سکته مغزی که تا پیش از یک دهه اخیر سومین علت شایع مرگ و میر و یکی از اصلی‌ترین دلایل ناتوانی‌های شدید به حساب می‌آمد، در حال حاضر در فهرست اولویت‌های مرگ و میر جهانی یک پله سقوط کرده و بعد از بیماری‌های قلبی و سرطان قرار گرفته است.
با این حال امروزه جهان شاهد انفجاری در حوزه تحقیقات سکته مغزی، افزایش آگاهی پزشکان، برنامه‌های توانبخشی و درمانی، شناسایی و پیشگیری از ریسک فاکتورها ست که عواقب سکته مغزی را خیلی هم ترسناک جلوه نمی‌دهند.
زمانیکه رگهای خونرسان به مغز بهر دلیلی پاره یا بسته شود، بافت‌های مغز از اکسیژن و غذا محروم می‌شود و بعد از چند دقیقه سلول‌های مغز شروع به مردن می‌کنند، در این وضعیت فرد دچار سکته مغزی (stroke) شده‌است.
سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی است، درمان فوری ضروری بوده و عملکرد زودهنگام می‌تواند جلوی آسیب بیشتر و عوارض شدید و بالقوه سکته مغزی را بگیرد. فرد دچار سکته مغزی شده ممکن است توانایی حرف زدن را از دست داده، دچار مشکلات حافظه شده یا یکطرف بدنش فلج شود.
خبرخوب این است که سکته مغزی می‌تواند پیشگیری و درمان شود.
دونوع اصلی سکته مغزی کدامند؟
سکته مغزی (stroke)
دو نوع اصلی سکته مغزی شامل سکته مغزی ایسکمیک (بسته شدن رگ) و هموراژیک (پاره شدن و خونریزی مغز) می‌باشد.
سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic)
حدود 87 درصد کل بیمارانیکه دچار سکته مغزی می‌شوند، دچار این نوع از سکته مغزی می‌شوند. در این نوع سکته یک لخته یا ترومبوس در رگهای خونرسان به مغز شکل گرفته و مانع خونرسانی به مغز می‌شود.
سکته مغزی هموراژیک (hemorrhagic)
این نوع سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگهای خونرسان به مغز پاره شده و سطح بین مغز و جمجمه را پر از خون می‌کند (خونریزی ساب آراکنوئید یا subarachnoid hemorrhage)، یا زمانیکه یک رگ معیوب در مغز پاره شده و تمام بافت‌های اطرافش را پر از خون نماید(خونریزی مغزی یا cerebral hemorrhage).
علایم سکته مغزی
درصورتیکه فکر می‌کنید شما یا یکی از اطرافیانتان دچار سکته مغزی شده‌اند، به این علایم و نشانه‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم دقت نمایید. با اطلاع بموقع از سکته مغزی می‌توان خطرات و عوارض سکته را کاهش داد. این علایم شامل:
مشکل در راه رفتن. شما ممکن است تلوتلو خورده، سرگیجه ناگهانی داشته باشید و یا تعادلتان را از دست دهید.
مشکل در صحبت و ادراک. شما ممکن است دچار گیجی شوید. شما ممکن است موقع حرف زدن کلماتی را حذف کرده و یا در فهمیدن صحبت دیگران مشکل داشته باشید.
فلج شدن و یا بی‌حسی صورت، دست و یا پا. ممکن است بصورت ناگهانی در صورت، دستها و یا پاهای خود دچار بی‌حسی، ضعف و یا فلج شدن، نمایید. سعی کنید هردودست خود را بالای همزمان بالای سرتان ببرید،اگر یکی از دستها افتاد شما ممکن است دچار سکته شده باشید. همچنین ممکن است موقع خنده یک طرف از دهان شما دچار افتادگی شود.
مشکلات بینایی در یکی و یا هردو چشم. ممکن است بصورت ناگهانی دچار تاری و یا سیاهی دید شوید و یا دچار دوبینی گردید.
سکته مغزی ؛بیماری ای که بی خبر وبی درد می آید
سردرد. دردی ناگهانی و شدید در سر که ممکن است با استفراغ، سرگیجه و یا مشکلات هشیاری همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده سکته مغزی در شما باشد.
زمانیکه دچار یکی یا بیشتر از یکی از علایم سکته شدید، ولواینکه علایم از بین رفتند و یا کم بودند می‌بایست با اورژانس تماس بگیرید. هر دقیقه زمانیکه دچار سکته شده‌اید، مهم است پس منتظر از بین رفتن علایم نشوید. برای بیشترین بهره‌وری در درمان، شما باید تا سه ساعت بعد از ظاهر شدن اولین نشانه به بیمارستان مراجعه نمایید.
درمان سکته مغزی
«فیزیوتراپی و درمان‌های بازتوانی تنها روش‌های درمانی بیماران سکته مغزی بود ولی در دهه اخیر گرفتگی رگهای مغزی با ارجاع بموقع به اورژانس به وسیله آنژیوگرافی و داروهای جدید ضد لخته درمان می‌شود، در این روش سلول‌های مغزی کمترین آسیب را می‌بینند.
اگر فردی دچار علایم سکته مغزی شد و در طول 3 تا 4 و نیم ساعت اولیه درمان مناسب فراهم شود، کمترین ضایعه را پیدا می‌کند به عبارتی تا 4 و نیم ساعت اول سکته مغزی درمان‌های وریدی و 6 ساعت بعد از آن درمان آنژیوگرافی برای بیماران کارساز است.»
چگونگی پیشگیری از سکته مغزی؟
آشنایی با عوامل خطرزا در سکته مغزی، پیروی از راهنمایی‌های پزشکتان و اتخاذ یک سبک زندگی سالم بهترین روش‌ها برای پیشگیری از سکته مغزی هستند. اگر شما سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA یا سکته مغزی کوچک) داشته‌اید، رعیات موارد ذکر شده به شما در پیشگیری از سکته بعدی جلوگیری می‌نماید.خیلی از شیوه‌های پیشگیری از سکته مغزی با شیوه‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی یکسان است.
بصورت عمومی، توصیه‌های سبک زندگی سالم شامل:
کنترل فشارخون بالا.
سیگار نکشیدن و یا ترک سیگار.
کاهش دریافت و مصرف کلسترول، سدیم و چربی.
درمان و کنترل مناسب دیابت.
مدیریت استرس.
افزایش فعالیت جسمانی و ورزش.
رعایت رژیم غذایی سالم.
مصرف گوجه فرنگی و رژیم غذای مدیترانه‌ای و رژیم غذایی برای مدیریت دیابت می‌تواند به پیشگیری از سکته مغزی کمک نماید.
گردآوری:مجله دلگرم
