شلمچه تندیس زیبای عشق است که در میدان ایثار قد کشیده است. شلمچه شهر شهود و شهادت است. شلمچه مثنوی بلندایثار است و فرودگاه عشق و عروجگاه دل.
صحرای خشکی که دریای مواج خون و اشک های عاشقانه در تربت پاکش دارد با قلب خونینی که هنوز زیبا و دلنواز می تپد و خون غیرت و مردانگی را در رگ های این دیار می دواند و حدیث بلند حیات با عزت را زمزمه می کند. زمین خاکی شلمچه، زیباتر از آبی آسمان است چرا که شلمچه قتلگاه مرغان عاشقی است که برای وصال بی قرار بودند و از کوچه پس کوچه های منیت و مادیت رهیده و به شهر دل گشای معنویت و شهادت دل بستند.
آری! شلمچه شاهنامه بلند شهادت است، دیوان عاشقی است، شعرهای سرخ، با واژه های خون، به وزن عشق و قافیه هایی از جنس قلب پاره پاره عاشقی و در قالب غزل عشق و مثنوی بلند شهادت »، دیوانی که شکسته دلان عارف با قلم استخوان و مرکب خون و با خط شکسته عروج نوشتند و این صفحه طلایی تاریخ ایران اسلامی را با خون دل تهذیب شده شان تذهیب کردند. آری! شلمچه کتاب است، خواندنی ترین کتاب حماسه. شلمچه آسمان است سرشار از ستاره های سرخ. شلمچه بهار است لبریز از گل های محمدی، شلمچه دریاست، مواج از موج های عاشقی.
شلمچه بازار است، بازار عشق بازی و جانبازی، شلمچه تابلو است تابلوی حماسه و عرفان که بر تارک تاریخ ایران اسلامی می درخشد. جایگاه اهل زیارت است نه اهل زر، زیارت گاه دلدادگانی که خود زائرانی بودند که در نیمه راه سفر عاشقی پرپر شدند و به مولای عشق پیوستند و زیباترین حدیث بندگی را با بندبند وجودشان و با قطره قطره خونشان نوشتند. یعقوب های بی قراری که برای رسیدن به یوسف زیبای شهادت بی قراری می کردند و زلیخای دنیای نتوانست آنها را مفتون خویش کند. آنان که هنوز از دشمن نفس خویش رها نشده اند و دلشان در تصرف شیطان است چگونه می توانند قدر مجاهدانی را بدانند که در کوله پشتی دلشان جز عشق و ایثار نبود. آنان باید بدانند که شلمچه و شهیدانش و شاهدان و شائقان و مشتاقانش خورشید بی غروبند، چرا که عاشورا و عاشورائیان آفتاب آسمان عشقند که هیچ ابر آلوده و تاریک یزیدی نمی تواند جلوی تابش آنها را بگیرد.
شلمچه کجاست؟
شَلَمچه روستا و منطقه ای مرزی در غرب خرمشهر و مرز میان ایران و عراق و نزدیکترین نقطه مرزی به شهر بصره در کشور عراق می باشد.
شلمچه در جنگ عراق و ایران
شلمچه یکی از چند محور تاختن ارتش عراق به ایران بود. ارتش عراق در 31 شهریور 1359 با گذر از این منطقه به سوی خرمشهر تاخت. عراقی ها در این منطقه که از دید راهبردی برایشان مهم بود استحکامات جنگی بسیاری را فراهم نموده بودند. پس از عملیات بیت المقدس که به بازپس گیری خرمشهر توسط رزمندگان ایران انجامید این منطقه همچنان در دست ارتش عراق بود.
سرانجام در عملیات کربلای 5 در دی 1365 شلمچه به دست نیروهای ایرانی افتاد. این منطقه مجدداً در 8 صبح 4 خرداد سال 1367 پس از حدود 8 ساعت نبرد میان نیروهای دو طرف درگیر به دست ارتش عراق افتاد. بنابر گفته محسن رضایی، علی رغم اطلاع نیروهای ایرانی از حمله، اراده لازم برای مقابله با نیروهای عراق و حفظ شلمچه وجود نداشت.
منطقه عملیاتی شلمچه
شلمچه از شمال به حسینیه، از جنوب به اروندرود، از شرق به خرمشهر و از غرب به خط مرزی ایران ـ عراق محدود می شود. منطقه عمومی شملچه از ضلع غربی خرمشهر شروع شده و تا عمق خاک عراق به پیش می رود. خط مرزی، این منطقه را به دو قسمت شلمچه ـ ایران و شلمچه ـ عراق تقسیم کرده است.
شلمچه ـ ایران در منتهی الیه جنوب غربی جلگه خوزستان قرار گرفته داشته و دارای آب و هوای گرمسیری است. حداقل دمای هوای آن در زمستان به صفر درجه و حداکثر دمای آن در تابستان از مرز 55 درجه سانتی گراد تجاوز می کند.
به دلیل اتصال ضلع جنوبی شلمچه با اروندرود، باتلاق ها و آب گرفتگی های متعددی ایجاد شده است و با آغاز لشکر کشی ارتش بعث عراق به خاک جمهوری اسلامی، شلمچه نیز به اسارت دشمن درآمد.
بعد از سقوط خرمشهر در چهارم آبان ١٣5٩، جاده شلمچه به صورت یکی از معابر اصلی تردد یگانهای عراقی مستقر در خرمشهر درآمد. ١٨ ماه بعد در روز دهم اردیبهشت ماه سال 6١ عملیات بیت المقدس با رمز یا علی ابن ابی طالب(ع)، با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد. در این عملیات ضمن آزادسازی شهر خرمشهر، قسمتی از دشت و جاده شلمچه به منظور قطع ارتباط عقبه به خط مقدم نبرد تبدیل شده بود.
5٠روز بعد از فتح غرورآفرین خرمشهر، عملیات رمضان در تاریخ 61/4/22 با رمز یا مهدی ادرکنی(عج) به منظور دور ساختن دشمن از شهرهای خرمشهر و آبادان و تعقیب او در آن سوی مرز شروع شد. این نبرد ١5 روز به طول کشید. اما دوباره شلمچه ایران در اشتغال متجاور باقی ماند.
شش سال، شلمچه ایران در اختیار دشمن
مدت شش سال، شلمچه ایران در اختیار دشمن بود. ١5 روز بعد از ناکامی «عملیات کربلای 4»، رزمندگان اسلام اقدام به انجام «عملیات کربلای 5» کرده و در روز چهارم عملیات، جاده شلمچه به دست رزمندگان اسلام آزاد شد و در روز بیستم عملیات(هشتم بهمن ماه 65) شلمچه ایران کاملا آزاد شده و قسمت عظیمی از شلمچه عراق هم به تصرف نیروهای خودی درآمد.
در مجموع هشت عملیات در طول هشت سال دفاع مقدس در منطقه شلمچه صورت گرفت که مهمترین آن عملیات کربلای پنج بود.
حرم شهیدان گمنام و موزه طبیعی دفاع مقدس
بعد از اتمام جنگ تحمیلی، گروه های تفحص مستقر شدند و توانستند تعداد زیادی از پیکرهای مطهر مفقودین را کشف و به خانواده های چشم انتظار آنان تحویل دهند. در عید قربان سال ١٣٧٨ مقام معظم رهبری با حضور در جمع کاروان های راهیان نور و در کنار هشت شهید گمنام عملیات کربلای پنج شلمچه را قطعه ای از بهشت نامیدند. حرم شهیدان گمنام و موزه طبیعی دفاع مقدس شلمچه به عنوان یکی از یادمان های تحت پوشش قرارگاه حفظ ابنیه و آثار سرزمینی دفاع مقدس خوزستان است و همه ساله صدها هزار نفر از سراسر کشور برای تجدید بیعت با آرمان های شهدای والامقام دفاع مقدس از یادمان ها بازدید می کنند.
بیانات رهبر انقلاب درباره شهدای شلمچه
اگر این شهدایی که شلمچه، یادگار آنها و این بیابان های خونین، حامل نشانه های آنهاست، نبودند، امروز در این کشور، از استقلال ملی، از شرف ملت، از اسلام و از هیچ چیز ایرانی، نشان برجسته ای نبود.
سالانه بیش از چهارمیلیون نفر در قالب کاروان های راهیان نور حتی با خودروهای شخصی عازم مناطق عملیاتی دفاع مقدس می شوند. بسیاری از دانشجویان و خانواده ها ایام نوروز خودشان را هم در این مناطق سپری می کنند. و قشنگ تر آنکه سال جدیدشان را در بین شهدا تحویل می کنند و مراسم سال تحویل را در شلمچه هستند.
