قرص برنج هر سال صدها نفر را می‌کشد و همین آمارها سبب شده وزیر بهداشت به رئیس قوه قضائیه نامه بنویسد. حسن هاشمی در نامه‌ای که به صادق آملی لاریجانی نوشته، از مرگ سالانه صدها نفر از ایرانیان در اثر مصرف قرص برنج که یک ماده سمی است، سخن به میان آورده و به او پیشنهاد داده قوه قضائیه اعلام کند افرادی که این ماده سمی را به متقاضیان می‌دهند در مرگ ناشی از مصرف این قرص‌ها شریکند و عواقب قانونی و مجازات ناشی از آن را باید بپذیرند.
به گزارش ، شهروند نوشت: به اعتقاد وزیر بهداشت، اعلام چنین تصمیمی در قوه قضائیه می‌تواند تأثیر بسیار مهمی در کاهش عرضه غیرقانونی این ماده سمی و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آن داشته باشد: «با این‌که مراجع قانونی به طور مرتب واردات، تولید و توزیع و فروش قرص برنج را به عنوان یک ماده سمی ممنوع اعلام کرده‌اند اما براساس گزارش سازمان پزشکی قانونی، این ماده همچنان در صدر علت‌های ایجاد مسمومیت و مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت و خودکشی با مواد سمی در شهروندان ایرانی است.»
بالاترین مقام وزارت بهداشت از این‌که این ماده سمی به سادگی از طریق بعضی مغازه‌های خرده‌فروشی در شهر فروخته می‌شود، اظهار تأسف کرد.
٥٢٠ مرگ در ١٠ ماه امسال
آمار مرگ‌ومیر در اثر مصرف قرص برنج بالا است و این را گزارش‌های سازمان پزشکی قانونی از علت مرگ ایرانیان هم نشان می‌دهد. آخرین آمار منتشر‌نشده این سازمان که به «شهروند» ارایه شده، نشان می‌دهد که در ١٠ ماه گذشته، ٥٢٠ نفر در اثر استفاده از این ماده سمی جانشان را از دست دادند که از این تعداد ٣٣٤ نفرشان مرد و ١٨٦ نفرشان زن هستند. در همین مدت استان تهران با ١١٢ مورد، استان مازندران با ٦٩ مورد و استان گیلان با ٥٣ مورد بالاترین موارد مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این ماده سمی را داشتند.
آمار سازمان پزشکی قانونی نشان می‌دهد که این سه استان در سه سال گذشته همواره بالاترین مواد مرگ با قرص برنج را داشته است. از سال ٩٤ تاکنون استان تهران رتبه اول را در مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این ماده سمی داشته، در سال ٩٤ استان گیلان با ٧٦ مورد رتبه دوم را داشت، همین استان در سال ٩٥ با حفظ جایگاه دوم و با ٧٥ مرگ به روندش ادامه داد و امسال در ١٠ ماه گذشته جای خود را به استان مازندران داد. امسال استان گیلان رتبه سوم را در مرگ و میرهای قرص برنج داشت.
آمار سال‌های گذشته هم حکایت از بالا بودن موارد مرگ و میرها با قرص برنج دارد؛ به‌طوری‌که در ٥سال گذشته آمارها از ٤٠٠ کشته شروع شده به ٦٠٠ نفر رسیده و حالا روی ٥٠٠ نفر مانده است. براساس گزارش پزشکی قانونی، در سال ٩٠، ٤٦٣ نفر (٢٥٩ مرد و ٢٠٤ زن) قربانی قرص برنج شدند، این آمار در سال ٩١، ٥٩٨ نفر (٣٢٠ مرد و ٢٧٨ زن) شد، در سال ٩٢، ٦٦١ نفر (٣٨٢ مرد و ٢٧٩ زن) کشته داد، در سال ٩٣، ٦٣٦ نفر (٣٧٦ مرد و ٢٦٠ زن) جانشان را از دست دادند، در سال ٩٤ آمار به ٦٣٦ نفر (٣٧٦ مرد و ٢٦٠ زن) رسید، در سال ٩٥، با ٥٩٨ کشته (٣٨١ مرد و ٢١٧ زن) تعدادش تا حدودی کم شد و حالا دو ماه مانده به پایان سال ٩٦، به ٥٢٠ نفر رسیده است.
بر این اساس، از سال ٩٠ تا دی‌ماه، سه‌هزار و ٩٨٩ نفر بر اثر مصرف قرص برنج جانشان را از دست داده‌اند.
قرص برنج پادزهر ندارد
قرص برنج در کمتر از ٦ ساعت جان می‌گیرد. اعلام مسمومیت، ١٠، ١٥ دقیقه پس از صرف خوراکی آن خودش را نشان می‌دهد. اگر مسمومیت خوراکی باشد، تهوع، استفراغ و دردهای شکمی از نشانه‌های آن است. بیشتر مرگ‌ومیرها در طول ١٢ تا ٢٤ ساعت اولیه مسمومیت اتفاق می‌افتد و معمولا هم ناشی از ایست قلبی – تنفسی است. مرگ‌ومیر بعد از ٢٤ ساعت اغلب ناشی از نارسایی کبدی و کلیوی است. علایم بالینی در این نوع مسمومیت، ناشی از درگیری سیستم قلبی ـ عروقی، گوارشی، عصبی و ریوی است.
قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم است که علایم و نشانه‌های آن با مسمومیت ظاهر می‌شود. آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون مکانیسم بروز اثرات سمی فسفید آلومینیوم در افراد شناخته نشده و هیچ پادزهر اختصاصی برای درمان مسمومیت حاد با این ماده وجود ندارد. تنها کار درمانی که می‌توان برای مصرف‌کننده انجام داد و کامبیز سلطانی‌نژاد، مسئول آموزش آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی کشور، به آن تأکید می‌کند، اقدامات حمایتی – علامتی است.
قرص برنج از کجا آمد؟
قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم است که کارایی بالایی در از بین بردن آفت‌ها دارد، قیمتش ارزان است، راحت استفاده می‌شود و در محصول چیزی از آن باقی نمی‌ماند، خیلی هم آسان به دست می‌آید. همین هم شده تا در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. کشاورزان ایرانی هم از آن استقبال زیادی می‌کنند. آمارهای مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این ماده اما نشان می‌دهد که این تنها کشاورزان نیستند که از این قرص سمی استقبال کرده‌اند. مصرف قرص برنج، یکی از روش‌های خودکشی همبه شمار می‌رود.
براساس اعلام مسئول آموزش آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی، قرص برنج به دلیل داشتن مواد سمی بالا و میزان کشندگی زیاد، آمار بالایی از مسمومیت‌ها را ایجاد کرده است، این آمار در استان‌هایی مثل تهران، گیلان، مازندران، گلستان و لرستان بالاست.
گزارش مسمومیت با قرص برنج بالاست
سلطان‌نژاد می‌گوید که در سال‌های اخیر، موارد زیادی از مسمومیت با میزان مرگ‌ومیر بالا بر اثر مصرف فسفیدهای آلومینیوم، روی و کلسیم گزارش شده است که به‌جز موارد نادری از آنها که به‌صورت تصادفی بوده، عمده آنها به قصد خودکشی بوده است.
گزارش‌های پزشکی قانونی نشان می‌دهد که استفاده از قرص برنج برای خودکشی بیشتر در اردن، هند، عراق، سریلانکا و ایران گزارش شده است. به گفته سلطانی‌نژاد که عضو هیأت علمی سازمان پزشکی قانونی کشور هم است، بروز این‌گونه مسمومیت‌ها در سایر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکایی کمتر است. این موضوع نشان می‌دهد که این قرص، ارزان و در دسترس است و همین هم شده تا مصرف بالایی داشته باشد.
آمارها از کشور هند هم نشان می‌دهند که در بین سال‌های ١٩٩٠-١٩٨٠ اپیدمی ناشی از مسمومیت‌های تصادفی و عمدی با فسفیدهای فلزی گزارش شده است
