نحوه شیر دهی صحیح به نوزاد
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با نحوه صحیح شیر دادن به کودک آشنا شوید.
روشهای شیر دادن
مادر هنگام شیر دادن باید در وضیعت راحتی قرار گیرد، او می تواند به پشت یا پهلو بخوابد. روی صندلی، زمین یا تخت بنشیند، از چند بالش به عنوان تکیه گاه استفاده کند تا هنگام شیر دادن خسته نشده و دچار کمر درد یا پشت درد نشود. بویژه خانمهایی که سزارین می شوند بیشتر باید این نکات را رعایت نمایند.
روش اول
معمول ترین روش شیر دادن، بغل گرفتن نوزاد است به طوریکه شانه نوزاد روی خم آرنج و سرش روی بازوی مادر قرار گیرد. صورت او مقابل پستان مادر و سر و بدنش در یک امتداد باشد. دست نوزاد که در تماس با بدن مادر است در پهلوی مادر قرار گیرد نه بین نوزاد و مادر بالاخره نشیمنگاه او با دست مادر حمایت شود. بهتر است لباس مادر و نوزاد کم باشد تا تماس بدن مادر و نوزاد بهتر برقرار شود. در صورت امکان تماس پوست با پوست هنکام شیر دادن مناسب تر است.
شیر مادر در واقع کامل‌ترین خوراک و غنی از مواد مغذی و حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که از کودک در برابر ابتلا به عفونت‌ها جلوگیری می‌کند. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر دچار انواع حساسیت‌ها می‌شوند و کمتر در معرض اضافه‌وزن و چاقی، ابتلا به دیابت و کم‌خونی قرار می‌گیرند.
علاوه بر برخی مزیت‌های شیر مادر برای نوزادان که زیاد به آن پرداخته شده است، نمی‌توان فواید آن را برای مادر نیز نادیده گرفت. شیردادن به نوزاد بعد از زایمان باعث برگشت بافت رحم به حالت اولیه می‌شود و زمان شروع سیکل‌های قاعدگی مجدد را به تأخیر می‌اندازد، ولی این به معنای جلوگیری از حاملگی تلقی نمی‌شود و زنانی که قصد بارداری مجدد ندارند باید در این دوران از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده کنند. در این دسته از زنان شیرده خطر ابتلا به دیابت نوع 2، سرطان سینه، سرطان تخمدان، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی به مراتب کمتر است. در ادامه برخی نکات که در شیردادن نوزادان اهمیت دارد را می‌خوانید.
پس از ایجاد وضعیت راحت برای مادر و در آغوش گرفتن نوزاد، مادر می تواند با یک دست که به شکل C انگلیسی قرار می گیرد پستان را گرفته و نوک پستان را به گونه و لب نوزاد تماس دهد تا او دهانش را باز کند.شاید لازم باشد که این کار چند بار تکرار شود تا نوزاد کاملا دهانش را باز نماید به طوری که لبه تحتانی هاله پستان، هم سطح لب پایین نوزاد قرار گیرد.
در این حالت که دهان نوزاد کاملا باز شده است مادر می تواند او را با ملایمت ولی به سرعت به طرف پستان خود بیاورد تا نوزاد نوک و هاله پستان را در دهان بگیرد. در چنین وضعیتی نوزاد با آرواره هایش به سینوس های شیری فشار می آورد و با مکیدن درست، به اندازه کافی شیر دریافت می نماید.زمانی که در آغوش گرفتن و پستان گذاشتن به دهان نوزاد درست انجام شود، مراحل زیر به خوبی قابل مشاهده است:
بدن نوزاد روبروی مادر و در تماس نزدیک با بدن او است.
سر و بدنش در یک امتداد قرار دارند.
صورتش روبروی پستان مادر و چانه اش به پستان چسبیده است.
لب تحتانی او کاملا به طرف خارج برگشته و قسمت کمی از هاله پستان در بالای لب فوقانی او مشاهده می شود و شاید در زیر لب تحتانی نشانه ای از هاله پستان دیده نشود(فقط در صورت بزرگ بودن هاله قسمتی از آن قابل مشاهده خواهد بود).
مکیدن ها کند ولی عمیق است.
صدای بلعیدن شیر به خوبی شنیده می شود.
نوزاد پس از احساس رضایت و سیر شدن، خودش پستان را رها می کند.
مادر هنگام شیر دادن احساس درد و ناراحتی نمی کند.
پستان مادر با سوراخ های بینی شیرخوار فاصله دارد و راه تنفس او را نمی بندد.
ولی اگر طریقه در آغوش گرفتن و پستان به دهان گذاشتن درست نباشد:
بدن نوزاد چرخیده و روبروی بدن مادر و در تماس نزدیک با او نیست.
سرش به عقب برگشته و یا به جلو خم شده است.
چانه اش از پستان مادر فاصله دارد.
لب ها یا به داخل برگشته اند و یا به حالت غنچه قرار دارند.
قسمت های زیادی از هاله در بالا و پایین لب ها خصوصا زیر لب تحتانی مشاهده می شود.
مکیدن ها بسیار سطحی و تند است.
صدای بلعیدن شیر شنیده نمی شود و در عوض صدایی شبیه ملچ و ملوچ به گوش می رسد.
مادر هنگام شیر دادن به دلیل مکیده شدن نوک پستانش احساس درد می کند و ممکن است حتی دچار زخم و یا شقاق نوک پستان گردد.
روش دوم
مادر در وضعیت خوابیده به پهلو شیر می دهد. این روش در مواردی که خانم ها سزارین می شوند
و یا زایمان طبیعی همراه با بخیه محل زایمان دارند، توصیه می شود که برای مادران راحت تر است ولی حتما هنگام شیر دادن باید کمک شوند. در این وضعیت:
- سر و بدن نوزاد در امتداد یک خط مستقیم است.
- صورت او روبروی پستان مادر قرار می گیرد.
- بدن نوزاد در تماس نزدیک با بدن مادر بوده و بهتر است پشت او با دست مادرحمایت شود.
روش سوم
روش دیگر برای شیر دادن به نوزاد، روش زیر بازوست که اهمیت استفاده از آن به خصوص در
مادرانی است که دارای فرزند دوقلو هستند و یا دچار انسداد مجاری شیر شده اند. در این حالت مادر در وضعیت نشسته مثلا بادست راست سر نوزاد را نگه می دارد و بدن و پای او را در زیر بغل و بازوی خود قرار می دهد. در این روش هم می تواند از یک بالش در زیر دستش استفاده نماید.هنگامی که روش صحیح در آغوش گرفتن و شیر دادن، بلافاصله پس از زایمان (یا حتی در دوران بارداری با مدل عروسکی)آموزش داده شود، مادر مهارت لازم در زمینه انواع روشهای در آغوش گرفتن و شیر دادن را کسب نموده و شیرخوار نیز به راحتی قادر به شیر خوردن از پستان مادر خواهد بود.
روش چهارم
تغذیه دوقلوها، نه تنها مادرانی که دوقلو به دنیا می آورند می توانند کودکان خود را با شیر مادر تغذیه کنند که حتی مادران سه قلو نیز می توانند شیر خوارانشان را از شیر مادر بهره مند سازند. روش تغذیه دوقلوها می تواند به صورت مجموعه ای از روش های اول و دوم و سوم و مطابق شکل های زیر باشد.
آروغ زدن نوزاد
از نکاتی که مادران باید بعد از شیر دادن به نوزاد رعایت کنند، آروغ زدن اوست. این کار به خروج حباب‌های گاز که معمولا در معده تجمع یافته و عامل درد می‌شود، کمک می‌کند.
استفاده از پمپ‌های سینه‌ای
در زنان شیردهی که شیر با دشواری از سینه خارج می‌شود، استفاده از پمپ‌های سینه‌ای که در مواقع لزوم بتواند شیر را خارج کند، گزینه مناسبی است که به تغذیه بهتر نوزاد کمک می‌کند. در واقع این پمپ‌ها منبع تولید شیر مورد نیاز نوزاد را تنظیم می‌کند و افزایش می‌دهد. متخصصان بر این باورند که برای استفاده از پمپ سینه‌ای برای هر سینه بهتر است صبح‌ها که منابع شیر در بیشترین مقدار خود هستند، انجام شود.
علائم سیری نوزاد
مادران شیرده معمولا با این مشکل دست به گریبان هستند که نمی‌دانند نوزادشان چه زمانی سیر شده و چه زمانی هنوز گرسنه است. با توجه به برخی علائم می‌توان سیر شدن نوزاد را متوجه شد.
- سینه‌ها معمولا بعد از شیر خوردن نوزاد خالی از شیر و سبک می‌شوند و این یکی از علائم سیری نوزاد است
- حتی بعد از کاهش وزن اولیه بعد از زایمان نوزاد به وزن‌گیری ادامه می‌دهند (بیشتر نوزادان، 5 تا 9 درصد وزن خود را از دست می‌دهند و در‌حدود دو ماهگی بار دیگر وزن خود را به دست می‌‌آورند). نوزاد در ماه اول باید بین 142 تا 283 گرم در هفته، در ماه‌های دوم و سوم بین 142 تا 227 گرم در هفته، در ماه سوم تا ششم بین 71 تا 127 گرم در هفته و در ماه‌های ششم تا دوازدهم بین 28 تا 85 گرم در هفته وزن اضافه کند.
- معمولا بعد از شیر خوردن، حرکات روده در نوزاد افزایش می‌یابد و دفع ادرار و مدفوع در او زیاد می‌شود.
اما از سوی دیگر، کاهش وزن و ثابت ماندن وزن در نوزاد می‌تواند از جمله علائم عدم تغذیه کافی با شیر مادر باشد. علاوه بر این، تعداد دفع ادرار و مدفوع نیز در آنها به مراتب کاهش پیدا می‌کند. مدفوع نوزاد نیز به رنگ تیره و کوچک درمی‌آید.
زنان شاغل و معضل شیر دادن
آن دسته از زنانی که محل کار آنها نزدیک به منزل باشد، می‌توانند در فواصل کوتاه مراجعه کنند و این کار را انجام دهند؛ ولی در اغلب مواقع، این امر میسر نیست. متخصصان توصیه می‌کنند که بهترین کار برای زنان شاغل این است که شیر خود را به وسیله پمپ‌های مخصوص بدوشند و در شیشه قرار دهند تا در زمان نبود آنها، پرستار، پدر یا هر فرد دیگری که در آن زمان از نوزاد مراقبت می‌کند، او را از شیر مادر تغذیه کند، اما اگر امکان این کار وجود ندارد، می‌توانید از شیرخشک‌های جایگزین شیر مادر در طول روز استفاده کنید؛ ولی در زمان‌هایی که در منزل حضور دارید، با شیر خود نوزاد را تغذیه کنید.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
