نگاهی به سوغات حج

یکی از رسوم قدیمی ایرانیان این بوده که پس از زیارت و یا حج برای بستگان و خانواده و دوستان سوغاتی بیاورند.
البته پیشتر ها سوغاتی شامل ساده ترین هدایا مانند مهر و سجاده و عطر بود اما امروز و البته متاسفانه بخشی از وقت زیارت و یا حج به خرید سوغاتی های متنوع می گذرد که موجب می شود زائران از فضای معنوی حج بیرون بیایند .
ضمن آنکه این کار از نظر اقتصادی نیز به صرفه نیست و باعث خروج پول های زیادی از کشور می شود . این تغییرات در سنت مناسک حج موجب شده تا هزینه حجاج برای سفر به حج دو برابر شود و حاجی به جای پرداختن به آداب و مناسک حج و ادای مستحبات دغدغه خرید سوغاتی و سالن غذاخوری برای پذیرایی از میهمانان را داشته باشد.
طبق یک نظرسنجی که از حجاج ایرانی انجام شد، 30 درصد وقت مفید زائران ایرانی در سفر حج برای بازارگردی و خرید سوغات تلف می شود.
گستردگی بازارگردی و خرید سوغات توسط زائران ایرانی به حدی رسیده است که اغلب فروشنده ها در مغازه های اطراف حرمین، فارسی یاد گرفته اند و چمدانهای بزرگ کاروانهای ایرانی و ایرانیان با کیسه های مملو از کالا، انگشت نما و گاهی سوژه تمسخر و مضحکه ساکنان مکه و مدینه و معتمرین و حجاج دیگر کشورها می شود.
یک بررسی در عمره 88 درباره محتوای سوغات زائران ایرانی و غیر ایرانی نشان داد که مهمترین سوغات تهیه شده توسط زائران غیرایرانی از بازار عربستان به ترتیب آب زمزم، خرما، جانماز ، تسبیح و بردیمانی بوده است اما مهمترین سوغات تهیه شده توسط زائران ایرانی به ترتیب پارچه، پوشاک، اسباب بازی ، ساعت مچی و دوربین بوده است، یعنی کالاهایی که ارزش معنوی خاصی ندارند و اغلب در بازار تهران ارزانتر هم هستند.
بسیاری از زائران ایرانی با دیدن انبوه کالاها و زرق و برق بازارها و فروشگاه های بزرگ و جدید مکه و مدینه، تصور می کنند که قیمت این کالاها بخصوص پارچه و پوشاک در بازار عربستان ارزانتر از ایران است.
البته رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار اخیر کارگزاران حج توصیه های جالبی را به حجاج بیت الله الحرام در خصوص سوغاتی داشتند. ایشان فرمودند: من با سوغاتی خریدن مخالف نیستم، اما با این بازارگردی ها چرا؛ خیلی بد است.
یک عده ای عطش بازارگردی دارند؛ اینها ملت شما را، مردم شما را سبک می کند؛ حیف است. می روند یک جنسهایی را می خرند، غالباً هم جنسهای بی کیفیت از کشورهای دوردستِ سودجو که با همان کمپانی های داخل آن کشور میزبان بندوبست دارند.
برای حجاج جنس بدلی و بی کیفیت درست می کنند می آورند توی این بازارها می ریزند، شما هم می روید این ارز خودتان را و عِرض خودتان را می ریزید برای اینکه این کالاهای بی کیفیت را خریداری کنید. امروز در کشور ما خوشبختانه کالاهای داخلی با کیفیت خوب، متنوع، زیبا، ساخته شده دست کارگر ایرانی برادر خودتان فراوان است. بعضی ها قبل از اینکه سفر مکه بروند، سوغاتی های سفر را در اینجا می خرند کار خوبی است نگه می دارند؛ بعد که برگشتند، همانهایی را که در بازار شهر خودشان تهیه کرده اند، به عنوان سوغاتی می دهند. هدیه سفر است دیگر، خوب است. این کار، خیلی کار خوبی است.
بعضی ها به عنوان چیز متبرک، از آنجا سوغاتی می آورند؛ تبرکی ندارد. این جانمازهایی که در سنندج و کردستانِ خودمان می بافند، به مراتب از جانمازهایی که از آنجا می آورند، بهتر است. برادر خودتان را تقویت کنید، ساخت دست او را که هم زیباتر است، هم بهتر است بخرید و این را به عنوان سوغاتی بدهید. این را آنجا ببرید و به افرادی که دوست دارید، سوغاتی بدهید.
همه اجناس خودمان همین طور است؛ حالا من جانماز را مثال زدم که مقدس ترین است. اینها را رعایت کنید. ما در اسلام همه چیز داریم. نظام اسلامی در درون خود همه چیز دارد. این کالای مادی است، کالای معنوی هم داریم.
معارف ما، درس ما، قرآن ما، سنت ما، احادیث ائمه اطهار (علیهم السّلام)، اینها همه، سرمایه های ماست.
اگر چنانچه به این سرمایه ها توجه کنیم، از آنها استفاده کنیم، خودمان را از آنها محروم نکنیم، پیش می رویم؛ «ان احسنتم احسنتم لأنفسکم»؛ اگر به دست خودمان خود را محروم کردیم، «و ان اسأتم فلها». «و من اوفی بما عاهد علیه الله»؛ اگر چنانچه به آنچه با خدا معاهده کردیم، عمل کردیم، «فسیؤتیه اجرا عظیما»؛ اگر چنانچه نه، آنچه را که با خدای متعال معاهده کردیم و قرارداد گذاشتیم، شکستیم، «فمن نکث فانّما ینکث علی نفسه»، علیه خودمان کار کرده ایم.(بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران حج 1390/07/11 )
از این روست که باید گفت حجاج ایرانی بیت الله الحرام باید در خرید سوغات خود به شدت تجدید نظر کنند و در موسم حج به با رفتار خویش نمونه ای کامل از فرهنگی شیعی باشند.
بدون شک مهمترین سوغاتی که هر حاجی می تواند برای دوستان و بندگان خویش از بیت الله الحرام بیاورد دعای خیر و یک یاد نیکو است که ماندگاری جاودان دارد و الا خرید کالاهای بنجول چینی آنهم در عربستان به هیچ نحو نمی تواند سوغات خوبی از مکه مکرمه و مدینه منوره باشد .
امید داریم با گسترش فرهنگ ناب اسلامی در خصوص حج این پیرایه های بعضا زشت کنار زده شود.
منبع:روزنامه رسالت ( www.resalat news.com )
ارسال توسط کاربر محترم سایت : haj_ghodrat_allah