ماهنامه همشهری تندرستی - دکتر سعید صانعی: اختلال در خواب شبانه می تواند حسابی برای ما دردسر ساز شود و آرامش مان را در طول روز از بین ببرد. بسیاری از تصادفات مرگ باری که در سطح جاده ها اتفاق می افتد، به دلیل خواب ناکافی است. هر فرد با توجه به نیاز بدنش باید خواب کافی در شب داشته باشد که در این خصوص بسیاری از پزشکان خواب کافی را هشت ساعت می دانند.
بدن در صورت نداشتن خواب کافی شبانه با مشکلات زیادی مواجه و عملکرد مناسب مغز دچار مشکل می شود. افرادی که معمولا در شب به اندازه کافی نمی خوابند یا با اختلال خواب مواجه هستند، بیش از سایرین پرخاشگر خواهند شد و توانایی انجام کارهای روزانه خود را ندارند. ولی واقعا برای بی خوابی های شبانه چه کاری می توان انجام داد؟ «دکتر سعید صانعی» پزشک و مشاور درمان های گیاهی و طب سنتی، روش ها و درمان های گیاهی را به شما معرفی می کند تا بدون هیچ دغدغه ای بخوابید.
چرا نمی خوابی؟دلیل بی خوابی از دیدگاه طب سنتی به خشکی مغز باز می گردد؛ وقتی مغز به اندازه کافی رطوبت نداشته باشد، بی خوابی ایجاد می شود. خشکی مغز می تواند همراه با گرمی یا همراه با سردی باشد. بی خوابی که به دلیل خشکی و گرمی ایجاد می شود، به این شکل است که فرد در ابتدا نمی تواند به راحتی به خواب برود و نزدیک سحر احساس خواب برای فرد ایجاد می شود. این دسته از افراد معمولا تا ساعت 2-3 بامداد برای خوابیدن با مشکل مواجه هستند و صبح ها نمی توانند از خواب بیدار شوند و به جای خواب شبانه، تا ظهر می خوابند. افرادی که به دلیل خشکی و گرمی نمی خوابند، شب ها در کنار تخت خواب خود آب می گذارند تا مدام از آن بنوشند. این دسته از افراد در هوای سرد و مرطوب به راحتی می خوابند.
گروه دوم در اثر خشکی و سردی دچار بی خوابی می شوند به این شکل که حدود 2-3 ساعت می خوابند، سپس بیدار می شوند و دیگر امکان خوابیدن برای شان وجود ندارد. این دسته از افراد معمولا کابوس های وحشتناک می بینند. خوردن قهوه و چای می تواند مشکلات این دسته از افراد را تشدید کند. افرادی که مشکلات خواب دارند، خسته هستند ولی به دلیل وجود صفرا و سودا در بدن شان نمی توانند به راحتی بخوابند.
گیاهی که شما را بی هوش می کند!افرادی که به خشکی مغز مبتلا هستند، باید دمای اتاقی را که می خواهد در آن بخوابند متعادل کنند چون گرما و سرمای زیاد باعث بی خوابی در این دسته از افراد می شود. افراد سوداوی مزاج در زمستان و سرما بیشتر با مشکل بی خوابی مواجه می شوند در حالی که بی خوابی در تابستان و هوای گرم مختص افراد صفراوی مزاج است.
پرخوری و یائسگی می تواند بی خوابی این دسته از افراد را تشدید کند. برای رفع بی خوابی می توان یک نوع سوپ درست کرد؛ برای درست کردن این سوپ باید از جو، لپه و برنج استفاده کرد. هم چنین می توان در این سوپ، کدو حلوایی و یکی، دو برگ کاهو ریخت و به محتوایت سوپ باید گشنیز، هویج و شیر نیز اضافه کرد. خوردن این سوپ که روش پخت آن مانند سایر سوپ هاست، می تواند به درمان بی خوابی کمک کند.
استفاده از سبزی ترخون در درمان بی خوابی افرادی سوداوی مزاج موثر است. این دسته از افراد می توانند ترخون را خشک کنند و روی غذاهای خود بریزند و بخورند.
سنبل الطیب یکی از گیاهانی است که در درمان بی خوابی می توان از آن کمک گرفت. این گیاه تاثیر فوق العاده ای در درمان بی خوابی می تواند داشته باشد، به شرط آن که از نوع تازه گیاه استفاده شود. برای این منظور باید تکه های ریشه سنبل الطیب را در قوری، به همراه 2 لیوان آّب جوش ریخت و پس از 2-3 دقیقه جوشیدن آن را دم کرد. جوشیدن یک جرعه از این دم نوش خواب عمیقی را برای فرد ایجاد می کند.
اکثر ریشه های سنبل الطیب که در عطاری ها به فروش می رسند، تازه نیستند و به همین دلیل تاثیر چندانی در درمان بی خوابی ندارند. برای بهره گیری از خاصیت خواب آلور این گیاه، باید آن را به صورت مستقیم و تازه مصرف کرد. سنبل الطیب برای افراد سوداوی که با مشکل بی خوابی مواجه هستند، گزینه بسیار خوبی محسوب می شود.
درمانی گیاهی می توانند جایگزین بهتری برای داروهای شیمیایی باشند چون بیشتر داروهای شیمیای که برای خواب استفاده می شود، می تواند باعث وابستگی فرد شود، ضمن این که مشکلاتی چون اختلالات حافظه، عدم تمرکز و گیجی در طول روز را ایجاد می کند. البته ممکن است روند درمان با گیاهان دارویی در افراد سوداوی مزاج، کمی طولانی تر باشد به همین دلیل افراد سوداوی مزاج باید برای درمان صبور باشند.
بابونهبرای رفع مشکلات خواب می توان از چای بابونه استفاده کرد که عارضه ای ندارد. این گیاه برای خانم های بادار و مادران شیرده که به این مشکل مبتلا هستند نیز مناسب است. این گیاه مناسب افراد سوداوی و صفراوی مزاج می تواند باشد. 5 گرم از گیاه را باید در یک لیوان آب جوش ریخت و به مدت 15 دقیقه دم کرد، سپس آن را صاف کرد و نوشید. مصرف چای بابونه برای همه گروه های سنی می تواند مفید باشد.
گل گاوزبانگل گاوزبان آرام بخش است و می تواند به درمان بی خوابی به ویژه در افرادی که صفراوی مزاج هستند، کمک کند افرادی که فشار خون آن ها بالاست نباید از گل گاوزبان استفاده کنند چون مصرف این گیاه فشار خون را بالا می برد.
گل گاوزبان باید حتما با لیمو عمانی مصرف شود چون گل گاوزبان گرم و مرطوب است و باید با استفاده از لیمو عمانی از خاصیت گرم بودن آن کم کرد. 15 گرم از این گیاه را به همراه یک لیمو عمانی سوراخ شده باید در یک قوری استیل به همراه آب ریخت تا بجوشد و سپس به مدت 20 دقیقه دم بکشد.
گل بنفشهگل بنفشه خواص بسیار زیاید دارد و برای درمان بسیاری از بیماری ها می توان از آن کمک گرفت. برای مشکل بی خوابی هم می توان از گل بنفشه استفاده کرد. برای این منظور باید جوشانده این گل را درست کرد و آن را به صورت و شقیقه مالید.
این گیاه برای افراد صفراوی مزاج مناسب است. علاوه بر جوشانده این گیاه می توان از روغن گل بنفشه که در عطاری ها موجود است هم استفاده کرد و روغن را روی سر و صورت مالید و به آرامی ماساژ داد.
تخم کدو حلواییکدو حلوایی چندان مورد توجه قرار نمی گیرد و بسیاری از افراد در غذاها از آن استفاده نمی کنند. یکی دیگر از داروهایی که برای درمان بی خوابی می توان از آن کمک گرفت، تخم کدو حلوایی است. تخم کدو حلوایی برای افرادی که صفراوی مزاج هستند و بی خوابی های شبانه دارند، مفید است. برای استفاده از تخم کدو حلوایی باید آن را کوبید و توی توری ریخت، سپس توری را داخل آب در حال جوش گذاشت و بعد از گذشت چند دقیقه آن را بیرون آورد. بعد از آن باید توری را فشرد تا شیره تخم کدو حلوایی بیرون بیاید، شیره تخم کدو حلوایی را باید داخل شیر و عسل ریخت و نوشید.
بهار نارنجخیلی افراد با خاصیت آرام بخش و خواب آور بهار نارنج آشنایی دارند و از آن برای رفع مشکل بی خوابی استفاده می کنند. بهار نارنج را می توان به شکل دم نوش، شربت یا عرق استفاده کرد.
بهار نارنج گیاهی است که می تواند برای افرادی که به مشکل بی خوابی و افسردگی به صورت هم زمان مبتلا هستند، مناسب باشد. درواقع این گیاه بیشتر مناسب سوداوی مزاج هاست. برای درست کردن دم نوش بهار نارنج، کافی است 15 گرم از آن را داخل قوری ریخت و 10 تا 30 دقیقه دم کرد و پس از صاف کردن نوشید.
آب؛ دارویی برای خوابیکی از نکاتی که افراد باید به آن توجه کافی داشته باشند، نداشتن استرس و تنش های عصبی هنگام خواب است. اگر افراد دچار تنش و استرس باشند دچار اختلال خواب می شوند و این مسئله در افرادی که دچار خشکی مغز هستند با شدت بیشتری اتفاق می افتد.
هم چنین در ورزش کردن باید اعتدال را رعایت کرد، چون ورزش شدید می تواند با وجود خستگی زیاد، برای افراد ایجاد بی خوابی کند، درواقع ورزش شدید و استرس باعث از بین رفتن بلغم و رطوبت می شود که همین مسئله می تواند باعث ایجاد بی خوابی شود. افرادی که با مشکل بی خوابی مواجه هستند باید طی روز زیاد آب بنوشند تا رطوبت در بدن شان بالا برود.
غذاهایی که می توانند رطوبت بدن را بالا ببرند باید در برنامه غذایی این دسته از افراد قرار بگیرند. البته نوشیدن آب یا مایعات نباید در ساعت های پایانی شب باشد چون باعث ابتلا به تکرر ادرار و در نهایت بی خوابی می شود. کاهو، گشنیز، کدو حلوایی و گل گاوزبان می توانند رطوبت بدن را تامین کنند. به همین دلیل افراد باید به اندازه کافی از این گیاهان استفاده کنند.
بالابردن رطوبت مغز برای رفع اختلال خواب نباید خیلی زیاد باشد. به این دلیل که فرد دچار خواب آلودگی و کسالت خواهد شد. استفاده از غذاهای تند که حاوی ادویه های مختلف به ویژه فلفل هستند، می توانند منجر به بی خوابی شوند چون گرمی و خشکی را در بدن افزایش می دهند.
