به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری میزان، ذوالفقار اسماعیلیان کارشناس سیاسی تاجیک به بررسی اقدامات اخیر آمریکا در جهت تقویت حضور خود در حوزه دریای خزر و آسیای مرکزی پرداخت.
وی با اشاره به امضای پروتکل الحاقی به موافقت نامه بین دولت‌های قزاقستان و آمریکا در خصوص ترانزیت ریلی محموله‌های ویژه برای افغانستان، گفت: بر اساس این پروتکل بندر «آکتائو» و «کوریک» به بخش‌هایی از مسیر ترانزیت تبدیل می‌شوند که به معنای فراهم شدن فرصت جهت استفاده «واشنگتن» از دریای خزر می‌باشد.
اسماعیلیان ادامه داد: به نظر می‌رسد که این اقدام در چارچوب استراتژی جدید آمریکا برای آسیای جنوبی و افغانستان قابل بحث و بررسی می‌باشد.
این کارشناس سیاسی تاجیک ادامه داد: پرسش مهم این است که چنین اقدامی بر وضعیت آتی دریای خزر چه پیامدهایی خواهد داشت؟ البته استفاده از بنادر یادشده قزاقستان برای ترانزیت محموله‌های ویژه آمریکا به افغانستان به معنای ورود واشنگتن به حوزه خزر است که در کنار سایر موارد فرصت دست یافتن این کشور به منافع ژئواقتصادی و ژئوپلیتیکی و مقابله با نفوذ روسیه نه تنها در این حوزه بلکه گستره وسیع اوراسیا را فراهم خواهد کرد.
اسماعیلیان ادامه داد: بعید است که آمریکا بخواهد و بتواند از همکاری با پاکستان در رابطه با افغانستان و به خصوص ترانزیت محموله‌های نظامی منصرف شود.
وی افزود: اما همکاری با قزاقستان و سایر کشورهای حوزه خزر در زمینه ترانزیت ریلی برای کمک در راستای مبارزه با تروریسم در افغانستان، بهانه مناسبی است تا حضور آمریکا در منطقه مشروعیت بیشتری کسب کند.
این کارشناس گفت: مزایای مالی چنین همکاری برای نخبگان کشورهای منطقه نیز از اهمیت قابل توجهی برخوردار می‌باشد.
اسماعیلیان تصریح کرد: دستور «دونالد ترامپ» در خصوص اختصاص 5 میلیارد دلار جهت عملیات نظامی در سال 2018 در افغاسنتان می‌تواند جذابیت همکاری با آمریکا در بحث ترانزیت را بیشتر نماید.
وی اظهار داشت: بنابراین احتمال پیوستن برخی از جمهوری‌های آسیای مرکزی از جمله ترکمنستان به این پروژه امکان پذیر خواهد بود.
اسماعیلیان در پاسخ به این پرسش که آیا همانند دهه 2000، احتمال دارد که روسیه با ترانزیت محموله‌های آمریکایی از قلمرو خود موافقت کند، گفت: در روابط تیره موجود میان «مسکو» و واشنگتن موافقت روس‌ها با چنین اقدامی بعید خواهد بود و به نظر نمی‌رسد که کاخ سفید نیز دنبال این موضوع باشد زیرا استفاده از مسیر «آذربایجان- قزاقستان - - ازبکستان - افغانستان» نیازهای این کشور را برآورده می‌کند.
وی با اشاره به تشدید رایزنی‌ها میان آمریکا و کشورهای منطقه با محوریت موضوع افغان‌ها، بیان کرد: سفرهای اخیر مقامات سیاسی و نظامی آمریکایی به «آستانه» و «تاشکند»، دیدار رؤسای جمهور ازبکستان و افغانستان، بازدید فرماندهان ستاد کل ارتش قزاقستان و ازبکستان از «کابل» و مذاکرات آنها با مقامات سیاسی و نظامی افغان و همچنین آمریکا و ناتو و... حاکی از آن است که برنامه جدیدی برای همکاری با کشورهای منطقه به صورت جدی دنبال می شود.
اسماعیلیان ادامه داد: برای قزاقستان و سایر کشورهای منطقه نیز همکاری با آمریکا کاملا توجیه پذیر می‌باشد زیرا از دهلیز افغانستان تروریسم آسیای مرکزی را تهدید می‌کند و واشنگتن و ناتو نیز در خط مقدم مبارزه با آن قرار گرفتند.
این کارشناس سیاسی پیوستن ازبکستان به بحث ترانزیت محموله‌های ویژه آمریکا برای افغانستان را محتمل دانست و گفت: حتی این اعتقاد وجود دارد که تلاش‌های «اشرف غنی» برای برکناری «عطا محمد نور» از سمت والی «بلخ» به موضوع ترانزیت مرتبط می‌باشد زیرا وجود والی دارای استقلال نمی‌تواند فضای آرام ترانزیت محموله‌های آمریکایی و ناتو از مسیر «حیرتان» را تضمین کند.
وی افزود: حمایت غیر مستقیم آمریکا از غنی نیز به این موضوع مربوط دانسته می‌شود.
این کارشناس سیاسی در پایان گفت: چنانچه با توجیه مبارزه با تروریسم در افغانستان، همکاری‌های نظامی - امنیتی آمریکا با قزاقستان و ازبکستان به عنوان 2 کشور مهم و کلیدی منطقه وارد مرحله جدیدی شود، فرآیند تغییر توازن قدرت در منطقه شکل خواهد گرفت که قطعا نگرانی و اقدامات متقابل مسکو، «پکن» و «تهران» را در پی خواهد داشت.
/
