گرما زدگی چه علائمی دارد و درمان و پیشگیری از آن چگونه است
گرما زدگی معمولا بدنبال فعالیت بدنی متوسط تا شدید در هوای گرم ایجاد میشود. در این عارضه به علت تعریق شدید آب بدن از دست رفته و متعاقب آن درجه حرارت مرکزی بدن بالا میرود. گرما زدگی میتواند بصورت خفیف، متوسط یا شدید بروز کند. این عارضه در موارد شدید حتی میتواند منجر به مرگش شود.
در زیر به علائم و درمان گرمازدگی پرداخته میشود.
گرما زدگی خفیف
Heat cramps
علائم گرما زدگی خفیف شامل درد در شکم، بازو و ساق است و به علت کمبود آب و املاح در اثر تعریق زیاد بوجود میاید. برای درمان آن باید ورزش را متوقف کرد، عضلات دردناک را به آرامی کشش داد و آب خنک حاوی املاح نوشید.
گرما زدگی متوسط
Heat syncope
علائم گرما زدگی متوسط شامل ضعف، احساس خستگی شدید و از حال رفتن است. احساس تشنگی شدید، سردرد، تهوع، استفراغ و گیجی هم از دیگر علائم آن است. این عارضه بیشتر در چند روز اول اوقاتی پیش میاید که فرد در یک هوای گرم کار و فعالیت جدیدی را که به آن عادت ندارد شروع میکند. اگر بعد از یک تعریق شدید فقط آب بدون املاح استفاده کنیم احتمال ایجاد این وضعیت زیاد است.
درمان عبارتست از : فرد را به یک محل خنک منتقل کنید. لباس های او را درآورید. اگر هوشیار است به او آب خنک ک حاوی املاح است بدهید. با پنکه و حوله خیس او را خنک کنید. بیمار را به پزشک ببرید.
گرما زدگی شدید
Heat stroke
تعریف این وضعیت از لحاظ پزشکی اینست که درجه حرارت مرکزی بدن از 40 درجه سانتیگراد بیشتر شود. علائم آن بصورت تهوع، تشنج، کاهش سطح هوشیاری و کما است.
درمان عبارتست از :
سریعا با اورژانس تماس بگیرید. بیمار را در یک وان یخ قرار دهید. تمام لباسهای او را درآورید. تکه های یخ را در زیر بغل، کشاله ران و گردن بیمار قرار دهید.
معاون درمان دانشگاه شهید بهشتی گفت: دوغ و شربت آبلیموی خنک، بهترین راه درمان گرمازدگی در فصل تابستان بوده و ترجیحا بهتر است خانگی و دست ساز باشد. دکتر امام هادی با بیان این که گرمازدگی یک اصطلاح کلی است...
معاون درمان دانشگاه شهید بهشتی گفت: دوغ و شربت آبلیموی خنک، بهترین راه درمان گرمازدگی در فصل تابستان بوده و ترجیحا بهتر است خانگی و دست ساز باشد.
دکتر امام هادی با بیان این که گرمازدگی یک اصطلاح کلی است و بهتر است به جای آن صدمه حرارتی را عنوان کرد، گفت: زمانی که بدن در معرض حرارت قرار گرفته و دچار آسیب میشود، عملا در اثر گرما فرد دچار گرمازدگی شده یا این که به فرسودگی گرمایی مبتلا میشود که علائم این دو با هم متفاوت است.
وی درباره گرمازدگی توضیح داد: زمانی که بدن قادر به دفع حرارت اضافی نباشد، در نتیجه حرارت در بدن باقی مانده و بدن شروع به داغ کردن میکند، این افراد دچار تب شدیدی شده و درجه حرارت آنها به 42 درجه هم میرسد.
دکتر امام هادی در ادامه افزود: افراد گرمازده پوست بدن و زبانشان خشک است و دچار قرمزی و برافروختگی میشوند. معمولا افراد پیر و یا افرادی که دچار صدمه مغزی شدهاند به خصوص در حجاج مسن این عارضه مشاهده میشود.
وی تصریح کرد: افرادی که در گرمای شدید فعالیت میکنند، دچار گرمازدگی میشوند به ویژه نوزادانی که دچار سرما خوردگی شدهاند و تب مختصری دارند. گاهی مادران به علت این که سرما خوردگی کودک تشدید نشود، او را در زیر پتو قرار میدهند که این امر سبب تداوم تب شده و نوزاد دچار گرمازدگی میشود.
امام هادی با بیان این که کودکانی که دچار گرمازدگی شدهاند، باید پاشویه شوند، اظهار کرد: هنگامی که کودکی دچار تب شدید میشود باید بلافاصله شکم و پشت نوزاد را با آب ولرم شستشو داد و نباید برخلاف تصور غلط مردم از الکل استفاده کرد.
وی یادآور شد: فردی که در معرض گرمای شدید عرق میکند آب زیادی از بدنش را از دست میدهد و به علت تبخیر و ادرار زیاد نمک بدنش کاهش یافته و دچار فرسودگی گرمایی میشود.
امام هادی با بیان این که فرسودگی گرمایی باعث مرطوب شدن و عرق کردن پوست بدن فرد میشود، اذعان داشت: بدن این افراد اصلا داغ نیست و فشار خون پایین و نبض کندی دارند، تشنه نیستند و گفته میشود تنظیم آب و الکترولیتهای بدنشان به هم خورده است که در صورت عدم رسیدگی به بیمار احتمال مرگ آنها بالاست.
وی درباره فرد گرمازده توصیه کرد: برخلاف فرسودگی گرمایی، فرد گرمازده بسیار تشنه و بدن داغی دارد و باید به سرعت خنک شود، تشنگی بیمار با مایعات خنک به مرور رفع میشود ولی مهمتر از همه خنک کردن بدن فرد بیمار است که با مصرف آب بیشتر، فرد دچار فرسودگی گرمایی میشود.
معاون درمان دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که فرسودگی گرمایی در فرد هیچ علایم قرمزی و داغی بدن ایجاد نمیکند، خاطرنشان کرد: دادن آب و خنک کردن فرد هیچ تاثیری در روند بهبودی بیمار ندارد و هرچه سریع تر باید به پزشک مراجعه کند. تنها راه درمان تزریق سرم است.
وی خاطرنشان کرد: اولین اقدام برای بهبود فرد گرمازده، قرار گرفتن بیمار در محیط خنک و در سایه و نیز شست و شوی او با آب ولرم است.