هر ساله با شروع فصل سرما و آغاز کار وسایل گازسوز شاهد حوادث ناگواری هستیم که متأسفانه تعداد قابل توجهی از‌این حوادث به مرگ شهروندان عزیزمان منجر می‌شود. گاز طبیعی و سایر تسهیلات که موجب راحتی و آسایش مردم است، در صورت عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند موجب خسارات جبران‌ناپذیری شود. بهترین روش مقابله با این خطرات، پیشگیری و رعایت نکات ایمنی است. در ادامه با این نکات ایمنی به نقل از بیتوته آشنا شوید.
قاتل نامرئییکی از نکات بسیار مهم و قابل توجه، طریقه نصب انواع بخاری و وسایل گازسوز و به‌خصوص نصب دودکش است. نصب صحیح دودکش از این جهت اهمیت دارد که مانع از نشت گاز مونوکسیدکربن که حاصل سوخت ناقص است، می‌شود. این گاز بی رنگ و بی بو است و به همین دلیل به سادگی قابل تشخیص نیست.
این گاز سمی بسیار خطرناک بوده و حتی در مقادیر بسیار جزیی موجب مرگ انسان می‌شود. علایم و نشانه‌های مسمومیت با مونوکسیدکربن بر انسان، به میزان غلظت مونوکسیدکربن در خون بستگی دارد. مونوکسیدکربن در غلظت پایین موجب خواب آلودگی، گیجی، خستگی، سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ می‌شود و در غلطت‌های بالاتر سبب خفگی و در نهایت مرگ می‌شود.
نکات ایمنی وسایل گازسوزهر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش استاندارد و مجزا و مجهز به کلاهک باشد. همواره محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز را بازرسی و از استحکام و ثبات آنها اطمینان حاصل نمایید.
مسدود شدن سر دودکش سبب سوخت ناقص و ایجاد گازهای خطرناک و مسموم کننده و برگشت چنین گازهایی به داخل فضای زندگی شده و موجب گازگرفتگی و مرگ می‌شود.
دودکش وسایل گازسوز در محل عبور از شیشه‌های پنجره نباید مستقیم با شیشه در تماس باشد. زیرا در چنین حالتی امکان شکستن شیشه در اثر حرارت و لق شدن و افتادن دودکش وجود دارد. در صورتی که دودکش از پنجره به بیرون هدایت شده است باید دارای حداقل یک متر ارتفاع عمودی، از محل خروج از پنجره باشد.
هرچند وقت یک بار کلاهک دودکش‌های وسایل گازسوز را بازرسی و چنانچه کلاهک افتاده باشد، آن را در محل خود نصب کنید. قابل ذکر است که کلاهک علاوه بر‌اینکه از نفوذ باران و برف و افتادن سایر اشیا به داخل دودکش جلوگیری می‌کند، در منظم سوختن وسیله گازسوز نیز موثر است. در ضمن از فشردن بیش از اندازه کلاهک که موجب تغییر حالت و گرفتگی منافذ خروج گازهای دودکش می‌شود نیز خودداری کنید.
انتهای دودکش‌های توکار باید حداقل یک متر از سطح پشت بام بالاتر باشد. حتی‌الامکان از نصب زانوی اضافی در مسیر دودکش خودداری کنید. زیرا زانو کارآیی دودکش را کاهش می‌دهد. هرگز دودکش وسایل گازسوز و هواکش (فن) را از یک لوله یا کانال مشترک عبور ندهید. برای دودکش داخل و بیرون دیوار نباید از لوله‌های پلاستیکی و غیرمقاوم در برابر حرارت استفاده شود. دودکش باید از ورق‌های ضد زنگ (گالوانیزه) و به نسبت ضخیم انتخاب شود.
آبگرم‌کن و بخاری حتما باید مجهز به دودکش باشد. از نصب‌این وسیله‌ها بدون دودکش در محیط‌های بسته جدا خودداری کنید. استفاده از دودکش‌های مشترک باید با نظر متخصصان و مشاورانتأسیساتی انجام شود. استفاده از دودکش‌های آکاردئونی آلومینیومی به علت نبود امکان آب‌بندی در ابتدا و انتها خطرناک است.
هنگام عبور دودکش از داخل دیوار و تقاطع آن باید قطر لوله فلزی به‌طور کامل یکسان باشد. کم‌کردن قطر لوله هنگام خروج از ساختمان (دیوار یا سقف) مجاز نیست. از نصب دودکش درحیاط خلوت‌های رو بسته خودداری کنید. داکت دودکش‌ها باید خروجی از بالا و پایین به هوای آزاد داشته باشد و به هیچ وجه هیچ‌گاه بالای داکت مسدود نشود.
دودکش‌ها را به‌طور مرتب بازرسی کنید و از آزادبودن مسیر دودکش اطمینان حاصل کنید. در هنگام هرگونه ساخت و ساز مراقب باشید، مصالح ساختمانی به داخل دودکش‌ها ریخته نشود و راه ورودی دودکش را مسدود نکند.
هر ساله پیش از روشن کردن وسایل گرمازا، مراقب باشید مسیر دودکش‌ها به‌وسیله لانه پرندگان مسدود نشده باشد. قسمت عمودی دودکش باید روی پایه‌های مناسب قرارگیرد تا وزن آن به پایه منتقل شود و از کج شدن آن جلوگیری به عمل آید. در ضمن بخش عمودی دودکش روی نماها باید به‌وسیله بست‌های مناسب به دیوار محکم شود. همچنین مراقب چرخش کلاهک به سمت زمین باشید، در این صورت‌این‌گونه دودکش‌ها کارآیی لازم را ندارند و خارج نشدن گازهای حاصل از احتراق جان شما را تهدید می‌کند.
عبور دودکش از فضای داخل سقف کاذب و به‌خصوص حمام به دلیل امکان پوسیدگی و نشت گاز مونواکسیدکربن خطرناک است. دودکش باید مجهز به بست نگه‌دارنده باشد و در محل خود محکم شود. برای شومینه به دلیل امکان پس‌زدن گازهای حاصل از احتراق بهتر است از دودکش به قطر 15 سانتی‌متر استفاده کرد.
آزمایش دودکشمیتوانید برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش سه آزمایش آسان ذیل را انجام دهید:
- ساده‌ترین آزمایش هر دودکش، دست‌زدن و لمس آن است. سردی دودکش نشانه عبور نکردن گازهای سمی‌حاصل از احتراق وسیله گازسوز و زنگ خطری برای شما است. وقتی وسیله گازسوز کار می‌کند باید دودکش داغ باشد.
- آزمایش بعدی استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در اتاق (محل مصرف) است. با قرار دادن کبریت روشن درابتدای دریچه باید شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود. این موضوع نشانه کـارکردن و مکش مناسب دودکش بوده و در صورتی که تغییری در شعله ایجـاد نشود، نشان‌دهنده عدم مکش مناسب دودکش است.
- هنگام خرید و یا اجاره خانه و پیش از وصل وسایل گازسوز به دودکش،مسیر دودکش‌ها را با یک وزنه و طناب محکم از پشت‌بام تا محل دریچه و مبدأ دودکش کنترل کنید تا از باز بودن آن به‌طور کامل مطمئن شوید.
