دکتر مسعود برومند که 20 آبان 96 مسئولیت معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را برعهده گرفت و سابقه بیش از یک دهه ای در مسئولیت های اجرایی در کنار فعالیت های دانشگاهی، آموزشی و پژوهشی دارد؛ در مصاحبه ای اختصاصی و تفصیلی با ایرنا از دغدغه های خود برای توسعه زیست بوم نواوری، حل چالش های ملی و همراهی دانشگاه ها با معضلات استانی گفت و مسیر رسیدن به دانشگاه های نسل سوم را با توجه به اهمیت و توسعه پژوهش تشریح کرد؛ این گفت وگو در دو بخش منتشر می شود.
***نوآوری فرآیندی است که با پژوهش آغاز می شود
ایرنا: با توجه به تاکید وزارت علوم و دولت بر توسعه دانشگاه های نسل سوم نقش پژوهش در توسعه این نوع دانشگاه ها از نظر شما چیست و این که آیا مؤلفه اصلی آن پژوهش و ارتباط دانشگاه ها با صنعت است یا مؤلفه های دیگری هم دارد؟
دکتر برومند: با تمرکز بر فرایند نوآوری به این سؤال پاسخ می دهم؛ همه فعالیت ها در دانشگاه ها برای درک بهتر از عالم هستی از یک باور و از طرف دیگر ایجاد محیط زندگی مناسب برای مردم در همه جای دنیا انجام می شود. پژوهش در چنین راستایی انجام می شود که منطبق با دیدگاه های شرعی ما نیز هست.
من همیشه کل فرایند نوآوری را در نظر دارم؛ فرایندی که از ایده شروع می شود، ایده ها باید در گزارش های علمی نشان دهد از دقت لازم برخوردار هستند؛ به عبارت دیگر نظریه ها اثبات می شود و خروجی به صورت مقالات علمی گزارش می شود و این فرایند ادامه می یابد و در قالب فرایندهای پیچیده تر تبدیل به نمونه ای می شود که کارایی یا کارکرد خاص را نشان می دهد که به آن فناوری می گوییم.
سپس این سوال پیش می آید که آیا از فناوری می توان محصول ایجاد کرد و اگر این امر محقق شود فرایند تجاری سازی و بعد از آن فروش و ایجاد ثروت ملی و اشتغال پدید می آید. دانشگاه ها در بازه زمانی دوره تکامل را طی کرده اند؛ دانشگاه های نسل یک آموزش محور بودند، در نسل دو به سراغ پژوهش رفتند و پژوهش به عنوان فرایند مهم شکل گرفته و در دانشگاه نسل سه سؤال این است که نتایج این پژوهش ها منجر به کارافرینی، ایجاد بازار و اشتغال مولد می شود یا خیر.
البته الزاما همه دانشگاه های کشور نمی توانند با این تعریف و به سرعت کارافرین شوند، بلکه همه باید این درجات را طی کنند ولی سرعت همه قطعا یکسان نخواهد بود.
***پژوهشگران آموزش لازم را برای تجاری سازی دستاوردها ندیده اند
ایرنا: بنابراین اهمیت پژوهش در رسیدن دانشگاه ها به کارافرینی چیست؟
دکتر برومند: پژوهش فرایند اساسی برای تبدیل ایده به گزارش علمی و بعد تبدیل آن به محصول و فرایندی است که ایده را به محصول تبدیل می کند و بعد از آن فرایندهای تجاری سازی و اقتصادی است. از این جهت پیچیده است که نوع افرادی که در ابتدا در این فرایند پژوهشی کار می کنند، با نوع شخصیتی که باید در بخش دوم فعالیت کند متفاوت است و دانشجویان، دانش آموختگان و اساتید ما برای قسمت دوم آموزش لازم را ندیده اند. بنابراین فرایند پژوهش مهم است و باید با دقت بیشتر آن را انجام دهیم تا بعد توسعه یابد، در چنین روندی به تدریج دانشگاه کارافرین شکل می گیرد و دانشجوی کارآفرین از دانشگاه خارج می شود که برای رسیدن به این مرحله به تلاش نیاز داریم.
***رمز موفقیت؛ انسجام برنامه ریزی برای زیست بوم نوآوری
ایرنا: بسیاری پژوهشگران معتقدند نظام مالیاتی، بیمه و غیره آمادگی کمک به نواوران را ندارد، ضمن اینکه این افراد با بازار سرمایه آشنا نیستند و گاه در همکاری با سرمایه گذاران متضرر می شوند به عنوان معاون وزیر و در ارتباط با مسئولان و پژوهشگران چطور می توانید به نواوران در این زمینه کمک کنید؟
برومند: اگر فرایند نواوری خوب شکل بگیرد و اجرا شود؛ یعنی زیست بوم نواوری در کشور غلبه دارد و همه مراحل به سهولت شکل می گیرد، اهمیت فعالیت های دانش بنیان شناخته شده، سازمان های مالیاتی و بیمه می دانند باید با اعتبارات و آرامش بیشتر با آنها برخورد کنند و در حوزه بازار افراد زیادی درک می کنند ارزش افزوده ناشی از پشتیبانی این فعالیت ها زیاد است.
اکنون اینطور نیست همه این فعالیت ها با هم منسجم شکل نمی گیرد و هر بار بخشی از مسائل حل می شود. رمز موفقیت، در انسجام برنامه ریزی فکری و عملی برای توسعه زیست بوم نواوری است. یعنی فرایند نواوری به تمام طرز تفکر و بنیان های فکری ما در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ارتباط دارد و همه مردم در آن نقش دارند، فقط دانشگاه و دانش آموخته دانشگاه ها نقش ایفا نمی کنند و برای نمونه ایده خوب از ارزش زیادی برخوردار است که آن را یک فرد عادی هم می تواند مطرح کند و نه فردی در سطح دانشگاهی.
بخش دوم فرایند نواوری به دستگاه های اجرایی برمی گردد و اگر آنها توسعه اقتصاد دانش بنیان را در دستور کار خود پذیرفته باشند تلاش می کنند به گونه ای از آن حمایت کنند. البته پیچیدگی هایی وجود دارد؛ مثلا تشخیص یک فعالیت دانش بنیان از یک فعالیت سنتی و اینکه چطور می توان آن را با سرعت انجام داد. این روش ها در بعضی کشورها به دلیل بنیان های فرهنگی با اعلام کارافرین صورت می گیرد و در جایی دیگر به صحه گذاری نیاز دارد و زمان می برد. در این بخش به انسجام کاری نیاز داریم، باید در گفت وگوها در جاهایی که مسئولان مختلف کنار هم می نشینند این مشکلات را حل کنیم؛ یکی از این جاها شورای عالی عللوم، تحقیقات و فناوری (عتف) است و در شکل گیری مفهوم اقتصاد دانش بنیان که بعد دانشگاه کارافرین را ایجاد می کند نقش اساسی دارد.
***اهمیت تقویت ارتباطات بین دستگاهی
دوم اینکه ارتباطات بین دستگاهی باید قوی شود؛ یعنی وزارت علوم به تنهایی نمی تواند فکر و کار کند باید با مسئولان مرتبط در وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت و درمان، آموزش پزشکی وزارت نفت، وزارت امور اقتصاد و دارایی نزدیک و قوی کند. هر چه بتوانیم گفتمان های خود را نزدیک تر کنیم، این امر بهتر شکل می گیرد. معتقدم باور اصلی ایجاد شده ولی در اجرا هنوز مشکلاتی داریم؛ زیرا بنیان های فرهنگی و اجتماعی روی اینکه بهترین روش کدام است، تاثیر می گذارد و باید با هماهنگی بیشتر حل شود ولی فکر می کنم این کار انجام می شود.
پایان بخش اول...
علمی**9157*2017
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با کانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me
