تکه ای از طبیعت بهشت در دریاچه نمک قم

در کشور ایران طبیعت های بسیار زیبا و خیره کننده ای را در نقاط مختلف هر یک از شهر ها می توان پیدا کرد که مأمن آرامش و سکوت می باشند. توصیف آب و هوا و چشم انداز های ایران که دیگر در قالب کلمات نمی گنجد. از این طبیعت های زیبا و دیدنی می توان به جنگل ها و کوه ها و دریاچه ها اشاره کرد که هر کدام با ویژگی های خاص خود فریبندگی می کنند. یکی از این طبیعت های خوش اب و هوا و خاص، دریاچه نمک قم می باشد که از گذشته های دور تا به امروز جزو جاذبه های گردشگری اصلی کشور ایران به شمار می رود و طعم شور طبیعت را به نمایش می گذارد. ویژگی ها و زیبایی های این دریاچه به قدری است که هر نوع سلیقه و گردشگری را به سمت خود جذب می کند. موقعیت حوض سلطان در نزدیکی شهر قم می باشد. با ما در مجله همگردی همراه باشید تا با این طبیعت خاص دریاچه نمک در قم آشنا شوید.

موقعیت دریاچه نمک در قم

در مورد موقعیت دقیق دریاچه نمک در قم می توان گفت که اگر در راه تهران _قم باشیم در فاصله 85 کیلومتری تهران (جنوب) و 46 کیلومتری شهرستان قم (شمال) این دریاچه توجه ما را به خود جلب خواهد کرد. به عبارتی دیگر در حاشیه بزرگراه خلیج فارس طبیعت زیبای این دریاچه چشم ما را محسور خواهد کرد.

تاریخچه و ویژگی های دریاچه نمک در قم

_ این دریاچه با نام های زیادی در بین مردم ایران شناخته شده است که ار این عناوین می توان به دریاچه شاهی، حوض سلطان، دریاچه ساوه، کویر نمک و یا دریاچه قم اشاره کرد. قدمت دریاچه نمک به سال 1883 میلادی باز می گردد؛ درست در زمانی که جاده تهران قم احداث شد. مساحت اندازه گیری شده در این دریاچه 240 کیلومتر مربع و ارتفاع سطح آن 710 متر ثبت شده است. این دریاچه شکل هندسی و وسعت ثابتی ندارد و دلیل این امر چیزی جز بارندگی های مختلف در ماه های گوناگون سال نمی باشد. کوه ها و ارتفاعات اطراف دریاچه نمک که سازنده طبیعت آن می باشند در میزان آب این جاذبه نقش مهم و بسزایی را ایفا می کنند؛ به این صورت که با بارش برف روی این کوه ها و ذوب شدن آن ها در شرایط جوی گرم سال باعث بالا آمدن سطح آب این دریاچه می شوند. میزان بارندگی باران در زمستان و پاییز نیز کمک شایانی به زیاد شدن آب دریاچه می کند.
_ این دریاچه در واقع از دو بخش اصلی غربی و شرقی و بخش های فرعی به وجود آمده است که بخش غربی همان حوض سلطان و بخش شرقی نیز حوض مره می باشد. و اصل این دو چاله آبی به یکدیگر که تشکیل دریاچه نمک را داده اند، آبراهه ای زیبا می باشد. بخش فرعی آن را نیز رود هایی تشکیل می دهند که از جهت های مختلف به دل این دریاچه در قم وارد می شوند. نمکی بودن دریاچه نمک از همین رود ها سرچشمه می گیرد که در دل خود املاحی از شوره زار های سر راه خود را جای داده اند.
_ این دریاچه نمک در نزدیکی قم را متشکل از 4 قسمت می دانند که عبارت اند از: کفه نمکی یا همان بخش مرکزی و اصلی دریاچه، بخش اکولوژیک، بخش دشتی و حاشیه ای از جنس باتلاق. شوری دریاچه در بخش مرکزی بسیار بیشتر از کناره های آن است.

حوض سلطان؛ طبیعت شور بخش غربی دریاچه نمک

این طعم شور طبیعت را می توان در بخش غربی دریاچه نمک قم نیز مشاهده کرد که طولی بالغ بر 18 کیلومتر و عرضی حدود 16 کیلومتر از طبیعت اطراف را به خود اختصاص داده اند. ارتفاع این بخش از دریاچه نمک در قم از سطح دریا 806 متر گزارش شده است. در بخش حوض سلطان آب هایی که این بخش را تامین می کنند در اصل از آب های رونده می باشند، در صورتی که برای حوض مره این گونه نیست و از منابع دیگری نیز تامین می شود. عده ای بر این باورند که آب هایی که به حوض سلطان وارد می شوند، ابتدا به حوض مره وارد شده اند و سپس به حوض سلطان می ریزند. هنگامی که آب وارد حوض سلطان می شود، پس از اتمام ظرفیت این قسمت از دریاچه نمک به همان حوض مره می ریزد. آب اضافی این دو قسمت، آب های دریاچه نمک را تشکیل می دهند. این منطقه معمولا کم باران است و در فصولی که بارندگی به اوج خود می رسد، حوض سلطان به نقطه ماکزیمم خود می رسد. با گرم شدن آب و هوا و تبخیر آب های حوض سلطان رسوباتی از جنس گچ و رس و مارن نمایان می شوند که چشم انداز قشنگی را به طبیعت آبی و نمکی این منطقه هدیه می کنند.

گونه های جانوری موجود در طبیعت دریاچه

 در همه طبیعت ها گونه هایی از جانوران یافت می شوند. در اطراف دریاچه نمک نیز جانوران بسیاری به چشم می خورند ولی گونه ای از میگو به نام آرتمیا در حوض سلطان دریاچه نمک قم مشاهده می شود که شهرت خاصی را در بین گونه های دیگر از آن خود کرده است. از دیگر موجودات این منطقه می توان به پرندگانی نظیر باقرقره، قرقی، آنقوت و غاز خاکستری و...، خزندگانی مانند مار و سوسمار، پستاندارانی مثل گرگ و شغال و موش و... اشاره کرد.

 گونه های گیاهی موجود در طبیعت دریاچه

 گونه های گیاهی زیادی نظیر دامنه بیابانی، سالسولا، سودا و اسفناج و... در قسمت حوض سلطان دریاچه نمک قم مشاهده می شود که از ارزش بسیار بالایی در این منطقه برخوردارند و چشم اندازی زیبا را به وجود آورده اند. تخمین زده شده است که 240 گونه از موجوداتی نظیر باکتری و قارچ ها و... شهرت این منطقه را تحت تاثیر خود قرار داده اند و از نظر دارویی و موارد دیگر بسیار حائز اهمیت می باشند و توجه افراد بسیاری را به طبیعت شور این منطقه جذب کرده اند. می توان گفت که گونه های گیاهی در هر فصل متفاوت بوده و با توجه به شرایط اقلیمی تغییر می کنند که در هر فصل زیبایی ویژه ای را به خود اختصاص می دهند.

 زمان مناسب برای گردشگری در این منطقه

 اگر دوست دارید که در هنگام سفر به دریاچه نمک از آب و هوایی رویایی و دلچسب بهره ببرید، بهتر است تا در فروردین ماه و یا مهر ماه عازم سفر به این منطقه شوید. این منطقه به علت طبیعت خاص و شرایط اقلیمی که دارد در فصول سرد سال و گرم سال دمای متعادلی ندارد و یا بسیار گرم و طاقت فرسا خواهد بود و یا بسیار سرد که این سرما تا عمق استخوان ها نفوذ می کند. پس برای رقم زدن خاطراتی به یاد ماندنی از طبیعت شور این منطقه بهتر است در فصولی که هوا معتدل تر می باشد این منطقه را برای گذراندن اوقات فراغت انتخاب کنید.

مسیر های رسیدن به دریاچه

برای لذت بردن از این چشم انداز زیبا در جاده تهران _قم از چندین راه می توانید خود را به این آیینه طبیعت برسانید که این راه ها عبارت اند از:
 _ راه اولی که به شما پیشنهاد می کنیم این است که هنگامی که در جاده تهران قم در حرکت می باشید، پس از طی 70 کیلومتر تابلویی تحت عنوان روستای چشمه شور (سمت چپ) به چشمتان خواهد خورد. به سمتی که تابلو راهنماییتان می کند وارد شوید تا به نخستین زیرگذر برسید و سپس از طریق وارد شدن به این زیر گذر پس از طی مسافتی، دریاچه نمک قم در مقابل چشمانتان خواهد بود.
_ راه دیگری نیز برای رسیدن به این نمایش خلقت وجود دارد که در آن باید پس از دیدن مجتمعی به نام مهتاب، از اولین تپه ای که در کنار دریاچه به چشم می خورد عبور کنید تا به تپه دوم برسید. پس از آن در حاشیه تپه دوم جاده ای از جنس خاک در مقابلتان خواهد بود که باید وارد آن شده و به طرف دریاچه حرکت کنید (این جاده به سمت پایین می باشد). این جاده ای که هم اکنون در حال حرکت در آن می باشید در بین مردم با نام جاده معدن نمک رواج یافته است. برای نشانه گذاری در این جاده می توانید تابلویی که روی آن تهران 95 کیلومتر به نمایش در آمده است را به خاطر بسپارید تا در موقع برگشت به راحتی وارد جاده مورد نظر شوید.
نکته: در راه رسیدن به دریاچه ممکن است با زمینی نرم از جنس گل و مرداب برخورد کنید که باید در مورد آن گفت، به راحتی خاصیت عبور و مرور ماشین را در دل خود جای داده است. پس با خیال راحت ار این منطقه نرم عبور کنید.

نکات مهم در مورد طبیعت آبی این دریاچه

 1_ دریاچه نمک قم یکی از طبیعت های غنی از مواد معدنی و گونه های گیاهی و جانوری می باشد که بسیار حائز اهمیت است. با توجه به این نکته که طبیعت دریاچه نمک در زمینه هایی اعم از زیست شناسی، آب و هوا، اقلیم و بوم شناسی و... کمک شایانی به طبیعت ایران می کند، باید در حفط آن کوشا بود. ناگفته نماند که از توجه و نگهداری مسئولان از این طبیعت می توان به وقایع سال 1388 اشاره کرد که برای امنیت بیشتر جانوران و گیاهان این منطقه در قم، حکم ممنوعیت شکار را در آن صادر کردند و به مدت 5 سال این حکم در این منطقه اجرا شد. یکی دیگر از نگرانی هایی که در حال حاضر برای طبیعت دریاچه نمک وجود دارد، شتر هایی می باشند که غذای مورد نیاز خود را از کناره های تالاب تأمین می کنند. شایان ذکر است که مورد دیگری تحت عنوان بهره برداری بیش از حد از معادن نمک این منطقه بر این نگرانی ما افزوده است. این موارد باعث شده تا مسئولان امروزه راه حلی جدی را برای نگهداری بهتر این منطقه در نظر بگیرند که در آینده ای نزدیک عملی خواهد شد.
2_ در سفر به هر نقطه ای از جهان یک سری وسایل را باید همراه داشت تا سفری مطمئن را تجربه کرد و نهایت لذت را ببریم. از این وسایل می توان به قطب نما و GPS، چندین لباس برای مواقع شوره زدن لباسی که بر تن داریم، همراه داشتن خوراکی یا غذایی برای بیشتر لذت بردن از این آیینه شور طبیعت و کرم ضد آفتاب اشاره کرد.

سخن آخر

 همیشه سفر نباید به مناطق سرسبز باشد، گاهی اوقات می توان در کنار طبیعتی متفاوت از دیگر طبیعت ها لذتی بی مانند را تجربه کرد. دریاچه نمک قم یکی از این مناطقی است که می تواند یکی از زیباترین آیینه های طبیعی را در برابر چشمان شما به نمایش بگذارد. دیدن این جادوی طبیعت را در زندگی خود از دست ندهید.