توبه نصوح

مقصود از توبه نصوح چیست؟
 

قرآن افراد با ایمان را دعوت به توبه نصوح کرده می فرماید:
(یا أیها الذین آمنوا توبوا إلی الله توبة نصوحا عسی ربکم أن یکفر عنکم سیئاتکم ...) (تحریم / 8)
«ای افراد با ایمان به سوی خدا توبه کنید، توبه ی نصوح (خالص)، شاید خدا بدی های شما را بپوشاند (ببخشاید)». «نُصح» در لغت عرب به معنی خالص است، چنان که به عسلی که خالص از موم باشد می گویند: «عسل نصوح».
اکنون باید دید مقصود از توبه خالص چیست؟
پاسخ: شاید مقصود این باشد که به خاطر آگاهی از زشتی عمل از دیدگاه عقل و فطرت و شرع توبه نماید. و به دیگر سخن: محرک او برای توبه، از احساس عبودیت و بندگی او سرچشمه بگیرد، نه از جهت مذمت و نکوهش مردم و یا ترس از عقاب اخروی. در این صورت، چنین توبه ای درجه کاملی را خواهد داشت، هر چند توبه به خاطر ترس از عقاب خدا نیز نجات بخش است، ولی میان این دو نوع توبه از نظر سازندگی فاصله زیادی است.
در این جا احتمال دیگری نیز بیان شده است و آن این که:
«نُصح» در لغت عرب به معنی سیراب کردن به کار می رود، چنان که گفته می شود: «نَصَحَ الغَیثُ البَلَدَ» باران منطقه را سیراب کرد. در این صورت، می تواند مقصود از توبه ی نصوح، آن توبه ای باشد که قلب مرده به وسیله معاصی، بار دیگر زنده گردد و از تیرگی های گناه پاک شود. در نتیجه، مقصود این است که توبه ی او حقیقی باشد.
برخی گفته اند مقصود از «نصوح»، توبه ی صادقانه است. جَزَری در «نهایه» خود که پیرامون لغات حدیث نوشته است، می گوید: «ابی بن کعب» از رسول گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید: مقصود از توبه نصوح چیست؟ فرمود: توبه ای که صادقانه باشد، یعنی بار دیگر به گرد گناه نگردد. (منشور جاوید، ج 8، ص 242).
منبع: ماهنامه ایحاء شماره 1