80درصد ماهی قرمزهای موجود در بازار بیمار هستند و مدت زنده ماندن آنها 10روز بیشتر نیست.
به گزارش ، روزنامه آرمان نوشت: هر‌ساله با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، شاهد رواج بازار فروش انواع آبزیان در شهرهای کشور هستیم. در تهران هم در اماکن مختلف اقدام به فروش آبزیان همچون ماهی قرمز، سمند لرستانی، انواع مار ماهی‌ها، انواع لاک پشت به‌ویژه لاک پشت گوش قرمز و ... می‌شود. این در حالی است که استفاده از این آبزیان فقط به چند روز تعطیلات نوروز خلاصه شده و بعد از گذشت مدتی این موجودات از بین رفته یا برخی خانواده‌ها در روز 13 فروردین به مناسبت روز طبیعت آنها را به دامن طبیعت بر می‌گردانند.
باید دانست امروزه به‌دلیل وضعیت نامناسب محیط‌زیستی کشور با خرید آبزیان، خزانه ژنتیکی دچار تغییر شده و گاه شاهد هستیم که این آبزیان در محیط‌هایی از جمله رودخانه‌ها رها می‌شوند و به‌طور کلی چرخه حیات را با تغییر همراه می‌کنند. از سوی دیگر برخی منابع هم نقل کرده‌اند که ماهی قرمز مربوط به سنت دیرینه ایرانی‌ها برای سفره هفت سین نیست و از کشور‌های آسیای شرقی به آیین ما افزوده شده است.
تشدید کنترل محیط‌زیستی بازار شب عید
در روزهای اخیر هم رئیس اداره محیط‌زیست تهران گفت: با نزدیک شدن به شب عید گشت و کنترل محیط‌زیست تشدید می‌شود. محمد حسین بازگیر افزود: با نزدیک شدن به بازار شب عید مناطقی که احتمال فروش گونه‌های جانوری در آنها وجود دارد با گشت کنترل می‌شود. او تاکید کرد: با همه تخلفات فروش گونه‌های آبزی و پرندگان در آستانه نوروز برخورد می‌کنیم تا هم به گونه‌ها و زیستگاه‌ها آسیبی وارد نشود و هم از اشاعه بیماری‌های مشترک بین حیوان و انسان جلوگیری شود. رئیس اداره محیط‌زیست تهران گفت: خرید و فروش انواع آبزیان، مار ماهی‌ها، لاک پشت و سمندر لرستانی بدون هماهنگی با سازمان حفاظت محیط‌زیست ممنوع است و خریدار و فروشنده مرتکب جرم می‌شوند. او با اشاره به همکاری با نیروی انتظامی تاکید کرد: نیروهای انتظامی نیز در این امر به ما کمک می‌کنند. همچنین از مردم می‌خواهیم که در صورت مشاهده فروش گونه‌های ویژه جانوری موضوع را به محیط‌زیست اطلاع دهند. به گزارش میزان، بازگیر با اشاره به خرید وفروش ماهی گلی در شب عید افزود: ما توصیه‌ای برای خرید این گونه نداریم و در پیشینه فرهنگی ما هم خرید ماهی جایی ندارد. مردم باید بدانند این گونه یک گونه غیربومی و مهاجم است و می‌تواند به محیط‌زیست ما ضرر برساند.
نابودی 10میلیون ماهی قرمز در شب عید
بر اساس آمار سالانه بین هفت تا 10میلیون قطعه ماهی قرمز در ایام نوروز از بین می‌روند. این گونه ماهی به‌دلیل تغذیه از گیاهان و مواد آلی موجود در بستر آب سبب افزایش آلودگی و تیرگی آب می‌شود. ضمن اینکه از بین رفتن محل آشیانه و تخم ریزی ماهیان بومی را در پی دارد. این در حالی است در فروردین سال‌جاری مدیر کل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن اشاره به خطرات ماهی قرمز برای زیستگاه‌های طبیعی کشور اظهار کرد: « شهروندان می‌توانند ماهی‌های قرمز خود را در فضاهای آبی محدود در پارک‌ها رها کنند.» از سوی دیگر شرایط نگهداری ماهی‌های قرمز در منازل هم نامناسب است و بسیاری از آنها چند روز بیشتر زنده نمی‌مانند. آن هم به این دلیل که محبوس کردن یک موجود زنده فقط با هدف زیبایی و بعد هم نابود شدن آن اصلا از لحاظ محیط‌زیست کار پذیرفته‌ای نیست و باید تا حد امکان از خرید این ماهی‌ها خودداری کرد. در این شرایط شورای عالی محیط‌زیست مصوبه‌ای را درباره جرائم ضرر و زیان حیات وحش دارد که بر اساس آن جریمه خرید و فروش هر گونه جانوری مشخص می‌شود. همچنین بر اساس ماده هفت و 10 قانون شکار و صید حمل، عرضه، فروش جانوران وحشی زنده یا مرده و اجزای آنها بدون کسب پروانه یا مجوز از سازمان حفاظت محیط‌زیست ممنوع و جرم بوده و برای مرتکبان جزای نقدی و حبس از یک تا شش ماه را در پی دارد.
سمندر لرستانی و شب عید
از دیگر آبزیان پر طرفدار در شب عید می‌توان به سمندر لرستانی اشاره کرد، اما بر اساس گفته‌های کارشناس محیط‌زیست این گونه در آستانه انقراض است. هم‌اکنون نیز اقدامات لازم برای جلوگیری از خرید و فروش این حیوان انجام شده است، اما همچنان اقبال عمومی نسبت به حضور این موجودات بر سر سفره هفت سین وجود دارد. جالب است بدانید که سال‌به‌سال هم بر تعداد مشتریان این گونه افزوده می‌شود. شایان ذکر است که زیستگاه سمندر لرستانی استان لرستان و بخش شمالی استان خوزستان، زیستگاه مارهای آبی و لاک پشت استان‌های شمالی کشور از جمله گیلان و مازندران است که برخی از سودجویان این گونه‌های کمیاب و ارزشمند را در تهران می‌فروشند.
لاک پشت گونه‌ای محبوب درشب عید
همچنین در میان حیوانات پر طرفدار در شب عید می‌توان به لاک پشت گوش قرمز اشاره کرد. این لاک پشت گونه‌ای غیربومی است که در روزهای نزدیک نوروز به وفور در کشور به چشم می‌خورد، این گونه، لاک پشت‌های سبز رنگ و کوچکی هستند که از جنوب شرق آسیا وارد کشور می‌شوند و پس از رشد تغییر رنگ می‌دهند، به‌دلیل وجود یک لکه قرمز نزدیک گوش این جانور به لاک‌پشت گوش قرمز معروف است. شایان ذکر است که وقتی این لاک‌پشت‌ها رشد می‌کنند، افراد دیگر تمایلی به ادامه نگهداری از آنها ندارند، بر همین اساس آنها را در طبیعت رها می‌کنند که این اقدام آسیب‌های بسیاری به طبیعت وارد می‌کند. همچنین لاک پشت به‌عنوان گونه‌ای مهاجم تهدیدی برای گونه‌های بومی محسوب می‌شود. این در حالی است که در سال‌های اخیر به‌دلیل کاهش میزان بارندگی، خشکسالی، آلودگی هوا، ورود آب و پساب آلوده کارخانه‌ها و اراضی کشاورزی به روخانه انواع لاک پشت‌ها در کشور در معرض انقراض هستند.
بیماری اغلب ماهی قرمزهای موجود دربازار
یک فعال محیط‌زیست درباره وضعیت نگهداری از حیوانات در سفره هفت‌سین به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: در بین حیوانات مورد علاقه برای نگهداری در کنار سفره هفت سین باید گفت که سمندر لرستانی فقط در ایران وجود دارد و به‌دلیل فعالیت قاچاقچیان این گونه در حال انقراض است. سپهر سلیمی می‌افزاید: همچنین لاک پشت‌های مورد استفاده نیز جزو لاک پشت‌های بومی ایران هستند. از دیگر گونه‌های مورد علاقه در ایام نوروز می‌توان به لاک پشت‌های گوش قرمز اشاره کرد. باید دانست که این لاک پشت‌ها بومی ایران نیستند و در خارج تکثیر شده و وارد کشور ما می‌شوند.
این فعال محیط‌زیست با بیان اینکه باید به افراد گفت که در صورت امکان هیچ‌گونه‌ای را به مناسبت فرا رسیدن سال نو خریداری نکنید، در غیراین صورت کم‌وکیف نگهداری و اصول رهایی سازی مناسب آنها را در طبیعت بیاموزید، می‌گوید: طبیعت ایران بر اثر تعرضات به مناطق طبیعی و خشکسالی‌های مکرر زخم خورده است. بر اساس نظرات کارشناسان بخش قابل توجهی از محیط‌زیست کشور از بین رفته است. سلیمی درباره نگهداری ماهی قرمز می‌گوید: ماهی قرمز می‌تواند باعث بروز بیماری شود، اما با نگهداری اصولی می‌توان شدت بیماری‌های ناشی از نگهداری این گونه را کاهش داد. به‌گفته او نکته قابل توجه این است که اگر در سال‌های اخیر اقبال عمومی نسبت به خریداری و نگهداری سمندر لرستانی افزایش یافته به این دلیل است که تلاش شد ماهی قرمز از سفره هفت سین حذف شود. این اقدام در شرایطی لحاظ شد که هیچ‌جایگزینی برای این ماهی در سفره‌های هفت سین ارائه نشد و همین مساله باعث استفاده از حیوانات آسیب‌پذیر شد.
این فعال محیط‌زیست می‌گوید: در اصل تجارت حیوانات یک امر قبیح است، اما در جامعه خریداری حیوانات به‌ویژه در شب عید به یک فرهنگ تبدیل شده است. برای مثال در این وضعیت حتی به دروغ هم نمی‌توان گفت که ماهی قرمز منجر به بیماری می‌شود تا از خریداری آن خودداری شود. باید دانست در جامعه اشاعه هر مطلب کذبی تاریخ مصرف دارد. به‌گفته او در شرایط کنونی می‌توان به مردم خواستار خرید ماهی قرمز راهکارهای اصولی خریداری یک ماهی سالم را آموزش داد.
این فعال محیط‌زیست می‌گوید:وقتی افراد در خریداری حیوانات، گونه‌های مورد علاقه را به‌عنوان موجود زنده به رسمیت بشناسند، طبیعتا نسبت به نگهداری مناسب از حیوانات و محیط‌زیست مسئولیت پذیرتر می‌شوند. به‌گفته او نمی‌توان برای مردم تعیین تکلیف کرد، بلکه می‌توان به آنها توصیه کرد که از خریداری ماهی قرمز امتناع کرده و در صورت خرید هم از حیوان به شکل اصولی مراقبت کنند. او درباره اینکه وقتی افراد در جامعه نسبت به حیوانات وظیفه داشته باشد، از خریداری و نگهداری آنها خودداری می‌کنند، می‌افزاید: تاکنون اقداماتی برای توسعه فرهنگ محیط‌زیستی درباره نگهداری اصولی از حیوانات انجام شده است، اما راه طولانی در این مسیر باید طی شود. به‌گفته او در شرایط کنونی متولی اصلی ماهی قرمز در کشور مشخص نیست، اما اگر پرورش‌دهنده‌های ماهی قرمز، آن را با کیفیت تولید می‌کردند، وضعیت متفاوت بود. این در حالی است که حدود 80درصد ماهی قرمزهای موجود در بازار بیمار هستند و مدت زنده ماندن آنها 10روز بیشتر نیست. به‌گفته او افراد باید اصول نگهداری ماهی قرمز را بدانند. برای مثال افراد باید بدانند که هرگونه ضربه‌زدن به تنگ یا آکواریوم می‌تواند برای حیوان استرس‌زا باشد.
