعث کاهش تصادفات مرگبار شوند.
این در حالی است که خودروی خودران گوگل در 700 هزار مایل تنها دو بار تصادف کرده که آماری خیره کننده است. البته که سرعت این خودروها بسیار پایین بوده و سال ها هم طول می کشد که شرکت های خودروسازی دست به تولید انبوه چنین خودروهایی بزنند اما این از آن دست فناوری هایی است که قطعا نقش مهمی در آینده بشر و شیوه های حمل و نقل ایفا می کند.
تلفن های هوشمندسال هاست که تلفن های هوشمند به مهم ترین ابزار فناوری بشر تبدیل شده و کار به جایی رسیده که عملا زندگی در دنیای مدرن بدون وجود این وسیله به امری غیرممکن تبدیل شده است. ایده موبایل های همه کاره در تعدادی از فیلم های علمی - تخیلی دهه 80 و 90 میلادی استفاده شده اما اگر بخواهیم منشأ این الهام بزرگ را شناسایی کنیم، باید سفری داشته باشیم به اواسط دهه 60 و سریال «پیشتازان فضا» (Star Trek: The Original Series). در این سریال پرطرفدار، گجتی به اسم Tricoder وجود داشت که یک تلفن همه کاره بود که بسیاری از امکانات تلفن های هوشمند را در خود داشت. با این که Tricoder از منظر ظاهری چندان به تلفن های هوشمند جدید شباهت ندارد اما تلفن های i-mate کم و بیش یادآور همین ابزار خیالی است.
هولوگرامهولوگرام هم از آن دست فناوری هایی است که در فیلم های علمی - تخیلی فراوانی تا به امروز مشاهده شده. هر چند امتیاز معرفی آن به «جنگ ستارگان» تعلق می گیرد. شرکت Asukanet در سال 2013 از یک فناوری پرده برداری کرد که بر اساس آن کاربران می توانند با استفاده از هولوگرام با یکدیگر ارتباط برقرار کنند که بسیار شبیه همان فناوری است که در سری فیلم های جنگ ستارگان دیده بودیم و Aderial Imaging Plate نام دارد. اسکایپ هم چند سال پیش روی کانسپت هولوگرام کار کرده بود و هیچ بعید نیست که در آینده ارتباطات تصویری به استفاده از هولوگرام منتهی شود.
لباس آهنینمرد آهنی که تونی استارک میلیاردر در کارخانه شخصی خود ساخت تقریبا از پس هر دشمن و مشکلی بر می آید. تصور کنید اگر تنها یک مرد آهنی صاحب چنین قدرت های خارق العادهای باشد و بتواند ارتشی را شکست دهد، چه اتفاقی می افتد وقتی یک کشور، ارتشی از مردان آهنی در اختیار داشته باشد. هیچ کس در تلاش برای ساخت یک کیف سامسونت که تبدیل شونده به ربات جنگی باشد نیست اما ارتش آمریکا برنامه درازمدتی برای ساخت لباسی دارد که نقش اسکلت و ستون فقرات کمکی سربازان را ایفا کند. سربازان با پوشیدن این زره های سبک که با نام TALOS شناخته می شوند، می توانند بدون خستگی، مسیرهای طولانی را طی کرده و اجسام سنگین را جابجا کنند.
وظیفه ساخت تجهیزات ارتباطی و شناسایی را نیز گوگل بر عهده گرفته و قرار است با استفاده از عینک های مخصوص، سربازان در هر لحظه به انبوهی از اطلاعات دسترسی داشته باشند. دانشگاه MIT در مرکز این تحقیقات قرار دارد. آنها علاوه بر برنامه ساخت لباس TALOS در تلاش برای ساخت زره مایعی هستند که در صورت برخورد با اجسام سخت، جامد می شود.
عینک گلسباورش سخت است اما از زمان اکران فیلم «پلیس آهنی» (RoboCop) نزدیک به 31 سال می گذرد. یکی از بهترین فیلم های علمی - تخیلی که هیچ کدام از دنباله هایش نتوانستند حتی ذره ای از جذابیت آن را داشته باشند. پلیس آهنی نه تنها فیلم خوبی بود بلکه تعدادی از فناوری هایی را که در آن روزها (1987) رویایی به نظر می رسید، به تصویر می کشید.
یکی از آنها کلاه فولادی پلیس آهنی بود که می توانست تمامی محیط را اسکن کرده و اطلاعات مورد نیاز را به او بدهد. 28 سال بعد از این فیلم، گوگل گجت جدید خود به نام «گوگل گلس» را روانه بازار کرد که ایده اصلی آن کاملا از کلاه مجهز روبوکاپ الهام گرفته بود. عینک گوگل هم می توانست علاوه بر عکس برداری، با استفاده از اپلیکیشن های مخصوص اش، محیط را اسکن و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار کاربرانش بگذارد.کار به جایی رسید که حتی «موتو بورجوس» کمک مربی تیم فوتبال اتلتیکو مادرید چند سال پیش برای تحلیل اطلاعات بازی از گوگل گلس استفاده کرد و باعث سروصدای فراوانی شد. البته مشکلات حریم شخصی در نهایت باعث شد گوگل گلس راه به جایی نبرد اما گوگل توانست با این گجت به یکی از ایده های تخیلی بشر رنگ واقعیت ببخشد.
اعضای رباتیکدر حال حاضر هیچ دانشمندی موفق به ساخت یک انسان رباتیک نشده و خوشبختانه هنوز اندک فرصتی تا پیش از پایان بشریت توسط ترمیناتورها داریم. با این حال آنها تا مرحله ساخت اعضای بایونیکی پیش رفته اند. تقریبا می توان گفت تمامی محققان و دانشمندان مشغول برنامه ریزی برای ساخت این اعضای مکانیکی هستند. از جو گیبارد که در یک دست پلاستیکی تولید شده توسط پرینت سه بعدی، موتور و چرخ دنده کار گذاشته تا موسسه دارپا (موسسه تحقیقات ارتش آمریکا) که دستان رباتیکی ساخته که ذهن آنها را کنترل می کند. بخش اعظمی از اهالی علم و صنعت در دنیا، برای ساخت اعضای رباتیک در تکاپو هستند.
تبدیل شوندگاندر فیلم های ژاپنی، به ربات های غول آسا و باهوش، ترنسفورمر یا تبدیل شونده می گویند. در واقعیت تبدیل شوندگان چیزی نیستند جز اسباب بازی های کوچک با کارایی محدود. با این حال دانشگاه MIT قدم هایی را برای دستیابی به رویای ژاپنی ها برداشته است. در نگاه اول چیزی جز چند بلوک به هم چسبیده نمی بینید ولی این مکعب های کوچک با پریدن و به هم چسبیدن اشکال متفاوتی را خلق می کنند، البته انتظار نداشته باشید که تبدیل به اپتیموس پرایم شوند.
به هر حال برای دستیابی به فناوری ساخت اپتیموس پرایم، باید از همین مرحله آغاز کنیم. پژوهشگران معتقدند از این بلوک ها می توان برای ساخت سریع مواد محکم و مقاوم استفاده کرد. به عنوان مثال وقتی قسمتی از یک پل تخریب می شود، با استفاده از این تبدیل شوندگان کوچک می توان بخش های آسیب دیده را به صورت موقت ترمیم کرد. در حال حاضر یک فرمانده این بلوک ها را کنترل می کند و او شکل مورد نظر را به پردازشگر آنها ارسال می کند. محققان اعتقاد دارند با اندکی دستکاری در الگوریتم این مکعب ها می توان شرایط را برای سازگاری آنها با موقعیت فراهم کرد.
واقعیت مجازیدیدن فیلم های علمی - تخیلی دهه هشتاد و نگاه کارگردان های این فیلم ها به آینده و از همه مهم تر، نحوه پیاده سازی این ایده ها با استفاده از تکنولوژی آن زمان، یکی از جذاب ترین سرگرمی ها است. تقریبا هیچ مثالی بهتر از فیلم اصلی Tron نیست. رنگ آمیزی فیلم به طور کامل از نورپردازی های مشهور آن دهه الهام گرفته است. دنیای مجازی که در فیلم ترون خلق شد، به راحتی در سال 2018 نیز قابل بازسازی است اما این بار نه در قامت یک فیلم سینمایی، بلکه در عینک های واقعیت مجازی که کاربر می تواند با نگاه کردن به اطراف، خود را در همان موقعیت متصور شود.
فناوری واقعیت مجازی در چند سال اخیر به مدد پروژه های کیک استارتر و کمپانی های بزرگی مانند سونی، پیشرفت چشمگیری داشته است. به عنوان مثال عینک PS VR که سونی آن را برای کنسول پلی استیشن 4 ساخته است، به افراد دید 360 درجه به همراه رزولوشن 1080 ارائه می دهد. وقتی سازندگان می توانند دنیای ترسناک Resident Evil را در عینک واقعیت مجازی در مقابل چشم گیمرها بیاورند، احتمالا چندان فاصله ای با برگزاری مسابقات Tron در عینک های واقعیت مجازی و سوار شدن بر موتورهای معروف این فیلم سینمایی نداریم. اگر هم فکر می کنید خیلی فاصله داریم پس بهتر است از بزرگسالان و پیرمردانی بپرسید که عینک واقعیت مجازی را روی صورت خود گذاشتند و دنیای جدید و غیرقابل باوری را کشف کردند.
تبلت هادر فیلم «یک اودیسه فضایی 2001» که در سال 1968 میلادی ساخته شد، مردی را می بینیم که در حین خوردن صبحانه مشغول مشاهده یک برنامه تلویزیونی در دستگاهی است که شباهت غیر قابل انکاری به تبلت های امروزی دارد. قابل باور نیست که تبلت ها تنها 10 سال پیش وارد بازار شدند و در این مدت کوتاه به یکی از عناصر اصلی زندگی مدرن بدل شده و وظایف مهم آموزشی، علمی و اداری جهان را بر عهده گرفتند.
این فیلم به بهترین شکل، ساخت تبلت ها را پیش بینی کرد، چیزی که ما در سال 2007 هم قادر به پیش بینی آن نبودیم. بدون شک تبلت ها نقش ابدی در زندگی انسان ها خواهند داشت و در سفرهای فضایی هم حاضر خواهند بود. تنها با این تفاوت که امروز تبلت های ما نسبتا سنگین هستند و پشت آنها با آلومینیوم یا پلاستیک پوشیده شده است. در آن زمان به احتمال زیاد خبری از مواد اضافی نخواهد بود و اطلاعات در محیط و بدون استفاده از نمایشگر LCD نمایش داده خواهند شد. 