نیلی: نباید آمارهای اقتصادی را با دید سیاسی تحلیل کرد

به گزارش خبرنگار ایسنا، مسعود نیلی اظهار کرد: تحلیل مشترک از شرایطی که در آن هستیم، بخش بزرگی از راه حل‌ها و ساختن آینده‌ای است که همه ما به آن امیدواریم و عبور از مشکلاتی است که امیدوار به گذارا بودن آن هستیم و به سمت مسیر بهتر حرکت کنیم.
 
مشاور رییس جمهور در خصوص تحلیل عملکرد اقتصاد ایران در سال‌های گذشته تصریح کرد: وقتی می‌توانیم به آینده خود امیدوار باشیم که از تجربیات گذشته درس بگیریم.
 
نیلی با اشاره به دو روش ارزیابی عملکرد اقتصاد، گفت: یا باید با زمان گذشته خود را مقایسه کنیم و یا با الزامات و ضرورت‌های آینده، که گاهی اوقات مانند شرایط کنونی، فاصله این دو مقایسه زیاد است در نتیجه مهم این است که بتوانیم به نتیجه درستی برسیم.
 
وی عملکرد اقتصاد سال 1392را مبنایی برای مقایسه دانست و در خصوص مقایسه شاخص‌های مختلف اقتصادی سال 92 با شرایط کنونی گفت: طبق آمارهای ثبت شده سال 1374 بالاترین نرخ تورم در تاریخ اقتصاد کشور از دهه 30 به بعد را داشته است و با تغییر دولت در مرداد ماه سال 1392 دومین مواجهه با تورم در کشور اتفاق افتاد.
 
مشاور رییس جمهور در خصوص  نرخ ارز، اظهار کرد: بعد از گذشت از دوره‌ای که تورم کشور قابل توجه بود، اما نرخ ارز ثابت نگه داشته شده بود، بر اساس تعریف بحران ارزی در ادبیات اقتصاد کلان، یک بحران ارزی در فاصله سال‌های 1390 و 1391 در کشور رخ داد.
 
نیلی در خصوص رشد اقتصادی و تورم گفت: از سال 1389 شاهد رشدی نزولی در اقتصاد بودیم که سال 1391 و 1392 در مجموع حدود 9 درصد تولید ناخالصی داخلی کاهش یافت و اقتصاد کوچک‌تر شد و رکوردی را به ثبت رساند که هیچ گاه در گذشته اقتصاد به جز سال‌های اول انقلاب که سال‌های خاصی در عملکرد اقتصاد بوده است، بدترین سال عملکر در سال‌های گذشته بوده است.

 ثابت بودن تعداد شاغلین در سال‌های 84 تا 92

وی با بیان اینکه تحولات اشتغال در سال‌های 1384 تا 1392 عملکرد عجیبی بوده است، اظهار کرد: تقریبا تعداد شاغلین کشور در طول این سال‌ها ثابت بود و در این فاصله زمانی گفته شده، 7 میلیون و 200 هزار نفر به جمعیت در سن کار کشور اضافه شد و در سال‌هایی که به سر می‌بریم، شاهد ورود این جمعیت به بازار کار هستیم.
 
مشاور رییس جمهور در امور اقتصادی گفت: بعد از سال 1392 تورم روند نزولی قابل توجهی را طی کرد و در سال‌های 1364 و 1369 نیز تورم تک رقمی داشته‌ایم، اما تفاوت کاهش تورم سال‌های 1364 و 1369 با تورم سال 1395 در این است که هیچ کدام از آن دو تورم با هدف‌گذاری تک رقمی نشده است.
 
نیلی در زمینه نرخ ارز افزود: در سال‌های بعد از بحران ارزی که در سال‌های 1391 و اوایل 1392 بود، نرخ ارز تثبیت نشد، اما بازار ارز با ثبات بود. یعنی نوسانات بزرگ در بازار ارز نداشته‌ایم اما روند ملایم افزایشی را تجربه کرد و اثر تعیین کننده بر اقتصاد داشت.
 
وی اظهار کرد: با تهیه برنامه خروج از رکود، لایحه رفع موانع تولید و ارتقا نظام مالی به تصویب رسید که مبنای کار قرار گرفت و در پی آن شاهد بهبود رشد اقتصادی در سال 1393 بودیم. اما از تیرماه 1393 اتفاقی رخ داد که تمام کشورهای صادر کننده نفت را تحت تاثیر قرار داد و آن کاهش قیمت جهانی نفت بود که در دی ماه سال گذشته به حداقل قیمت رسید.
 
مشاور رییس جمهور با اشاره به دو دوره کاهش و دو دوره افزایش قیمت نفت، گفت: در دو دوره افزایش قابل توجه قیمت نفت در سال 1353 با جهش بزرگ قیمت‌های جهانی نفت اتفاق افتاد که با مقایسه با قیمت ثابت سال 1394 تقریبا معادل هر بشکه نفت خام 121 دلار برای اوج قیمت نفت در سال 1353 است.
 
نیلی افزود: در نیمه سال 1393 تا 1394 سریع‌ترین کاهش در قیمت جهانی نفت اتفاق افتاد و اکثر کشورهای صادر کننده نفت با اطمینان خاطر از اینکه روند افزایش قیمت نفت روندی با ثبات شده است، وابستگی آنها به نفت افزایش پیدا کرد و با کاهش قیمت نفت رشد اقتصادی کشورهای وارد کننده نفت افزایش نیافت، اما رشد اقتصادی کشورهای صادر کننده نفت کاهش پیدا کرد و دچار بحران شد.
 
 وی اظهار کرد: واکنش کشورهای صادر کننده نفت به این اتفاق بزرگ تاریخی در بازار جهانی نفت به سه دسته است، دسته اول کشورهایی با اقتصاد متنوع که منابع صادرات قابل توجه دارند مانند کشور امارات، گروه دوم کشورهایی با صندوق‌های ثروت ملی پر از منابع مانند عربستان و کویت و گروه سوم گروهی وابسته به صادرات نفت و خالی بودن صندوق ثروت ملی هم‌چون ونزوئلا و روسیه.
 
مشاور رییس جمهور افزود: ایران از نظر درآمدهای نفتی در گروه سوم قرار می‌گیرد و تقریبا همه درآمدهای حاصل از صادرات نفت در کشور مصرف شده است. کل درآمدهای ارزی کشور از سال 1368 تا پایان 1383 قبل از این شوک بزرگ نفتی به قیمت ثابت 1394 حدود 630 میلیارد دلار است و درآمدهای ارزی کشور از سال 1394 تا 1392 به قیمت‌های ثابت 1394، یک هزار و 64میلیارد دلار بوده است.

باید بتوانیم ثبات در اقتصاد کلان ایجاد کنیم

نیلی در ادامه اظهار کرد: درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت در آن دوره به نسبت یک به سه بوده است و قبل از آن با شوک تحریم نیز مواجه بودیم. باید بتوانیم ثبات در اقتصاد کلان ایجاد کنیم و خود را از نوساناتی که در معرض آن هستیم مصون بداریم. برخی در مسئله برجام به کاهش قیمت نفت توجه نمی‌کنند و اگر برجام نبود و قیمت نفت 30یا40 دلار بود درآمد نفتی حاصل از صادرات نفت سال 1395  15 میلیارد می‌شد و چطور می‌توانستیم با این مبلغ کشور را اداره کنیم.
 
وی با بیان اینکه درآمد حاصل از صادرات نفت خام در سال 1390 به طور متوسط هر ماه 10 میلیارد دلار بود، گفت: در دی ماه سال گذشته درآمد حاصل از نفت خام کمتر از یک میلیارد دلار بود و تولید نفت خام با فاصله کوتاهی با برجام در کشور با جهشی به حدود یک میلیون بشکه رسید که این میزان به صادرات افزوده شد و در نتیجه کمک به خنثی کردن اثرات کاهش قیمت نفت کرد.
 
مشاور رییس جمهور اظهار کرد: به فاصله کوتاهی بعد از برجام با توجه به اینکه کاهش قیمت نفت فشار زیادی بر کشورهای صادر کننده نفت ایجاد کرده بود، موج خیلی قوی با عنوان طرح فریز نفتی راه افتاد به صورتی که هر کشوری در همان حدی که تولید کرده است باقی بماند تا از طریق کاهش عرضه نفت اوپک به بازار جهانی، قیمت نفت بتواند افزایش پیدا کند.
 
نیلی افزود: ایران چندین سال از سهمیه خود فاصله گرفته بود که بیشترین منفعت برنده از تحریم‌های کشور، عراق و عربستان بودند که با گرفتن سهم ما، تولید خود را افزایش دادند. یکی از موفقیت‌های دیپلماسی نفتی که وزارت نفت انجام داد این بود که توانست دیگران را متقاعد کند که باید بتوانیم حدود چهار میلیون بشکه که قبل از تحریم‌ها تولید می‌شد، تولید کنیم.
 
وی در خصوص صادرات غیر نفتی، گفت: نقطه شکست شیب منحنی صادرات غیر نفتی به قیمت ثابت دی ماه سال گذشته است و این نشان دهنده این است که هر قدر موانع زیادی در جهت دستیابی مطلوب به بازار خیابانی است، ولی در مقایسه با قبل خود بهبودی داشته است.
 
مشاور رییس جمهور اظهار کرد: در حوزه صنعت در سال 1393 شاخص تولید صنعت افزایش پیدا کرد، اما شاخص فروش به آن اندازه افزایش نداشته است و این باعث شد موجودی اموال تولیدی افزایش یابد، اما اتفاقی که افزایش تولید سال 1395 را با سال 1393 متمایز می‌کند، رشد خوب شاخص فروش است.
 
نیلی افزود: البته شاخص تولید صنعت هنوز به شاخص سال 1390 نرسیده است. در تولید بین سال 94 تا 95 فاصله قابل توجهی در جهت افزایش مشاهده می‌شود که این امر اشاره به وجود ظرفیت‌های خالی در اقتصاد دارد که می‌توان با سرمایه‌گذاری قابل توجهی که انجام می‌شود مورد استفاده قرار گرفته و افزایش پیدا کند.
 
رشد صنایع فلزات پایه و صنایع شیمیایی

وی در خصوص حوزه‌هایی که رشد صنعتی را به وجود آوردند، گفت: سه حوزه صنعت خودرو، فلزات پایه و صنایع شیمیایی بیشترین افزایش تولید را داشته‌اند که البته در حوزه‌های دیگر نیز شاهد رشدهای مثبت هستیم که مقادیر آنها کمتر است و حوزه‌هایی نیز هست که دارای رشدی منفی است و دچار مشکل هستند و باید برای رفع مشکلات آن هم تلاش کرد.
 
مشاور رییس جمهور ادامه داد: رشد صنعت خودرو در سال 1395 نسبت به سال 1394 رشدی سه رقمی است که در حوزه فلزات پایه به آن اندازه نیست و حدود 10 درصد است و تنها حوزه‌ای که در صنایع تولید آن از ظرفیت سال 1390 بالاتر رفته است، حوزه صنایع فولاد، مس و صنایع مربوط به فلزات است. حوزه پتروشیمی در سال 1395 نیز رشدی حدود 10 درصد را داشت.
 
نیلی با تاکید بر رکود کنونی در حوزه مسکن گفت: قیمت مسکن برای یک دوره نسبتا طولانی از ثباتی نسبی برخوردار بود و البته شاهد نشانه‌هایی از تحرک در این زمینه بوده‌ایم که اگر استمرار پیدا کند، می‌تواند به رشد اقتصادی در سال 1396 کمک کند، اما هنوز ازرش افزوده و سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان به دلیل منفی بودن، در جهت منفی کردن رشد کار می‌کند.
 
وی اظهار کرد: اتفاقی بزرگ در زمینه اشتغال و بازارکار در کشور در حال رخ دادن است و طبق آمار فصلی منتشر شده از مرکز آمار، در پاییز 1393 ورودی به بازار کار حدود 663 هزار نفر بوده است در حالی که این رقم در 10 سال گذشته حدود 60 هزار نفر بوده است و این نشان می‌دهد که ورودی به بازار کار در پاییز 1393 بیش از 10 برابر شده است.

وجود 23 میلیون شاغل در کشور

مشاور رییس جمهور در امور اقتصادی، افزود: در زمستان 1393، آمار اشتغال به یک میلیون و 499 هزار نفر رسیده است که عددی بزرگ و قابل توجه است و این روند ادامه پیدا کرد به طوری که در هشت فصل گذشته، هر فصل نسبت به مشابه سال قبل خود به طور متوسط بیش از یک میلیون نفر وارد بازار کار شد، در حالی که این عدد در 10 سال گذشته زیر 60 هزار نفر بوده است.
 
نیلی خاطر نشان کرد: این اتفاقی بزرگ برای ما است و اگر از آمار دنیا دو اقتصاد بزرگ چین و هند را کنار بگذارید، رقم حدود یک میلیون نفر وارد بازار کار شدن رقمی عجیب است. آمارها نشان می‌دهد که هم تعداد افراد مطلقی که شغل پیدا کردند و هم تعداد افراد مطلقی که بیکار شده‌اند زیاد بوده است.
 
وی با تاکید بر موقتی نبودن این روند در اشتغال بر اساس اطلاعات، تحلیل‌ها و پیش بینی‌ها، گفت: تا مدت‌ها شاهد ورود تعداد زیادی به بازار کار خواهیم بود. از سویی به طور متوسط 700 هزار نفر به تعداد شاغلین و 300 هزار نفر به تعداد بیکاران اضافه شده است. این نشان می‌دهد که تعداد جمعیت شاغل به 23 میلیون نفر رسیده است که عددی قابل توجه است.

ایجاد اشتغال برای 600 هزار نفر در سال 95

مشاور رییس جمهور اظهار کرد: آمارهای گذشته نشان می‌دهد که در سال‌های  1390 تا 1392 بدترین سال‌های عملکرد اقتصادی کشور به دلیل مجموعه عوامل ایجاد کننده شرایط و تحریم بوده است و سال 1395 از نظر سه شاخص رشد اقتصادی، تورم و اشتغال، شاهد رشد بالای 7 درصد و تورم زیر 10 درصد و میزان اشتغال بالای 600هزار نفر خواهد بود.
 
نیلی سال 1386 را سالی کشف نشده از نظر اقتصادی دانست و گفت: سال 86 و 87 سال‌هایی ناشناخته برای اقتصاد است و رشد اقتصادی از سال 1386 به بعد متوقف شده است و  درآمد سرانه کشور امسال بعد از رشد بالای هفت درصد، تازه معادل سال 1386 خواهد شد به دلیل نوساناتی که در گذشته اقتصاد کشور بوده است.
 
 وی اظهار کرد: اگر بخواهیم رشد غیر نفتی اقتصاد ایران را تحلیل کنیم، در فاصله سال‌های 1368 تا 1386، 1.5 درصد بوده است و در سال‌های بعد از سال 1386 حدود 5.1 درصد بوده است و این عددی پایین است که نباید با این روند ادامه دهیم.
 
مشاور رییس جمهور، سرمایه گذاری زیاد را عاملی برای بهبود روند رشد اقتصادی در کشور دانست و گفت: سرمایه‌گذاری مورد نیاز با تولید ناخالص 3.5 درصد برای رفتن در مسیر مثبت رسیدن به رشد حدود 6 درصد مقدار سرمایه‌گذاری نسبت به آنچه در سال‌های قبل داشته‌ایم باید دو برابر شود و این به معنای رخ دادن جهشی بزرگ در اقتصاد است.
 
سطح درآمد خانوارها به سال 1380 رسیده است

نیلی با بیان اینکه گفتمان حاکم بر کشور باید به سمت سرمایه‌گذاری تغییر کند، اظهار کرد: سرمایه گذاری باید از پس انداز و پس انداز باید از درآمد خانوار بیاید. از سال 1386 درآمد خانوارها با شدت زیادی کاهش پیدا کرد و در سال 93 و 94 رو به افزایش بود که بعد از این دو سال سطح درآمد خانوارها تقریبا معادل سال 1380 است.
 
وی ادامه داد: بودجه دولت در سال 1386 مسیری نزولی پیدا کرده است البته بعد از سال 93 و 94 بودجه عمرانی و بودجه جاری روند مثبت خود را از سر گرفتند. سهم دولت از تولید ناخالص داخلی با کاهش زیادی مواجه شده است و انتظار می‌رود نظام بانکی بتواند نقش موثری را در رشد اقتصادی کشور ایفا کند.
 
مشاور رییس جمهور که شامگاه دوشنبه در گردهمایی سالانه اعضای اتاق بازرگانی و فعالان اقتصادی استان اصفهان، سخن میگفت اظهار کرد: بودجه دولت به دلیل افزایش قیمت نفت و رسیدن به سطوح بالاتر از 100 دلار در حدی افزایش پیدا کرد که با حدود قیمت 103 دلار بودجه تراز می‌شد و در حال حاضر که بودجه به حدود 40 دلار رسیده است، شکافی بزرگ در بودجه ایجاد شده که این اصلاحی اساسی در شیوه مدیریت دولت و واگذاری امور به بخش خصوصی را می‌طلبد.
 
نیلی گفت: مسائل نظام بازنشستگی، زیست محیطی و منابع آب کشور از مسائلی جدی و اثرگذار بر اقتصاد کشور هستند که نیاز به اصلاحات دارد. 10 سال آینده اقتصاد کشور با اکنون متفاوت خواهد بود ولی باید تلاش کنیم این تفاوت رو به بهبود باشد.