بر حسب آیات قرآن و روایات، هنگامیکه قیامت برپا شود، و انسان ها در محکمه عدل الهی قرار گرفتند، محاکمه می شوند، برای اثبات کارهای خوب و یا بد انسان، شهود و گواهانی وجود دارند که عبارتند از:
1. ذات پاک خدا « ثم الله شهید علی ما یفعلون» ( سوره یونس، آیه 46) در آن روز خدا هم به اعمال و رفتارهای انسان گواهی داده و آگاهست.
2. پیامبران و پیامبراسلام(ص) نیز شهید و گواه هستند.« فکیف اذا جئنا من کل امة بشهید و جئنا بک علی هؤلاء شهیداً»( سوره نساء، آیه 41) چگونه است حال آنها، آنگاه که از هر طایفه ای گواهی آریم و تو را « ای پیامبر خاتم» بر این امت به گواهی خواهیم.
3. امامان (ع) در سوره بقره، آیه 144 با توجه به روایات مذکور در تفسیر صافی ذیل همین آیه، که امام باقر(ع) فرمود: آن امت وسط که گواهان هستند ما هستیم.
4. فرشتگان « و جاءت کل نفس معها سائق و شهید»( سوره ق، آیه 21) و هر نفسی را فرشته ای برای حساب به محشر کشاند و فرشته ای بر نیک و بدش گواهی دهد.
5. وجدان« اقرأ کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا»( سوره اسراء، آیه 41) تو خود کتاب اعمالت را بخوان و بنگر تا در دنیا چه کرده ای که خودت برای رسیدگی به حسابت کافی هستی.
6. زمین و مکان« یومئذ تحدث اخبارها»(سوره زلزال، آیه 4) آن هنگام زمین مردم را آگاه می سازد.
7. زمان در کتاب شریف نور الثقلین، ج5، ص 21 مفصلاً بیان شده است.
8. اعضاء و جوارح« یوم تشهد علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم بما کانوا یعملون» ( سوره نور، آیه 24) بترسید از روزی که زبان و دست و پاها بر اعمال آنها گواهی دهند.
9. اعمال انسان و نامه اعمال« و وضع الکتب فتری المجرمین مشفقین مما فیه و یقولون یا ویلتنا مال هذا الکتاب لا یغادر صغیرة و لا کبیرة الا احصاها و وجدوا ما عملوا حاضراً و لا یظلم ربک احداً»( سوره کهف، آیه 49) و در آن روز کتاب اعمال نیک و بد خلق را پیش نهند و اهل عصیان را از آنچه در نامه عمل آنهاست ترسان و هراسان بینی در حالی که با خود گویند ای وای بر ما این چگونه کتابی است که اعمال کوچک و بزرگ ما را سر موئی فرو نگذاشته در آن کتاب همه اعمال خود را حاضر ببینند و خدا به هیچ کس ستم نخواهد کرد.
10. دو فرشته رقیب و عتید« و انّ علیکم لحافظین، کراماً کاتبین»( سوره انفطار، آیه 10 و 11) البته نگهبان ها بر مراقبت احوال شما مأمور که آنها « رقیب و عتید» نویسندگان اعمال شما و فرشته مقرب خدایند.
منبع: نشریه بشارت شماره 75