درمان گرفتگی مزمن بینی

با دلگرم همراه باشید تا شما را با راه کارهای مناسب درمان گرفتگی بینی آشنا کنیم.

گرفتگی بینی:همه ی ما تا به حال بسیار دچار گرفتگی بینی شده ایم اما چگونه گرفتگی بینی را درمان کنیم؟

یکی از مشکلات مهم در سلامت افراد جامعه است.

متاسفانه به دلیل شیوع زیاد این مشکل و تدریجی بودن عوارض ناشی از آن، این موضوع کمتر در کانون توجه بیماران قرار می‌گیرد و در بسیاری از موارد تا زمانی که عوارض و درد ایجاد نکرده باشد، موجب مراجعه به پزشک نمی شود.
تغییرات رفتاری، افزایش فشارخون و بسیاری از مشکلات در سلامت جسم و روان و زندگی اجتماعی افراد ممکن است با انسداد بینی مرتبط باشد.

علل گرفتگی بینی

• دارا بودن آلرژی
• سرماخوردگی و یا آنفلوانزا
• انحراف دیواره بینی
• تب یونجه، واکنش آلرژی به گرده گیاهان
• حساسیت به برخی داروها
• حساسیت به گرد و غبار، آلودگی و سیگار و غیره
• پولیپ های بینی
• رینیت مدیکامنتوسا ( Rhinitis Medicamentosa) : احتقان بینی با استفاده از ضد احتقان های موضعی مانند: فنیل آفرین، اسپری های بینی و غیره.
• سینوزیت و عفونت سینوس های بینی
• با وجود مقدار زیادی خون در سر، عروق خونی در راه بینی متورم می شود و انسداد را بوجود می آورد.
• بسیاری از زنان در دوران بارداری به خاطر افزایش جریان خون در بدن، دچار انسداد بینی می شود.
• برگشت اسید معده به مری

برای رفع گرفتگی بینی چه کنیم؟

• مصرف محلول آب و نمک مثل همیشه توصیهٔ اول است به این صورت که به صورت قطره و اسپری بینی استفاده شود که این روش نه تنها بی خطر بوده بلکه اثر پذیری بالایی نیز دارد.
• مصرف نوشیدنی های گرم و یا حمام آب گرم در برطرف کردن گرفتگی بینی معجزه می کنند.
• یاز برای از بین بردن احتقان بینی بسیار مفید است. برای این کار کافی است یک قاچ پیاز را بریده و آن را بو بکشید.
• پیاز مثل یک کاتالیزور برای پاکسازی بینی عمل می کند. کافی است یک تکه پیاز بریده شده را پنج دقیقه بو بکشید و تا بینی شما تمیز شود.
• همچنین می توانید سرتان را در بالای یک کاسه پر از آب جوش قرار دهید و یک حوله روی سرتان بیندازید تا بخار در محوطه جمع شود. آب را تا آنجایی که امکان دارد می توانید گرم کنید، اما مراقب باشید تا سرتان را زیاد به داخل ظرف فرو نبرید تا باعث ایجاد سوختگی نشود!
• دستگاه بخور نیز ایدهٔ بدی نخواهد بود. فقط باید آنرا مرتباً تمیز نکید. این قبیل دستگاه های اگر به صورت مکرر تمیز نشوند، قارچ و کپک ایجاد می کنند.
• غذاهای ادویه دار بخورید. خوردن غذاهای تند و ادویه دار مثل غذاهای فلفلی مجاری بینی را پاک می کند. برخی ادویه ها مثل فلفل حاوی ترکیب شیمیایی موسوم به کاسپایسین هستند که برای برطرف کردن گرفتگی مجاری بینی بسیار موثر است.
• مایعات گرم زیاد بنوشید. چای یا قهوه در این مورد کارایی خوبی دارند. هم چنین بخار حاصل از این نوشیدنی های داغ به کاهش مخاط بینی کمک می کند.

اهمیت انسداد بینی

مهم‌ترین عملکرد بینی:

تنفس است؛ بدین معنی که اگر تنفس از راه بینی مختل شود، اکسیژن خون کمتر از حد نرمال خواهد بود. مکانیسم‌های متعددی برای توجیه کاهش اکسیژن در اثر انسداد بینی شرح داده شده است که از جمله آنها می‌توان به «کاهش تبادل آلوئولی ریه در تنفس دهانی، کاهش فید بک ناشی از تماس جریان هوا با سطوح مخاطی بینی و مستعد شدن بیمار به حملات متعدد آپنه خواب» اشاره کرد. مقاومت داخل بینی یک مقاومت متغیر است. شرایط محیط و سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک همان گونه که پیوسته بر روی قلب انسان تاثیر می‌گذارند، بر روی بینی نیز تاثیری همیشگی دارند، به طوری که بینی و شرایط مقاومت داخل بینی طی 24 ساعت در حال تغییر و تحول است.

در بعضی افراد سیکل بینی وجود دارد و یک طرف بینی پرخون‌تر از طرف مقابل است؛ یعنی یک طرف بینی از طرف دیگر گرفته‌تر است ولی برآیند تنفس از راه بینی طبیعی است. معمولا 80 درصد افراد به طور طبیعی این سیکل بینی را دارند.

عوامل متعدد عصبی و هورمونی از طریق سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک بینی را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ مثلا حالت ترس و وحشت با تحریک سمپاتیک موجب انقباض عروق مخاطی بینی و باز شدن بینی می‌شود.

خشم، اضطراب و افسردگی با تحریک پاراسمپاتیک موجب پرخونی و اتساع بافت‌های گشاد شونده موجود در شاخک‌های بینی می‌شود. هورمون‌ها هم همین‌طور تاثیر می‌گذارند؛ مثلا استروژن با کند کردن اثراستیل کولین استراز موجب افزایش غلبه پاراسمپاتیک می‌شود.

اعمال دیگر بینی غیر از تنفس

1- مرطوب کردن هوای ورودی:‌ هوا طی عبور از مجرای بینی (95-75 درصد) از رطوبت اشباع می‌شود. تنفس دهانی باعث خشک شدن مجاری تنفسی تحتانی یعنی نای و ریه‌ها شده و عوارضی مانند برونشیت و عفونت‌های مکرر راه‌های تنفسی تحتانی را ایجاد می‌کند.
2- تنظیم دمای هوا: بینی در مواجهه با هوای سرد، مقاومت خود را با پرخونی بافت‌های گشاد شونده افزایش می‌دهد تا هوای ورودی گرم شود. اگر هوای ورودی تا 25 درجه اختلاف دما داشته باشد، این اختلاف را به یک درجه می‌رساند.
3- تصفیه: تمام ذرات ورودی به ریه نمی‌رسند. ذراتی با قطر کمتر از یک صدم میلیمتر در لایه مرطوب‌کننده سطح داخلی بینی که حاوی مژک‌های مخاطی و مواد چسبنده است، به دام می‌افتند و از مسیر ورودی به ریه‌ها حذف می‌گردند. این ذرات سرانجام به همراه ترشحات مخاطی از طریق ورود به حلق بلعیده می‌شوند و در معده از بین می‌روند. خشکی هوا، آلودگی هوا و عوامل استرس زا ممکن است موجب احساس عبور این ترشحات از پشت بینی به حلق شود.
4- حفاظت: به علت وجود عوامل دفاعی متعدد مانند لیزوزیم و ایمونوگلوبین‌ها، بسیاری از باکتری‌ها و ویروس‌ها در حفره بینی نابود می‌شوند.
5- سایر اعمال: رفلکس عطسه، رفلکس بینی- ریوی، بویایی و تکلم هم از اعمال دیگر بینی است.

نشانه‌های اختلال در اعمال بینی

در صورت اختلال در عملکرد بینی، بیمار ممکن است یک یا چند علامت از علائم زیر را به عنوان مشکل خود اظهار نماید:
1- انسداد بینی
2- ترشح از بینی
3- ترشحات پشت حلق
4- بوی بد تنفس
5- اشکالات بویایی به صورت کم بویایی یا نابویایی
6- درد صورت
7- احساس پری و فشار در سر و صورت
8- خواب‌آلودگی روزانه
9- خرخر و وقفه‌های تنفسی در خواب
10- بدشکلی بینی
11- سردرد
12- عطسه
13- اشکالات تکلم
14- خشکی دهان
15- تغییر صدا
16- پوسیدگی دندانی
17- سرفه
18- صاف کردن مکرر گلو

فصل سرما که از راه می‌رسد سر و کله خیلی از مشکلات هم پیدا می‌شود و در این میان سرما‌خوردگی و آنفلوآنزا از عمده بیماری‌هایی هستند که در این فصول سراغ افراد می‌آیند. در زمستان سرما بیشتر از آلرژن‌های محیط داخل خانه، شما را که فردی حساس هستید تحت تأثیر قرار می‌دهد.

از جمله مشکلات ناشی از سرمای زمستان، گرفتگی بینی است که معمولا خود را با آبریزش، گرفتگی و عطسه نشان می‌دهد. این گرفتگی راه تنفس از بینی را مسدود می‌کند یا کاهش می‌دهد در نتیجه شما مجبور می‌شوید از دهان نفس بکشید و برخی دردسرها تازه از اینجا شروع می‌شوند. چرا که هوای سرد زمستان به خاطر کاهش رطوبت بسیار خشک و سرد است و این سرما و خشکی وارد دهان و حلق می‌شود و علاوه بر خشکی دهان، گلودرد را به همراه دارد.

ایمن شدن در برابر سرما

بینی دمای هوایی را که وارد ریه‌ها می‌شود، تنظیم می‌کند. حتی زمانی که در هوای سرد قرار می‌گیرید بینی تلاش می‌کند دمای هوای طبیعی ورودی به ریه‌ها را حفظ کند. بنابراین در صورتی که دمای هوا سردتر یا گرم‌تر از حد متعادل بینی باشد، باعث گرفتگی بینی و آبریزش مخاط‌های آن می‌شود. سرما با افزایش و غلیظ شدن مخاط‌های بینی و ریه باعث گرفتگی شده و در این شرایط بافت بینی تحریک و منجر به بروز واکنش حساسیت‌زا می‌شود.

درست است که هوای سرد، گرفتگی بینی را ایجاد و تشدید می‌کند، ولی با رعایت اصولی می‌توانید این وضعیت را بهبود ببخشید.

افزایش مخاط بینی یکی از علائم گرفتگی است. بدن همیشه مخاط داخلی را تولید می‌کند ولی سرما این مخاط را غلیظ‌تر می‌کند. در این فصل مصرف مایعاتی از قبیل آب، چای و آبمیوه می‌تواند مخاط را روان و رقیق کند، بنابراین خروج آنها را آسان‌تر می‌کند و گرفتگی بینی از بین می‌رود.

در نقطه مقابل می‌بایست از مصرف نوشیدنی‌های گازدار که راه‌های هوایی بینی را خشک می‌کند، خودداری کرد. کنترل هوای بیرون تحت کنترل ما نیست ولی حداقل می‌توانیم هوای داخل منزل را در حد متعادل حفظ کنیم. از یک دستگاه بخور یا مرطوب کننده برای مبارزه با سرما و خشکی محیط استفاده کنید تا هوای تنفسی شما مرطوب و گرم شود.

گرفتگی یا احتقان بینی مشکل شایعی است که افراد زیادی با آن درگیر هستند و معمولا با سرماخوردگی معمولی، عفونت سینوسی، آنفلوآنزا و حساسیت یا آلرژی در ارتباط است و ایجاد هر یک از این عوامل می‌تواند باعث بروز گرفتگی بینی شود. پیامد این حالت‌ها انسداد بینی است که باعث می‌شود فرد یا اصلا قادر به تنفس از راه بینی نباشد یا از راه بینی به سختی نفس بکشد.

به طور کلی گرفتگی بینی زمانی رخ می‌دهد که بافت داخل بینی و نیز عروق خونی که در بینی قرار دارند، متورم شوند و حالت تنگی یا گرفتگی ایجاد کند.

در این میان حساسیت به برخی مواد همچون گرد و غبار، گرده‌های گل و گیاه، گرده‌های ریز موی حیوانات خانگی و حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار هم می‌تواند باعث بروز گرفتگی و حتی تشدید این حالت شود. البته برخی افراد به طور مزمن دچار گرفتگی بینی هستند و دلیل مشخصی برای احتقان وجود ندارد که به این وضعیت رینیت غیر آلرژیک می‌گویند. در برخی از این افراد که دچار گرفتگی بینی هستند گاهی آبریزش بینی وجود دارد و در برخی افراد مشاهده نمی‌شود.

البته گرفتگی بینی در افراد بزرگسال و کودکان ممکن است تنها باعث آزار آنها شود و خطر جدی برای آنها در پی نداشته باشد؛ ولی در نوزادان که معمولا از راه بینی تنفس می‌کنند، گرفتگی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. در این میان درست است که گرفتگی بینی روی بزرگسالان و کودکان تنها در حد یک آزار است ولی گاهی این آزار تا حدی می‌رسد که فرد را عاصی و مجبور می‌کند به هر روشی متوسل شود تا از این گرفتگی خلاص شود.

علاوه بر این، گاهی ممکن است تداوم این حالت برای مدت طولانی تأثیر منفی روی گوش‌ها، شنوایی و نیز نحوه صحبت کردن فرد بگذارد که به طبع زیاد خوشایند نیست. از طرفی گرفتگی بینی می‌تواند خواب افراد مبتلا را هم مختل کند و افراد در طول شب دچار کم‌خوابی و بی‌خوابی و در طول روز دچار کسلی و خواب آلودگی شده و هنگام خواب خرخر کنند و حتی ممکن است در حین خواب دچار وقفه‌های تنفسی شوند و همین عامل می‌تواند زندگی و کار فرد را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.

جدیدترین بررسی‌ها حاکی از آن است که گرفتگی بینی می‌تواند علامتی از وجود آسم در بیماران مبتلا باشد. بنابراین چنانچه در طولانی مدت دچار گرفتگی بینی و آبریزش بینی هستید و علاوه بر آن، دچار خس‌خس سینه می‌شوید، در فعالیت بدنی در نفس کم می‌آورید و حتی در خواب دچار مشکل تنفسی می‌شوید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا دقیق مورد بررسی قرار گیرید.

از آتش بیارهای معرکه غافل نشوید

به طور معمول گرفتگی بینی بر اثر ویروس یا باکتری ایجاد می‌شود که عمده ترین عوامل ایجادکننده این حالت سرماخوردگی معمولی یا زکام، آنفلوآنزا و عفونت ویروسی است ولی علاوه بر اینها مشکلات و عوامل دیگری هم در این امر نقش دارند.

مصرف غذاهای تند و پرادویه، حساسیت به برخی مواد غذایی همچون بادام زمینی و شیر از جمله حساسیت‌های غذایی هستند که ممکن است با مواجهه با آنها دچار گرفتگی بینی شوید.

استفاده از عطر و لوازم آرایشی و حتی قرار گرفتن در معرض چنین موادی نیز می‌تواند گرفتگی بینی را ایجاد یا تشدید کند. در این میان فراموش نکنید که هرگز در معرض هوای خشک و دود سیگار و انواع دخانیات، گرده‌ها و گل و گیاه‌های معطر قرارنگیرید.

برخی بیماری‌ها همچون تب یونجه، سینوزیت مزمن و حاد، سردردهای خوشه‌ای، سرخجه، سرخک، تورم غدد لنفاوی، مشکلات تیروئیدی و سیاه سرفه و التهاب ریه مستعدکننده گرفتگی بینی به شمار می‌روند.

و البته بارداری، استفاده از داروهای فشار خون و نیز استفاده از برخی انواع داروها، تغییرات هورمونی و بروز استرس می‌تواند شما را دچار احتقان بینی کند. اما برخی عوامل هم در خود بینی هستند که عامل بروز گرفتگی می‌شوند. پولیپ بینی، انحراف بینی، وجود جسم خارجی در بینی و نیز استفاده بیش‌از 3 روز از قطره‌ها و اسپری‌های ضد احتقان بینی می‌توانند این حالت را تشدید کند.

معمولا احتقان بینی همراه با گرفتگی است و اغلب فرد در این شرایط دچار آبریزش هم می‌شود ولی این امر همیشگی نیست. در موارد شدیدتر بیماری، فرد ممکن است با عفونت گوش، مشکلات خواب و حتی خرخر روبه‌رو شود. افرادی که دچار گرفتگی بینی هستند گهگاه تو دماغی صحبت می‌کنند و حالت سرماخورده دارند. اکثر این بیماران به دلیل گرفتگی‌بینی معمولا با دهان باز تنفس می‌کنند و همین امر باعث خشکی دهان می‌شود.

در صورتی که علائم ذکر شده بیش از 10 روز به طول انجامید، اگر بیش از 3 روز ادامه داشت، در صورتی که ترشحات بینی سبز رنگ و همراه با تب و درد سینوس‌ها بود (از علائم عفونت باکتریایی)، اگر مبتلا به آسم یا التهاب ریه هستید یا از داروهای خنثی‌کننده ایمنی بدن استفاده می‌کنید و چنانچه در ترشحات بینی خون مشاهده شد یا پس از آسیب وارده به سر شاهد ترشحات شفاف مداوم از بینی خود بودید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. البته درباره این علائم در کودکان بیشتر مراقب باشید. اگر کودکتان زیر 2 ماه سن دارد و دچار تب شده، اگر کودک آبریزش یا گرفتگی بینی دارد و دچار مشکل تنفسی شده است، هر چه زودتر او را به مرکز درمانی انتقال دهید.

اقدامات پزشکی در درمان گرفتگی

به طور کلی داروهایی که معمولا برای درمان یا بهبود علائم به کار می‌روند انواع مختلفی دارند و در هر مورد پزشک بسته به شرایط بیمار و شدت بیماری آنها را تجویز می‌کند.

آنتی هیستامین‌های خوراکی: این گروه از داروها معمول‌ترین داروهایی هستند که برای آلرژی استفاده می‌شوند. آنتی هیستامین‌ها فعالیت هیستامین‌ها را که به عنوان مواد شیمیایی در زمان واکنش سیستم ایمنی نسبت به آلرژن ترشح می‌شوند، کاهش می‌دهند. ترشح هیستامین‌ها منجر به بروز علائم رینیت آلرژیک می‌شوند. البته آنتی هیستامین‌ها تسکین دائمی ایجاد نمی‌کنند و گرفتگی بینی را نیز کاهش نمی‌دهند، بلکه تنها به‌طور موقت علائمی چون عطسه، خارش، ترشحات بینی و کهیرها را تسکین می‌دهند.

مهم‌ترین عوارض جانبی این گروه از داروها خواب آلودگی است و آن هم به خاطر اختلال در عملکرد هیستامین‌هاست که انتقال دهنده عصبی سلول‌های مغزی به شمار می‌روند. پس در زمان مصرف، از انجام فعالیت‌های مهمی که نیاز به تمرکز دارند، خودداری کنید. اضطراب، تهوع، کاهش میل جنسی، افسردگی، کاهش اشتها، لرزش، خشکی دهان، مشکل در دفع ادرار، ورم معده و سرگیجه از دیگر عوارض مصرف این داروها هستند.

از انواع آنتی هیستامین‌ها می‌توان به دیفن‌هیدرامین، کلرفنیرامین، آتاراکس، پریاکتین و فنرگان اشاره کرد. البته در میان این داروها، استفاده از دیفن‌هیدرامین به خاطر تأثیر سریع و مؤثر آن در مواقع اورژانسی مفیدتر است. افراد مبتلا به آب سیاه، زخم‌های گوارشی، انسداد مجاری ادراری، بزرگی پروستات، آسم، بیماری مزمن ریوی، تیروئید پرکار، فشار خون بالا و بیماری قلبی باید با احتیاط این دارو را مصرف کنند. در کودکان زیر 6 سال هم تنها با دستور پزشک قابل استفاده است.

البته نسل جدید آنتی هیستامین‌ها مسکن نیست و خواب آلودگی کمتری نسبت به نسل اول ایجاد می‌کند، ولی باید تحت نظر پزشک مصرف شود. از جمله این نسل جدید از آنتی هیستامین‌ها می‌توان به زیرتک(سیتریزین)، آلگرا(فکسوفنادین)، کلارنیکس(دسلوراتامین) و کلاریتین(لوراتادین) اشاره کرد. در این میان زیرتک(سیتریزین) کمترین خواب آلودگی و اختلال روانی را ایجاد می‌کند و تنها علائم را تسکین می‌دهد. از علائم آن هم خواب آلودگی، خشکی دهان، خستگی در همه افراد و درد شکمی، سرفه، اسهال، سردرد و گلودرد در کودکان است. ضمن آن‌که از مصرف مسکن ها، داروهای خواب‌آور و سست‌کننده عضلات همراه این دارو خودداری کنید.

آنتی هیستامین‌های استنشاقی

این دسته از آنتی هیستامین‌ها در قالب اسپری و فاقد استروئید هستند و تا بیش از 12 ساعت به کاهش علائم کمک می‌کنند. مهم‌ترین اسپری مورد استفاده قرار گرفته در این گروه آستلین (آزلاستین) است. این اسپری‌ها در افرادی که به آلرژن‌های فصلی و مواد حساسیت‌زای محیطی واکنش نشان می‌دهند، بسیار مفید است ولی در کنار اینها ممکن است باعث سردرد، احساس تلخی دهان، اضافه وزن، درد عضلانی و سوزش بینی شود. بیماران کلیوی باید از مقادیر کم این دارو استفاده کنند و در صورتی که قصد حاملگی دارید یا قرار است تحت جراحی قرار گیرید حتما با پزشک درخصوص مصرف این دارو مشورت کنید.

ضد احتقان‌های خوراکی و استنشاقی

این نوع داروهای ضدحساسیتی، عروق خونی بینی را منقبض کرده و تولید مایعی را که سبب انسداد سینوس‌ها می‌شود، کاهش می‌دهد. دو نوع از ضد احتقان‌ها عبارتند از سودافدرین‌ و فنیل افرین. علاوه بر این دو نوع، نوع سومی هم با عنوان فنیل پروپانولامین وجود دارد که به علت خطر بروز خونریزی مغزی مورد تأیید نیست. این ضد احتقان‌ها برای درمان گرفتگی بینی و حساسیت افراد به گرده و نیز بهبود علائم ویروسی گرفتگی بینی و سینوزیت مؤثرند و مایع عفونی راه‌های هوایی را خشک می‌کند.

معمول‌ترین ضد احتقان‌هایی که در غالب موارد مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:‌ بکلومتازون، فلوتیکازون(فلوناز)، تریامسینولون، مومتازون، بودسونید، آتروهیست پلاس، پروفن و اوکسی متازولین‌ها (مانند افدرین.)

ضد احتقان‌ها با وجود فوایدشان عوارض جانبی هم دارند که مهم‌ترین آنها بی‌خوابی است که درست برخلاف خواب‌آور بودن آنتی هیستامین‌ها عمل می‌کنند. در واقع آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها عوارض جانبی دارند که ضد هم هستند و بهترین روش مصرف، ترکیب این دو نوع دارو با یکدیگر است که در این صورت اثر داروها مضاعف می‌شود.

از عوارض دیگر ضد احتقان‌ها می‌توان به ناآرامی، مشکل در دفع ادرار، سردرد و افزایش فشار خون اشاره کرد و بهترین زمان مصرف، چندین ساعت پیش از خواب است. استفاده بیش از 3 روز از این اسپری‌ها باعث عود گرفتگی بینی و حتی تشدید این وضعیت می‌شود.

اسپری‌های غیراستروئیدی بینی

از نخستین اسپری‌های این گروه می‌توان از سدیم کرومولین (نیزال کروم) نام برد. این اسپری، داروی بی‌خطری است که زنان باردار با خیال راحت می‌توانند از آن استفاده کنند. این دارو علائم آلرژی را کاهش داده و تنها ممکن است باعث تحریک‌پذیری بینی شود. بهتر است چند هفته پیش از شروع فصل آلرژی از آن استفاده کرده و پیش از مصرف، بینی را با محلول نمکی شستشو دهید تا راه‌های هوایی بینی را تمیز کرده و تماس دارو را با مخاط بینی بیشتر کند.

اسپری‌های استروئیدی (کورتیکواستروئیدی) بینی

این نوع اسپری‌ها به خاطر خنثی کردن علائم گسترده‌ای از آلرژی مانند گرفتگی بینی، ترشحات پشت حلق، خارش و عطسه بسیار مؤثرتر از انواع دیگر هستند. اسپری‌های استروئیدی التهاب بینی را کاهش داده و راه هوایی را باز می‌کند بنابراین تنفس از راه بینی راحت تر می‌شود. این داروها نیز مانع ترشح هیستامین‌ها می‌گردند و چون براحتی جذب جریان خون نمی‌شوند، نسبت به استروئیدهای خوراکی عوارض جانبی کمتری دارند.

از معروف‌ترین کورتیکواستروئیدها می‌توان به تریمسینولون آستونید، مومتازون، فلوتیکازون(فلوناز)، فلونیزولید، بودنوزید و بکلومتازون اشاره کرد. یکی از عوارض این اسپری‌های استروئیدی بینی ایجاد سوراخ در دیواره بینی، استخوان و غضروف جداکننده سوراخ‌های بینی است. عوارض دیگر هم عبارتند از بالا بردن فشار خون، زخم داخل بینی، آب مروارید، آب سیاه، اضافه وزن، پوکی استخوان، افزایش چربی خون، تغییرات رفتاری، سردرد و بی‌خوابی.

ضد احتقان‌ها را با احتیاط مصرف کنید

ضد احتقان‌ها باعث بالا رفتن قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌شوند و حتی ممکن است سبب افزایش فشار خون بشوند. بنابراین استفاده از ضد احتقان‌ها در افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا توصیه نمی‌شود.

همچنین بیماران کلیوی، افراد مبتلا به اختلالات صرعی، آسم، آب سیاه، بیماری تیروئید، مشکلات دفع ادرار ناشی از بزرگ شدن پروستات به خاطر تداخل ضد احتقان‌ها با داروهای مصرفی در این بیماران و نیز تشدید وضعیت بیماری آنها نباید از این اسپری‌های استفاده کنند.

زنان باردار و زنانی که قصد حاملگی دارند باید پیش از مصرف این داروها با پزشک مشورت کنند. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد ضد احتقان‌ها ممکن است اثرات مخربی روی جنین بگذارند. همچنین اثرات این داروها وارد شیر مادر شده و به این طریق می‌تواند روی نوزادان شیر خوار اثر بگذارد. پس با احتیاط و تحت نظر پزشک اقدام به مصرف این قبیل داروها کنید.

درمان‌‌های سنتی برای گرفتگی بینی

در بهبود علائم گرفتگی بینی در دسترس‌ترین و ساده‌ترین راه‌هایی که در زمان‌های اولیه می‌توان انجام داد، کارهای ساده‌ای است که با کمی حوصله می‌تواند شرایط شما را بهتر کند ولی اینها همگی به طور موقت هستند و برای درمان‌های قطعی‌تر باید به پزشک مراجعه کنید. یکی از موثرترین درمان‌های خانگی که در دسترس همگان قرار دارد، بخور آب جوش یا آب جوش همراه با کمی روغن اوکالیپتوس و استنشاق آن است که به گرفتگی بینی کمک زیادی می‌کند.

در روش دیگر نصف قاشق چایخوری سرکه را به همراه نمک در یک فنجان آب ریخته بگذارید بجوشد. پس از سرد شدن از آن به عنوان اسپری خانگی استفاده کنید ولی در مصرف آن زیاده روی نکنید. همچنین می‌توانید یک تا 2 قاشق تربچه رنده شده را با یک قاشق چایخوری عسل یا سرکه سیب مخلوط کرده و آن را استنشاق کنید.

بوییدن بخار سرکه سیبی که در حال جوشیدن است هم انسداد بینی را باز می‌کند.

مخلوطی از آب به همراه چند قطره اورگانو (پونه کوهی) و بخور آن به میزان یک تا 2 بار در روز هم می‌تواند کارساز باشد. مصرف چای‌های گیاهی مانند چای بابونه، زنجبیل، نعنا، بادیان و چای سبز اثرات درمانی در کاهش گرفتگی بینی دارند.

پیشنهاد دیگر برای رهایی از گرفتگی بینی این است که محلول آب نمک را بجوشانید و پس از سرد شدن با یک قطره چکان، در هر سوراخ بینی 2 قطره از آن بچکانید و منتظر بمانید شوری آب را در حلق حس کنید. سپس در بینی خود هوا پر کنید. این عمل بینی را شستشو داده و گرفتگی‌های خفیف را رفع می‌کند. در واقع نقش درمانی ندارد و از علائم آلرژی نیز جلوگیری نمی‌کند بلکه تنها علائم را بهبود می‌دهد.

انداختن دانه‌های هل روی ذغال داغ و استنشاق بوی آن هم یکی از بهترین راه‌های حل مشکل گرفتگی است.

فراموش نکنید که گرفتگی بینی معمولا با دراز کشیدن تشدید می‌شود. بنابراین هنگام دراز کشیدن و خوابیدن سر خود را کمی بالاتر از بدن قرار دهید.

در نهایت هم استفاده از برخی اسپری‌های فلفل و نیز تزریق ماده بی‌حسی که نوعی کورتیزون محسوب می‌شود به اعصاب داخل بینی می‌تواند گرفتگی را کاهش دهد.

گرفتگی بینی شما از چه نوعی است؟

گرفتگی بینی معمولا به دو شکل در افراد ایجاد می‌شود. از شایع ترین عوامل گرفتگی بینی التهاب مخاط بینی است که در دو حالت رینیت آلرژیک و غیر آلرژیک وجود دارد. رینیت آلرژیک همان طور که از نامش پیداست نوع حساسیت زای گرفتگی بینی است که معمولا با علائمی چون گرفتگی، آبریزش و احساس پری بینی، عطسه و خارش همراه است.

افراد مبتلا معمولا نسبت به آلرژن ها، مواد حساسیت‌زای غذایی، دارویی، شیمیایی و استنشاقی واکنش نشان می‌دهند. برخی تنها در فصول خاصی که مواد حساسیت زا فراوان است مانند بهار دچار این حالت می‌شوند و گروهی نیز در تمام طول سال این مشکل را دارند.

رینیت غیر آلرژیک نوعی از گرفتگی بینی است که به دلایل غیرحساسیت‌زا ایجاد می‌شود و ربطی به مواد حساسیت‌زا ندارد، بلکه برخی عوامل هورمونی و استفاده از برخی داروها علت اصلی به شمار می‌روند. بارداری، دیابت، قاعدگی و کم کاری تیروئید می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شده، باعث گرفتگی بینی شود.

استفاده از برخی داروها هم مانند قطره‌های بینی می‌تواند علائم را تشدید کرده و وضعیت بیمار را به حال اول بازگرداند و نیز داروهایی که برای تنظیم فشار خون در دوران حاملگی به بیمار داده می‌شود، از عوامل مستعد کننده به حساب می‌آید.

درمان های خانگی گرفتگی بینی

تا رفتن به نزد پزشک، برای تسکین علائم خود کارهای زیر را انجام دهید:

• به آرامی فین کنید.
• پمپ تخلیه کننده بینی نوزاد
• اگر بینی شما دچار ترشحات آبکی و دائمی شد، به خصوص اگر با عطسه و خارش یا اشک ریزش چشم ها همراه بود، ممکن است مربوط به آلرژی باشد. لذا می توانید از داروهای آنتی هیستامین (ضد حساسیت) استفاده کنید. البته باید به دستورات دارو دقیقا عمل کنید.
• برای نوزدان و کودکان کم سن که خودشان نمی توانند فین کنند، از پمپ کوچک پلاستیکی (تصویر روبرو) برای خالی کردن ترشحات بینی استفاده کنید. این وسیله کوچک پلاستیکی را می توانید از داروخانه تهیه کنید.

برای کاهش خلط پشت بینی (خلط گلو)، زمانی که ترشحات بینی در گلو جمع می شوند، از روش های زیر استفاده کنید:

• از عوامل محرک بینی مانند دود سیگار و تغییرات ناگهانی دمای هوا دوری کنید.
• آب زیادی بنوشید.
• از دستگاه بخور استفاده کنید.
• از اسپری سالین (آب نمک) بینی استفاده کنید و یا با محلول نرمال سالین، بینی را شستشو دهید. محلول سالین و یا اسپری آن را می توانید از داروخانه تهیه کنید.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی