امسال تقریبا هفدهمین سال مشکلات زاینده‌رود است. یعنی هفده سال از زمانی که قرار شد برای انتقال آب به یزد، از مهم‌ترین رود مرکزی ایران مایه بگذراند و آن را به ورطه نابودی بکشانند، می گذرد.زاینده رود هنوز خشک و بی‌جان است و این شرایط گویی برای نه‌تنها مسئولان که برای مردم هم عادی شده است. رودی که باعث به‌وجود آمدن شهر اصفهان شد، حالا فرزند خود را سال‌هاست که یتیم کرده و هر از گاهی روحش برای چند روز در دل ترک‌خورده فرزند جاری می‌شود.
سهم زاینده‌رود در مزارع شرق اصفهان
به گزارش ، روزنامه قانون در ادامه می نویسد: درست همین یک‌ماه پیش بود که زاینده‌رود پس از حدود بیست روز جاری بودن دوباره به پشت سد برگشت. این رفت و آمدهای چند روزه زاینده‌رود که برای مردم عادی شده و دیگر اعتراضی به آن ندارند، به لطف کشاورزان شرق اصفهان اتفاق افتاده است. چراکه کشاورزان این منطقه اگرچه دیگر نایی برای کار و امیدی برای محصولات‌شان ندارند، اما حداقل آب‌رسانی به آن‌ها دو بار در سال باعث می‌شود تا چشم زاینده‌رود به تالاب گاوخونی باز شود و همین‌طور چشم اصفهانی‌ها به جریان بی‌رمق رگ حیات شهرشان.شریانی که با جریان هرچند کم و حداقلی خود، نه‌تنها روح تازه‌ای به شهر می‌بخشد، بلکه شور اجتماعی هم برای مردم دیارش می‌آورد؛شور و نشاطی که به‌وضوح می‌توان در روزهای جاری شدن زاینده‌رود در چهره و رفتار اصفهانی‌ها دید و به جرات می‌توان گفت در همین بیست روز جاری بودن بهمن ماه، روزی نبود که کنار پل‌های خواجو و سی و سه پل و در حاشیه پارک ناژوان، تجمع زیاد مردم را نشود دید. به‌خصوص در روزهای پایانی که خبر دوباره بسته شدنش به گوش مردم رسیده بود و جمعیتی که برای دیدنش می‌آمدند، سه برابر روزهای قبل بودند.
مدیریت اشتباه منابع آبی اصفهان
اما مشکلات این صاحب‌خانه که حالا مجبور است برای دیدن خانه‌اش، از مسئولان مجوز مهمانی بگیرد، تمامی ندارد و نه‌تنها تاکنون مشکلی حل نشده است، بلکه هر سال از ذخیره آب پشت سد کم شده و علاوه‌بر آن هنوز مدیریت ناصحیح آب ادامه دارد. این در حالی است که حداقل تا اسفندماه سال جاری، میزان بارش در کوهرنگ حداقل 5درصد فراتر از میانگین نرمال درازمدت و 11 درصد فراتر از سال قبل بوده است. این مشکلات به نحوی پیچیده و کلاف سردرگم شده که دیگر رییس جمهور هم از پس حل آن برنمی‌آید و در سفرهایش به اصفهان هرچند مصوبه و دستور اجرایی برای احیای زاینده‌رود می‌دهد، اما تا این زمان، هیچ‌کدام از این مصوبات مشکلی را حل نکرده است.
نابودی مدیریت 600 ساله آب زاینده‌رود
آبان ماه همین امسال بود که وزیر کار و رفاه اجتماعی در سفرش به اصفهان از دستور ویژه رییس جمهور به سه وزیرش برای حل مشکل زاینده‌رود، خبر داد. علی ربیعی، میان حرف‌هایش که از بیکاری و تورم بود، درباره زاینده‌رود گفت:« هنوز مشکلات اساسی در شکل تعاونی و روش کار وجود دارد و باید به احیای دوباره تعاونی‌های نسل جدید فکر کنیم. اشتغال فراگیر به جز با یک ساختار نوین تعاونی محقق نمی‌شود و سند احیای تعاونی‌ها امید است در همین دولت تصویب شود. سه وزیر که ارتباط نزدیکی با مشکلات زاینده‌رود دارند، مکلف شده‌اند تمام توان و قوای خود را برای احیای دایم زاینده‌رود صرف کنند و با شخص آقای‌رییس جمهور ساعت‌ها فقط در مورد زاینده‌رود و مشکلات آب استان اصفهان بحث شد. آب زاینده‌رود به عنوان عامل حیات اجتماعی مردم اصفهان برای دولت مهم است. همان طور که دولت تدبیر و امید در بخش صنعت با یک ریزش اجتناب‌ناپذیر مواجه شد، در بحث زاینده‌رود نیز با یک خشکسالی طولانی قرین شده است».
ربیعی با اعتراف به مدیریت غلط آب در اصفهان، تصریح کرد:« در یک دوره‌ای که بهتر است نام نبریم، تعادل 600 ساله برداشت‌های آب حوزه آبریز زاینده‌رود را به هم زدند و بازگرداندن این تعادل نیازمند سال‌ها تلاش است. اصفهان سرشار از پتانسیل‌ها و البته مشکلات عدیده است. کمبود آب به کشاورزی صدمه جدی زده و همزمان نسل اول و دوم صنعت رو به افول است. به همین خاطراصفهان، دوران سختی را پشت سر می‌گذارد».
قطعنامه آبی کشاورزان اصفهانی
حال که بیش از چهار ماه از این حرف‌ها و دستورهای ویژه می‌گذرد، مردم اصفهان هنوز عمل موثری در این زمینه از مسئولان ندیده‌اندو این مساله‌ای است که دیگر به آن عادت کرده‌اند. همین بی‌اعتمادی و البته ناامیدی از مصوبه 9 ماده احیای زاینده‌رود که نمایندگان دوره قبل اصفهان تصویب کرده بودند، باعث شده است که کشاورزان اصفهانی، قطعنامه‌ای برای حوضه زاینده‌رود تصویب کنند تا اعتراض خود را این‌بار با شدت بیشتری نشان دهند. در این قطعنامه آمده است:«ما کشاورزان و ساکنان حوضه زاینده رود، کسبه، کارمندان، کارگران، دانشگاهیان،دوستداران محیط زیست و زاینده رود و میراث فرهنگی و علاقه‌مندان به احیای تالاب گاوخونی،ضمن ایراد ناراحتی و ناخرسندی از وضعیت موجود و گلایه مندی زیاد از بابت عدم اجرای دهمین و سیزدهمین جلسه شورای عالی آب و پانصد و دهمین جلسه شورای امنیت ملی و همچنین شکایت توهین انجام شده به کشاورزان به‌دلیل برهم زدن توافقات هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی با دستگاه‌های مسئول میزان و زمان بازگشایی آب زاینده رود جهت تکمیل کشت انجام شده از رییس جمهور محترم و رییس شورای عالی آب و سایر مسئولین ملی و استانی مرتبط تقاضا داریم:
1_برنامه یک ساله تعیین شده برای توزیع آب در سال زراعی 94_95 بدون هیچ تغییری اجرا شده و مطابق توافق به عمل آمده، آب در مزارع کشت شده کشاورزان باشد.
2_ضمن تاکید بر انجام هرچه سریع‌تر مصوبات ،شورای عالی آب و شورای امنیت ملی و جلوگیری از تخلفات و تعارض‌ها و تجاوزهای موجود، تقاضا دارد جلسه دو شورای عالی آب و هماهنگی زاینده رود و نمایندگان صنفی کشاورزان در محل تالاب گاوخونی تشکیل و درخصوص تکمیل اجرای مصوبات،هماهنگی لازم صورت پذیرد.
3_دستگاه محترم قضایی و مدعی العموم به طور جدی وارد عمل شده و در سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» تمامی ظرفیت‌های قانونی خود در راستای اجرای قانون و مصوبات و احقاق حقوق کشاورزان و محیط زیست را به کار گیرند.
4_از آنجا که عملا دستگاه‌های مسئول از حفاظت و نظارت و سامان دادن به رودخانه و اجرای مصوبات مربوطه عاجز بوده و مکررا نیز اعتراف به این موضوع نموده و گذشت زمان نیز این موضوع را اثبات نموده است، ما خواهان آن هستیم که در راستای قانون و مصوبات، از ظرفیت‌های بهره برداران در قالب تشکل‌های صنفی آن‌ها در خصوص حل مشکل زاینده رود استفاده کامل شود.
و ی در پایان اعلام می‌دارد کشاورزان و علاقه‌مندان به زاینده‌رود ضمن اعلام آمادگی برای هرگونه همکاری با نهادهای مسئول برای نیل به اهداف فوق از امروز تمامی اقدامات لازم از قبیل تحصن و تجمع در اصفهان و تهران و همچنین پیگیری مستقل رفع موانع و مشکلات جریان آب در رودخانه و جلوگیری از تجاوزها و تعارض ها را شروع نموده و مسئولیت هرگونه اتفاق پیش آمده نیز با دستگاه‌ها و مسئولانی است که با زیر پا گذاشتن قوانین و عدم توجه به مصوبات و کوتاهی کردن‌ها، باعث پیش آمدن مشکلات زاینده رود شده اند».
اما علاوه‌بر مردم عادی و کشاورزان، کارشناسان حوزه محیط‌زیست و آب نیز با اینکه هر از گاهی اعتراض می‌کردند، اما این‌بار گویا لحن شدیدتری دارند. یکی از این کارشناسان در آخرین اظهار نظرهای خود با بیان اینکه اطلاق بحران آب در حوضه زاینده رود بسیار ساده انگاری است، گفت: « نظام هیدرولوژیک و اجتماعی آب حوضه دچار فروپاشی شده است. مذاکرات مستقیم مسئولان و استانداران دو استان اصفهان و چهارمحال وبختیاری را باید نمونه بارزی از کاربرد دیپلماسی در مدیریت مناقشات آبی دانست. باید از فنون و روش‌های شناخته شده مذاکره استفاده کرد و مذاکرات را با سعی و خطا به بن بست نکشانیم».
به هر حال این اظهار نظرها و شاید اعتراضات تاکنون که راه به جایی نبرده است و مردم دیگر با هر بار عبور از کنار ترک‌های عمیق کف زاینده‌رود، امیدشان کمتر می‌شود؛ امیدی که تنها دارایی‌شان است و نمی‌خواهند این دو دهه دوری، به نیم قرن و حتی به قرن‌ها دوری تبدیل شود.
