برخورد غیر دوستانه با تجار ایرانی در ترکمنستان بعد از اختلاف گازی

برخی از تجار و مسافران ایران که عموما در حال تردد به ترکمنستان هستند و در این کشور سرمایه گذاری کرده اند از برخوردهای اخیر مسئولین و مرزبانی این کشور و موانع دست و پاگیر جدید به شدت نگران هستند و از مسئولین محترم ترکمنستان تقاضای رسیدگی دارند.

به گزارش الف 15 دی ماه سال گذشته بود که شرکت ملی گاز ایران در اطلاعیه جدیدی پس از قطع جریان گاز ترکمنستان به مناطق شمالی ایران، گفت ارجاع پرونده اختلاف گازی به "داوری بین‌المللی" در دستور کار قرار گرفته است.

در این اطلاعیه آمده بود: "شرکت ملی گاز ایران در طول سال‌های اخیر، مطالبات جاری وبخشی از بدهی قبلی خود را به شرکت ترکمن گاز که بیش از 4 و نیم میلیارد دلار گردیده، با حسن نیت و از طرق مختلف پرداخت نموده است."

شرکت ملی گاز در عین حال گفت شرکت "ترکمن گاز" حتی در صورت وجود بدهی یا تاخیر در پرداخت مجاز به قطع جریان گاز نبوده و اقدام ترکمنستان "نقض آشکار" قرارداد محسوب می‌شود.

دولت ترکمنستان نیز گفت که علت قطع گاز طبیعی به ایران "تاخیر در پرداخت بدهی" ایران است.

ترکمنستان ادعای حدود 2 میلیارد دلار طلب از ایران را کرد که سابقه آن به سال 1386 برمی‌گردد. در زمستان آن سال و در اوج سرما، ترکمنستان به دلیل اختلاف بر سر قیمت، جریان گاز به ایران را قطع کرد و قیمت آن را 9 برابر بالا برد.

در طول سال‌های گذشته بارها ایران و ترکمنستان بر سر قیمت گاز اختلاف داشته‌اند. اما اختلافات گویا منجر به نامحربانی های ترکمنستانیها علیه تجار و بازرگانان ایرانی شده است که در ترکمنستان سرمایه گذاری کرده اند و یا با تحارت با این کشور مشغول هستند.

برخی از تجار در این زمینه خبر داده اند که بد اخلاقی ها و موانع بی مورد جدید و برخوردهای خارج از عرفی در مبادی ورودی و خروجی ترکمنستان با تجار ایرانی صورت می گیرد که سالها است با این کشور در مراوده هستند و برخی در آنجا ساکن نیز هستند.

هم اکنون حدود 30 شرکت ایرانی و ثبت شده رسمی در خاک ترکمنستان مشغول انجام پروژه‌هایی هستند و حجم مبادلات تجاری ایران و ترکمنستان بالغ بر 1.7 میلیارد دلار در سال است.

«در این رابطه اسفند ماه سال گذشته گوانچ رجب اف، قائم مقام وزیر اقتصاد و توسعه ترکمنستان گفت: فراورده‌های نفتی، پتروشیمی، انرژی برق، محصولات صنایع نساجی و صنایع سبک از مهمترین اقلام صادراتی ترکمنستان به جمهوری اسلامی ایران است.
این مقام عالی رتبه اقتصادی ترکمنستان، در بخش دیگر سخنرانی خود اعلام کرد که هم اکنون در 87 طرح با مشارکت و سرمایه‌گذاری شرکت‌های جمهوری اسلامی ایران در خاک ترکمنستان اقداماتی در دست انجام است.

بررسی روند 10 ساله تجارت ایران با ترکمنستان در بازه زمانی سال 1384 تا سال 1394 نشان می‌دهد که صادرات ایران به این کشور تا سال 1393 با نرخ رشدی قابل توجه صعودی بوده و از سال 1388 از واردات پیشی گرفته و در نهایت منجر به مثبت شدن تراز تجاری ایران تا به امروز شده است. بدون در نظر گرفتن افت صادرات در سال 1394 ترکمنستان را می‌توان جزو کشورهایی محسوب کرد که جریان صادرات ایران به این کشور در یک دهه گذشته از رشدی پایدار برخوردار بوده است.

علاوه بر این ترکیب سبد کالاهای برتر صادراتی نیز تا حدودی در این سال‌ها ثابت بوده و تحول خاصی را به خود ندیده است.

ارزش صادرات ایران به ترکمنستان در سال 1384 معادل 141 میلیون دلار، در سال 1385 معادل 144 میلیون دلار، در سال 1386 معادل 178 میلیون دلار، در سال 1387 معادل 249میلیون دلار، در سال 1388 معادل 346 میلیون دلار، در سال 1389 معادل 400 میلیون دلار، در سال 1390 معادل 526میلیون دلار، در سال 1391 معادل 749 میلیون دلار، در سال 1392 معادل 859 میلیون دلار، در سال 1393 معادل 873 میلیون دلار و در سال 1394 معادل 721 میلیون دلار بوده است

ارزش واردات ایران از ترکمنستان نیز در سال 1384 معادل 153 میلیون دلار، در سال 1385معادل 287 میلیون دلار، در سال 1386 معادل 214 میلیون دلار، در سال 1387 معادل 380 میلیون دلار، در سال 1388 معادل 403 میلیون دلار، در سال 1389 معادل 86 میلیون دلار، در سال 1390 معادل 48 میلیون دلار، در سال 1391 معادل 44 میلیون دلار، در سال 1392 معادل 77 میلیون دلار، در سال 1393 معادل 101 میلیون دلار و در سال 1394 معادل شش میلیون دلار بوده است.

همچنین همچنین تراز تجاری در سال 1384 معادل 12- میلیون دلار، در سال 1385 معادل 143- میلیون دلار، در سال 1386 معادل 36- میلیون دلار، در سال 1387 معادل 131- میلیون دلار، در سال 1388 معادل 57- میلیون دلار، در سال 1389 معادل 314 میلیون دلار، در سال 1390 معادل 478 میلیون دلار، در سال 1391 معادل 705 میلیون دلار، در سال 1392 معادل 782 میلیون دلار، در سال 1393 معادل 872 میلیون دلار و در سال 1394 معادل 715 میلیون دلار بوده است.

علاوه بر این رشد تجارت ایران و ترکمنستان در سال 1385 برابر 2 درصد، در سال 1386 برابر 24 درصد، در سال 1387 برابر 40 درصد، در سال 1388 برابر 39 درصد، در سال 1389 برابر 16 درصد، در سال 1390 برابر 32 درصد، در سال 1391 برابر 42 درصد، در سال 1392 برابر 15 درصد، در سال 1393 برابر 13 درصد و در سال 1394 برابر 26- درصد بوده است.

آذر ماه 1394 حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه ایران و ترکمنستان با بیان اینکه دو کشور از رابطه دیرینه و تاریخی برخوردار هستند، اظهار داشت: روابط تهران و عشق‌آباد همواره دوستانه بوده و روز به روز به نفع منافع دو ملت عمیق‌تر شده و باید سطح این روابط را بیش از پیش توسعه دهیم و عرصه‌های مختلفی مانند انرژی، گاز، حمل و نقل، استفاده بهتر از دریای خزر، صنعت، خودروسازی، صنایع کوچک و کشاورزی از جمله ظرفیت‌هایی است که با فعال کردن آن‌ها می‌توان همکاری‌ها و روابط دو کشور را توسعه داد.

ایران و ترکمنستان دارای سابقه دیرینه و تاریخی در روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حجم بالای مبادلات اقتصاد هستند و بسیاری از مردم ایران از دیرباز به این کشور تردد داشته و حتی در آنجا سکنی گزیده اند اما برخی از تجار و مسافران ایران که عموما در حال تردد به ترکمنستان هستند و در این کشور سرمایه گذاری کرده اند اخیرا از برخوردهای مسئولین و مرزبانی این کشور و موانع دست و پاگیر جدید به شدت نگران هستند و امیدوارند که با ایرانیان برخورد بهتری صورت گیرد.