ما روزانه دهها تصمیم میگیریم، چه غذایی بخوریم، چه لباسی بپوشیم، با چه کسی ارتباط برقرار کنیم، برنامه ریزی کوتاه مدت، بلند مدت و تصمیمات بزرگ زندگی و این فهرست ادامه دارد. ولی برخی تصمیمگیریها، از بقیه دشوارترند. چه به خاطر احوالمان، انگیزه ما، شرایط و جزئیات خود تصمیم و پیامدهای آن باشد، احساس گیر کردن میکنیم. احساس ناتوان بودن میکنیم و تصمیم را پشت گوش میاندازیم که باعث میشود فشار بیشتر و بیشتری روی ما وارد شود. هنگام تصمیمگیریهای دشوار، این مراحل را طی کنید:
1-تصمیم و مراحل رسیدن به آن را برای خود تعریف کنید. مثلا: به دلیل مشکلات اقتصادی نمیدانید مسافرت بروید یا خیر و مطمئن نیستید با بودجه کنونیتان مسافرت خوبی بتوانید بروید. سوالی که از خود میپرسید این نیست که «آیا به مسافرت بروم؟» یا «کجا بروم؟» باید این باشد که:«آیا بهترین مسافرتی که در حد بودجه من است ارزشش را دارد؟» به بیانی دیگر، تعریف کردن تصمیم برای خودتان، این 2 مرحله را برای شما آشکار میکند: اولا باید بهترین گزینه که در حد بودجه شما است را پیدا کنید و فقط آن موقع است که میتوانید تصمیم بگیرید ارزشش را دارد یا خیر.
2-گزینهها را یادداشت کنید. به خاطر داشته باشید اقداماتی که نمیکنید را نیز درج کنید. مثلا، باید تصمیم بگیرید شخصی که به او زیاد نزدیک نیستید را به جشن تولدتان دعوت کنید یا نه. 3 گزینه پیش روی شما است. میتوانید تصمیم بگیرید او را دعوت کنید، دعوت نکنید، یا از تصمیم گرفتن اجتناب ورزید. از لحاظ روان شناسی هیچ تصمیمی نگرفتن با دعوت نکردن یکسان نیست. تصمیماتی که نمیگیریم منبع حواس پرتی و استرس میشوند و هرچه بیشتر تصمیم نگرفته داشته باشیم، بیشتر به خودمان فشار وارد میکنیم.
3-به مزایا و معایب هر گزینه فکر کنید. از تمامی رویکردها به مسئله نگاه کنید. مثلا هنگام لیست کردن مزایا و معایب برگشتن به خانه پدری در تعطیلیها یا ماندن و جشن گرفتن با دوستان، تجربیات گذشته خود را درنظر بگیرید. احساسات اعضای خانواده و دوستانتان، هزینه سفر و غیره را باید در نظر گرفت.
4-برای خود ضرب العجل تعیین کنید. برخی تصمیمات محدودیت زمانی دارند. مثلا، قبول کردن پیشنهاد کاری جدید یا ماندن در کار فعلیتان، یا مسافرت ناگهانی با دوستانتان یا خانه ماندن و درس خواندن. تصمیمات دیگری مثل رژیم گرفتن، تمیز کردن زیرشیروانی یا پیوستن به فضای مجازی این محدودیت زمانی را ندارند. هنگام مواجهه با این گونه تصمیمات، برای خودتان ضرب العجل تعیین کنید یا اگر آمادگیش را ندارید، تصمیم بگیرید به زمان مشخصی در آینده موکولش کنید.
5-گزینههای متفاوت را تجسم کنید. معمولا تصمیماتمان را برحسب غریزه میگیریم ولی بهتر است اطلاعات لازم را نیز داشته باشیم. در سکوت چشمانتان را ببندید و در ذهنتان، با دقت گزینههای پیش روی خود را تجسم کنید. (کاملا صحنه را تصور کنید، با جزئیات و واقع گرایانه) مثلا، اگر لباس گران قیمتی میخواهید بخرید که هزینه آن را نمیتوانید بدهید، پوشیدن آن در شرایط مشخصی را تصور کنید ولی، دیدن حساب بانکی خالی از پول خود را نیز متصور شوید. مجبور خواهید شد از چیزهای دیگری که میخواهید چشم پوشی کنید.
6-جمع بندی کنید. اکنون گزینهای که به نظرتان بهتر میآید را انتخاب کنید. اگر حدس میزنید تصمیمتان احساسی بوده، به مرحله بعدی بروید. اگر منطقی بوده، تصمیمتان نهایی است.
7-بخوابید. اگر تصمیتان احساسی بوده، (مثلا: نباید این کار رو بکنم، ولی واقعا دلم میخواد!) بخوابید و فردای آن روز دوباره تمامی مزایا و معایب را بررسی کنید تا مطمئن شوید بهترین تصمیم را گرفتهاید.