از بیماری تب مالت چه می دانید؟
«تب مالت»؛این عنوان جدید‌ترین پرونده حوزه سلامت کشور است. اگر چه کارشناسان هشدارهای‌شان را به آرامی مطرح می‌کنند تا موجب نگرانی مردم نشود اما انگار زنگ خطر‌ها در این مورد به صدا درآمده است.نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از شیوع تب مالت در کشور خبر می‌دهد و معتقد است که سازمان دامپزشکی و وزارت جهادکشاورزی در این زمینه کوتاهی کرده‌اند و هیچ کوتاهی پذیرفتنی نیست اما رئیس سازمان دامپزشکی، می‌گوید که با امکانات کم، خوب عمل کرده‌ایم و هیچ کوتاهی در میان نیست.
حالا پرونده تب مالت باز شده و البته مثل بسیاری از مشکلات دیگر در حوزه سلامت،باز هم معضل اصلی نبودن متولی واحد است. نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی می‌گوید:«سازمان دامپزشکی در زمینه کنترل و مبارزه با تب مالت کوتاهی کرده است و باید جوابگو باشد. چرا باید وقتی یک بیماری قابل پیشگیری است و می‌توان با واکسیناسیون، جلوی شیوع آن را گرفت، بیماری در کمین مردم باشد؟ هیچ قصوری در این زمینه پذیرفتنی نیست. غذای مصرفی مردم باید بهداشتی باشد.»
دکتر عبدالرحمان رستمیان با اعلام اینکه براساس اطلاعاتی که به من داده شده است تب مالت در کشور شیوع یافته و وزارت جهاد باید در این زمینه پاسخگو باشد، می‌گوید:«به همین دلیل از وزیر جهادکشاورزی دعوت کرده‌ایم به کمیسیون بهداشت مجلس بیایند و پاسخگو باشند. باید گزارشی در مورد نحوه واکسیناسیون دام‌ها به کمیسیون بهداشت ارائه کنند.علاوه براین، درزمینه واردات بی‌رویه گوشت و استفاده
از سموم کشاورزی در میوه‌ها هم از ایشان سؤال خواهیم کرد ودرصورت قانع نشدن نمایندگان آن را به صحن خواهیم کشاند.نظارت بر مواد غذایی جزو اولویت‌های امسال کمیسیون بهداشت مجلس به شمار می‌رود و باید وظایفی که در برنامه پنجم توسعه برای وزارتخانه‌های جهادکشاورزی و بهداشت و درمان دیده شده مورد توجه واقع شود.» حالا که شما این گزارش را می‌خوانید احتمالا رئیس سازمان نظام پزشکی در جلسه‌ای با اعضای کمیسیون بهداشت شرکت کرده تا توضیح بدهد ماجرای شیوع دوباره تب مالت در ایران چیست.
واکسیناسیونی که نیست
دکتر علی اکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت ریشه شیوع تب‌مالت را چنین توضیح می‌هد:«به‌دلیل آنکه راه انتقال تب مالت از طریق دام به انسان است حتما باید دام‌ها واکسینه شوند و این در حالی است که واکسیناسیون انجام نمی‌شود. تا زمانی که واکسیناسیون انجام نشود، مشکل به قوت خود باقی است و جای نگرانی هم وجود دارد و مسئولیت تب مالت در کشور بر عهده دامپزشکی است.» اما رئیس سازمان دامپزشکی کشور با بیان اینکه نخستین قدم برای کنترل تب مالت در کشور، پوشش واکسیناسیون دام‌های واجد شرایط است، می‌گوید:بالغ بر 30میلیون واکسیناسیون، برای مبارزه با تب مالت انجام شده که این میزان، حدود 7تا 10درصد از برنامه پیش‌بینی شده بیشتر است.
دکتر مهدی خلج با اشاره به اینکه در زمینه پیشگیری از تب مالت، با وجود کمبود امکانات کار خودمان را انجام داده‌ایم اما برای کنترل بهینه با موانعی مواجه هستیم، می‌گوید:« پیشگیری از تب مالت و کنترل آن، منابع مالی و نیروی انسانی و امکانات می‌خواهد.برای توسعه پوشش واکسیناسیون دام‌ها در سال جدید هم قرار شده اگر در واکسیناسیون دام مشکل داشتیم حدود 2 میلیون واکسن از خارج وارد کنیم.» دکتر خلج، آمار شیوع تب مالت در دام‌ها‌یی که تحت پوشش سازمان دامپزشکی است را 8در هزار اعلام می‌کند و می‌گوید:
«با توجه به اینکه این میزان شیوع در بین 950هزار راس دام گزارش شده، این میزان شیوع بالا نیست. ابتدای سال گذشته نامه‌ای به وزیر بهداشت نوشتیم و از ایشان تقاضا کردیم که بخشی از اعتبارات حوزه سلامت را به سازمان دامپزشکی بدهند تا ما بتوانیم در پیشگیری از آن استفاده کنیم که تا الان هنوز اتفاق مثبتی انجام نشده است. در گذشته‌های دور، هرگاه برای کنترل تب مالت، نیاز به امکانات داشتیم وزارت بهداشت کمک‌های خوبی می‌کرد.
حتی تعدادی از ماشین‌های شبکه‌های بهداشتی را در اختیار دامپزشکی قرار می‌داد اما هم‌اکنون این همکاری‌ها وجود ندارد که البته به‌دلیل آن است که وزارت بهداشت هم با کمبود امکانات مواجه است.» رئیس سازمان دامپزشکی واکسیناسیون، شناسایی دام‌های آلوده و حذف کشتار آنها را مسیرهای مبارزه با تب مالت معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد:«در کنار اینها آموزش عمومی برای همه مردم و به‌ویژه روستائیان و دامداران ضروری است و وزارت بهداشت در این زمینه باید به‌طور جدی اقدام کند
ما هم برای جلوگیری از عرضه شیر فله و فرآورده‌های دامی غیرپاستوریزه و فله به تمام استانداری‌ها در سراسر کشور بخشنامه کرده‌ایم. سال گذشته بالغ بر 2 میلیون و 250هزار بازدید از مراکز کشتار داشتیم و هزار تن فرآورده‌های خوراکی آلوده را از مصرف انسانی حذف کردیم.» دکتر خلج معتقد است که باید برای کنترل و مبارزه با تب مالت همکاری بین بخشی بین وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی بیشتر شود.
تبی که همیشه هست
اما شیوع تب مالت در کشور چقدر است؟ دکتر محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماریهای واگیر‌دار وزارت بهداشت می‌گوید:« به‌دلیل آنکه بیماری تب مالت یک بیماری بومی در کشور است همیشه هست و ریشه کنی آن امکان‌پذیر نیست. حداکثر شیوع تب مالت در ایران، در سال 1360گزارش شد که 90هزار مورد به تب مالت مبتلا شدند.
در حدود سال‌های 88و 89میزان ابتلا کاهش یافت و به حدود 12هزار مورد در سال رسید.در چند سال اخیر به‌دلیل تحریم‌ها، بین 12تا 16هزار مورد ابتلا به تب مالت گزارش شد و در سال 93، شیوع تب مالت به میزان 18هزار مبتلا در سال رسید که چون نسبت به سال‌های قبل دوباره افزایش داشته، نگرانی ایجاد کرده است.»
همزمان رئیس اداره بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت نیز از افزایش 50درصدی موارد ابتلا به تب‌مالت از سال 89تا سال 92خبر می‌دهد و می‌گوید: براساس برآوردها، امسال این آمار از مرز 20هزار مورد هم گذشت. به گزارش ایرنا، دکتر محمدرضا شیرزادی با تأکید بر اینکه موارد ابتلا به تب‌مالت در کشور افزایش قابل توجهی داشته است، توضیح می‌دهد:
علت اصلی این افزایش این است که نتوانسته‌ایم بیماری را در دام‌ها کنترل کنیم و از سوی دیگر نیز اقبال مردم به مصرف فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه مانند شیر فله‌ای بیشتر شده است. فرآورده‌های لبنی فله‌ای تحت نظارت‌های بهداشتی قرار ندارد بنابر این احتمال آلودگی آن نیز زیاد است. مردم باید بپذیرند که از مصرف فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه به‌طور جدی خودداری کنند. به گفته وی 70درصد موارد
ابتلا به تب مالت در روستاها و به‌دلیل تماس مستقیم با دام و 25درصد موارد ابتلا نیز در مناطق شهری و به‌طور عمده به‌دلیل مصرف فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه اتفاق می‌افتد. اینکه شهرنشین‌ها لبنیات فله مصرف کنند یا خیر در اختیار خودشان است اما در روستاها و دامداری‌ها نمی‌شود مانع تماس انسان و دام شد.باید منتظر ماند و دید کمیسیون بهداشت مجلس که برای حل این مشکل پیشقدم شده، چه تصمیمی خواهد گرفت؟
تب مالت چه نشانه‌هایی دارد؟
تب مالت نوعی باکتری عفونی است که از حیوان به انسان و بیشتر از طریق شیر، پنیر و سایر لبنیات غیرپاستوریزه منتقل می‌شود. علائم تب مالت می‌تواند شامل تب، درد مفاصل و خستگی باشد. علائم و نشانه‌های تب مالت مشابه آنفلوآنزاست و شامل تب، لرز، تعریق، ضعف، خستگی، درد کمر، مفاصل و عضلات و سردرد می‌شود. این علائم پس از چند هفته تا چند‌ماه از بین رفته و مجدداً برمی‌گردد. در برخی افراد، تب مالت می‌تواند مزمن باشد و علائم آن تا چند سال حتی پس از درمان پایدار باقی بماند.
عامل بیماری:
نوعی باکتری به‌نام «بروسلا» می‌باشد. این میکروب‌دارای چند نوع است. نوعی از باکتری‌که عمدتا در گوسفند و بز دیده می‌شود،مهمترین عامل بیماری در انسان است.
میزبان و شرایط زیست‌محیطی:
تب مالت بیشتر بیماری مردان بالغ‌به خصوص کشاورزان، دامداران‌چوپانان، قصابان، سلاخان، دامپزشکان‌می‌باشد. کارمندان آزمایشگاه‌ها نیز درمعرض خطر ویژه قرار دارند اما درکشور ما چون زنان و کودکان نیزدوشادوش مردان به امور دامداری‌مشغولند در معرض خطر قرار دارند،به همین دلیل 55 درصد مبتلایان رامردان و بقیه را زنان و کودکان تشکیل‌می‌دهند. در شرایطی که مراکز پرورش‌دام استانداردهای بهداشتی را نداشته‌باشد تب مالت شایعتر است.
تراکم درمراتع بارندگی، نبود نور خورشید واقدامهای غیربهداشتی در فرآیند فراهم‌کردن شیر و گوشت همگی زمینه‌انتشار بروسلوز را مساعد می‌کنند.محیط اطراف گاوی که می‌تواند از خودمیکروب دفع کند به شدت آلوده کننده‌است.عامل بیماری در شرایط محیطی‌مناسب از نظر رطوبت، در ادرار ومدفوع حیوانات هفته‌ها
و گاه ماههازنده می‌ماند. این باسیل در پنیر تازه وغیر پاستوریزه حاصل از شیرخام تاهشت هفته زنده می‌ماند و با منجمدکردن از بین نمی‌رود. این ارگانیسم تاچهل روز در خاک خشک آلوده به‌ادرار، مدفوع و ترشحات واژن ومحصولات زایمان حیوان مبتلا، زنده‌می‌ماند و در خاک مرطوب خیلی‌بیشتر مقاومت دارد.
بروسلا در ادرار 6 روز در گرد وخاک 6 هفته و در آب و خاک تا 10هفته و در کره تا 4 ماه باقی می‌ماند ودر مدفوع حیوانات در هوای آزاد 100روز و در دمای 8 درجه سانتی گرادبیش از یکسال باقی می‌ماند، این‌باکتری در ماست به علت وجوداسیدلاکتیک قادر به زندگی نیست ودر دمای 60 درجه به مدت 10 دقیقه‌نابود می‌شود.
گردآوری: مجله ی اینترنتی دلگرم