فقیهی برای تمامی فصول

نیم نگاهی به زندگی مرحوم علامه سید محمد حسین فضل الله
 

رحلت علامه سید محمد حسین فضل الله بسیاری از مسلمانان جهان از شیعه وسنی را عزادار کرد.مردی که پرچمدار وحدت مسلمانان بود و برخی او را با امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان، مقایسه می کردند.دل او برای تمام مسلمانان جهان می تپید.هم اهل اندیشه بود، هم اهل عمل و هم همنشین با بی پناهان.بسیاری از مؤسسات خیریه و فرهنگی در لبنان و کشورهای دیگر از ابتکارات اوست.بیش از 100جلد کتاب از او به یادگار مانده است.طرفدار سرسخت انقلاب اسلامی و مقاومت اسلامی لبنان و دشمن سرسخت رژیم صهیونیستی بود.
نوزدهم شعبان 1354 قمری در خانه سید عبدالروف فضل الله، روحانی لبنانی الاصل ساکن نجف اشرف کودکی به دنیا آمد.او را محمد حسین نام نهادند.از همان کودکی به اهتمام پدر به تلاوت قرآن و خواندن و نوشتن روی آورد و به تشویق ایشان پس از آموختن مقدمات تحصیل در یک مدرسه عالی که توسط جمعیت منتدی النشر اداره می شد، نام نویسی کرد و مشغول به تحصیل شد.همزمان با تحصیل علوم حوزوی به فعالیت های ادبی و تبلیغی پرداخت.
ضمن خواندن برخی آثار تاریخی و ادبی، مشتاقانه روزنامه و مجلات مصری و لبنانی و عراقی به ویژه روزنامه ای که طاها حسین منتشر می کرد را مطالعه می کرد.این فعالیت ها ذوق ادبی و نویسندگی او را شکوفا کرد.نه سال بیشتر نداشت که اولین شعرش را سرود و در 11سالگی همراه با پسر خاله اش، سید محمد مهدی حکیم، نشریه ای به نام ادب تهیه می کرد که به صورت دست نویس در اختیارعلاقه مندان قرار می گرفت.
در اوایل جوانی، سید محمد حسین به همراه سید محمدباقر صدر، شیخ محمد رضا جعفری و شیخ عبدالهادی فضلی عضو هیأت تحریریه نشریه الاضواء بود.الاضواء نام نشریه ای بود که تحت نظارت جماعه العلماء نجف اشرف، نخستین تشکل سیاسی و فرهنگی روحانیون حوزه علمیه نجف، چاپ می شد.این نشریه با انتشار و ارائه دیدگاه های فکری و سیاسی، روح اسلامی و غیرت دینی را در جامعه آن روز تقویت می کرد.الاضواء دو سرمقاله داشت که یکی را صدر با عنوان «رسالتنا»و دومی را فضل الله با عنوان«کلمتنا»می نوشت.
فضل الله پس از آنکه رژیم بعثی عراق فعالیت های سیاسی صدر را ممنوع کرد، تا شش ساله بعد به تنهایی نوشتن سرمقاله ها را ادامه داد که بعد ها به صورت کتابی به چاپ رسید.
پس از کودتای عبدالکریم قاسم در سال 1958 میلادی،حکومتی با گرایش های کمونیسمی برعراق حاکم شد.فضل الله همراه جمعی از طلاب جوان، برای جلوگیری از نفوذ و گسترش کمونیسم درمیان شیعیان عراق، با ارائه یک ساختار سیاسی مدرن برای شیعیان، حزب الدعوه عراق را تأسیس کرد؛ حزبی که نه تنها الگویی برای تشکل های سیاسی دیگری مانند حزب الله لبنان شد، بلکه سال ها بعد اولین دولت مردم سالار را به رهبری افرادی مانند ابراهیم جعفری و نوری مالکی در عراق پس از صدام بنا نهاد.
سید محمد حسین فضل الله درمیان اعضای این حزب تا آخرین لحظه نیز جایگاه برجسته ای داشت.نوری مالکی،نخست وزیر کنونی عراق، علی ادیب، ابراهیم جعفری، و دیگر اعضای حزب الدعوه اسلامی در عراق همچنان از پیروان ایشان بودند.
علامه فضل الله همواره خطر ایجاد دوباره فتنه های مذهبی در جهان اسلام را از جنجال های آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی در خصوص خلع سلاح مقاومت بالاتر می دانست.به همین دلیل هم بود که با وجود برخی القائات رسانه های غربی و عربی درباره اختلاف ایشان با رهبری جمهوری اسلامی ایران، تا آخرین لحظات همچنان به اندیشه های امام خمینی(ره)و انقلاب اسلامی اعتقاد داشت و همواره از آنها دفاع می کرد.
انتقادهای تند و آتشین ایشان علیه سیاست های ایالات متحده و رژیم صهیونیستی موجب شد که در سال 1995 دولت آمریکا، علامه فضل الله را در کنار سید حسن نصرالله در فهرست تروریست های مورد ادعای خود قرار داد.پس از آن علامه هدف موج تازه ای از عملیات تروریستی قرار گرفت اما همه با ناکامی روبرو شد.
پس از آنکه دولت بعث عراق به رهبری صدام به شیعیان و روحانیون شیعه از جمله سید محمد حسین،سخت گرفت.وی در 21 سالگی به سرزمین پدری خود لبنان مهاجرت کرد.لبنان آن زمان از یک سو درگیر جنگ داخلی و از سویی دیگر مورد تهاجم رژیم صهیونیستی بود.
سید محمد حسین فضل الله فقیهی عملگرا بود.نشستن در کنج حجره و صرف تمام وقت خود برای درس و بحث را روا نمی دانست.به طور فعال در عرصه اجتماعی و فرهنگی جامعه خود حصور داشت.در دل جامعه و در کنار برادران دینی خود قرار داشت و از نزدیک با مسائل و مشکلات آنان در ارتباط بود و همواره در پی راه حلی برای آن.
وضعیت شیعیان جنوب لبنان در اثر جنگ داخلی و حمله رژیم صهیونیستی نابسامان بود و ضرورت کمک رسانی به فقرا و اقشار آسیب پذیر اجتماع اجتناب ناپذیر.برای حل مشکلات آنها علامه فضل الله فعالیت های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی گسترده ای انجام دادند.در همین راستا همایش های فرهنگی، سخنرانی های مذهبی و نیز سخنرانی هایی با موضوعات اجتماعی، سازماندهی کرد.مدرسه ای اسلامی با نام مؤسسه شریعت اسلامی در بیروت تأسیس کرد که شاگردان برجسته ای که سال ها بعد در عرصه سیاسی، اجتماعی لبنان اثر گذار شدند، مانند شهید راغب حرب، شهید سید عباس موسوی و سید حسن نصرالله در آن تحصیل می کردند.
ایجاد مرکز فرهنگی، کتابخانه عمومی، یک مرکز فرهنگی زنان و مراکز بهداشتی و بیمارستانی مانند بیمارستان بهمن در بیروت، مراکز نگهداری از ایتام مانند مؤسسه الایتام و مرکز النور برای نگهداری از افراد نابینا در بیروت و دیگر مناطق جنوب لبنان از دیگر اقدامات این فقیه و عالم برجسته شیعه هستند.
علامه، مدافعی استوار برای جریان مقاومت اسلامی لبنان و فلسطین بود.با اعتقاد به اینکه موضوع فلسطین مسؤولیتی اسلامی و نه تنها عربی است، خواستار ادامه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی بود و هر گونه عادی سازی روابط با این رژیم را حرام اعلام کرده بود.می گفت اگر حکومت های عربی این موضوع که رژیم صهیونیستی جنگ افروز، زبانی به غیر از زور نمی فهمد را درک می کردند، فلسطین امروز در آغوش جهان اسلام بود.
از همان آغاز موجودیت حزب الله لبنان،به طور فعال در تشکیل آن همکاری کردند،به طوری که غرب تا سال ها پس از ایجاد حزب الله براین باوربود که فضل الله رهبر آن است.هرچند تا آخرین لحظه راهنما و پدری معنوی برای حزب الله لبنان و مقاومت اسلامی در لبنان محسوب می شدند.
شاید به همین دلیل بود که علامه در میان جوانان حزب الله بسیار محبوب بود، به ویژه اینکه سه دبیرکل اخیر حزب الله -شیخ راغب حرب، سید عباس موسوی و سید حسن نصرالله-از شاگردان ایشان بودند.
دشمن سرسخت رژیم صهیونیستی به شمار می رفت.عقیده داشت که رژیم صهیونیستی اصولاً نمی تواند به عنوان دولتی باشد که مانند هر دولت دیگری در منطقه حق داشتن امنیت و صلح را دارد و باید مقاومت تا بی ثبات شدن سرزمین های اشغالی و نابودی کامل رژیم صهیونیستی ادامه یابد.در آخرین روزهای عمر با برکت خود در بیمارستان در پاسخ به پرستاری که از آرزوی ایشان پرسید، پاسخ دادند: محو موجودیت صهیونیست از صحنه روزگار.

نکته:
 

تأکید بر وحدت اسلامی
علامه برموضوع وحدت اسلامی تأکید بسیار داشت.بر این باور بود که مسلمانان به لحاظ دور ماندن از یکدیگر و به دلیل نفوذ استکبار جهانی، مشکلات زیادی دارند.باید برای رفع این مشکلات، بین نخبگان دینی و سیاسی جهان اسلام با روشی منطقی و به دور از گرایش های قومی و ملی، تبادل نظرهایی انجام شود تا تفاهم و وحدت نیروها در جهان اسلام و میان مسلمانان هموار شود.باید در تقویت جو اسلامی برای مقابله با استکبار جهانی کوشید.او عقیده داشت که استکبار جهانی برای تکمیل طرح های خود در جهت سلطه بر جهان اسلام، به ویژه در منطقه خاورمیانه،از طریق جنگ های رسانه ای و روانی، وحدت اسلامی را نشانه رفته و با ایجاد فتنه های مذهبی یا دادن رنگ مذهبی به موضوعات سیاسی در پی برانگیختن گروهی علیه گروه دیگر است.
منبع:نشریه آیه، ویژه نامه دین و فرهنگ.