با خانواده شگفت انگیز بوئینگ ۷۴۷ آشنا شوید

از زمان برادران رایت تا‌کنون هواپیماهای بسیاری ساخته شده‌اند؛ اما هنوز هم بوئینگ 747 جزو بهترین‌ها است. در این مقاله با شگفت انگیزترین اعضای این خانواده‌ی غول‌پیکر و بعضی از قطعات آن‌ها آشنا می‌شویم. بوئینگ‌ 747 که به نام ملکه‌‌ی آسمان ها شناخته می‌شود، از سال 1970 میلادی (1345 شمسی) در حال خدمت‌رسانی است و چندین دهه است که به عنوان یکی از قدرتمندترین جامبو‌جت‌ها فعالیت می‌کند. جالب است بدانید هسته‌ی پیشرانه آن نه تنها در 1500 هواپیمای‌ مسافر‌بری، بلکه در هواپیماهای نظامی ارتش آمریکا و هواپیماهای علمی ناسا نیز ایفای نقش کرده است.

در این نوشته با نوادگان بوئینگ آشنا خواهیم شد.

نمونه‌ی اولیه بوئینگ 747 (Boeing 747)

روز 30‌ سپتامبر 1986 بود که اولین نمونه از این غول پروازی در اِوِرِت واشینگتن خودنمایی کرد. جالب است بدانیدکه شرکت سازنده‌ی قطعات این هواپیما تا‌کنون به عنوان بزرگترین سازنده (از لحاظ حجمی) به شمار می آید.

دریم لیفتر

بوئینگ دریم لیفتر که به آن غول حمل بار نیز گفته‌ می‌شود نسخه 400-747 بوئینگ است. بدنه‌ی عریض این هواپیما به آن اجازه‌ی ساماندهی باری بالایی را داده است و شرکت بوئینگ از آن برای حمل قطعات دریم لیفتر 787 استفاده می‌کند تا به بخش‌های مونتاژ آن در سراسر دنیا برسد.

سوفیا

سوفیا که در حقیقت سرواژه‌ی عبارت "رصدخانه‌ی استراتوسفری مادون قرمز نجومی" است، نام مدل اصلاحی 757SP است که یک تلسکوپ 2.5 متری با خود به همراه دارد و حین پرواز، مشاهدات مادون قرمز (یا اینفرارد) را انجام می‌دهد. یکی از کارهای مهمی که این هواپیما انجام می دهد، مشاهده‌ی میزان بخار آب خارج از استراتوسفر (12500 متر بالا‌تر از سطح دریاها) است که امکان مطالعه‌ی هر چیزی، از ساختار‌شناسی ستاره‌ها گرفته، تا اتمسفر سیارات بیگانه را میسر می‌کند. این قرارداد در سال 1996 میان ناسا و DLR (سازمان هوافضایی آلمان) عقد شد. 

نایت واچ

نایت واچ در حقیقت نام یکی از اعضای رسته‌ی E-4 نیروی هوایی ارتش آمریکا است و نسخه‌ی اصلاح‌شده‌ی هواپیمای Boeing 747-200B به شمار می‌رود که از سال 1974 در حال خدمت رسانی است. بخش الکترونیکی این هواپیما همچنان به صورت آنالوگ باقی مانده است تا بتواند در مقابل حملات EMP (پالس‌های مخرب الکترومغناطیسی که سیستم الکترونیکی را از کار می‌اندازد)، جان سالم به در ببرد. نکته‌ی جالب توجه سری مورد بحث، این است که می‌تواند از 1 تا 112 خدمه را با خود حمل کند و برای یک هفته‌ و به صورت مداوم در حال پرواز باشد؛ البته طولانی ترین مدت پرواز ثبت‌شده‌ی این سری، 35 ساعت و 24 دقیقه است.

ووانا دریمینگ

بی شک این سری هواپیما، یکی از چالاک‌ترین هواپیما‌های 747 است که به طور اختصاصی برای شرکت هواپیمایی کوانتاس (Qantas) ارائه شده است. این شرکت که قدرتمندترین سامانه‌ی مسافربری هوایی در استرالیا را در اختیار دارد، آن‌ها را با طرح و نقشی زیبا (مشابه شکل بالا)، آماده‌ی سرویس‌دهی می‌کند.

سلطان 747

هواپیمای 747 بالا برای یکی از دست‌و‌دلبازترین افراد جهان است؛ پادشاه کشور برونئی، فردی به نام حسن البوکیاه (ثروتمندترین فرد دنیا در سال 1997)، هواپیمای 430-747 بالا را به صورت کاملا سفارشی ساخت. طراحی داخلی آن با راحت‌ترین مبل‌ها و تخت‌های نرم، سرویس‌های بهداشتی از طلا و کریستال جنس لالیک انجام شده بود. نکته‌ی جالب توجه اینجا است که سلطان بولکیاه اعتقاد داشت که فردی جز او نباید آن را به پرواز درآورد!

حامل موشک‌های فضایی

مدل‌های SCA (حمل‌کننده‌‌ی شاتل‌های‌ فضایی) در دو نمونه طراحی شده و به ناسا تحویل داده شد. این هواپیما‌‌ها در ابتدا وظیفه‌ی حمل موشک تا سطح بالایی از زمین را برعهده داشتند (برای کاهش مصرف سوخت موشک - تصویر بالا)؛ اما سپس از آن‌ها به عنوانی، بیشتر تشریفاتی استفاده شد. پس از فرود موشک‌های فضایی در نقاط گوناگون کره‌ی زمین، از این هواپیماها برای جابه‌جایی موشک‌ها تا پایگاه جان.اف.کِنِدی استفاده شد. این هواپیماها نخستین بار در سال 1977 به کار گرفته شدند و در سال 2012 به کار خود پایان دادند.

پیکاچو پوکمون

این هواپیما که ANA 747-400ُS نام دارد یکی از پنج هواپیمای غول‌پیکر با مضمون پوکمون است که توسط ANA، یکی از شرکت‌های بزرگ هواپیمایی ژاپن خریداری شده است. جالب است بدانید این طرح توسط یک دانش آموز ژاپنی طراحی شده است.

 ایرلاین پان آم

از زمان تاسیس شرکت بوئینگ، شرکت‌های مسافربری هوایی بسیاری با بوئینگ همکاری کرده‌‌اند؛ اما همیشه اولین‌ها به یاد می مانند. شرکت پان آم (Pan Am) اولین شرکتی بود که پا در این عرصه نهاد که البته در سال 1991 میلادی به کار خود پایان داد. تصویر هواپیمای Boeing 747 -100S در سال 1985 میلادی را در قسمت بالا مشاهده می‌کنید.

ایرفورس وان

تصویر هواپیمای VC-25 را که به نام 2800 SAM (ماموریت های هوایی ویژه) نیز شهرت دارد، در حال پرواز بر ارتفاعات راشمور آمریکا در فوریه‌ی سال 2001 مشاهده می‌کنید. این هواپیما به صورت اختصاصی برای حمل رؤسای جمهور ایالات متحده ساخته شده است که به طور مستقیم با نیروی هوایی آمریکا در ارتباط است و زمانی به پرواز در می‌آید که رئیس جمهور به ایمن‌‌ترین تلفن و سیستم‌های رایانه‌ای مجهز باشد. این هواپیما که قابلیت سوخت‌گیری حین پرواز را دارد، می‌تواند در اقدامات متقابل، رادارهای دشمن را مختل کند و مانند نایت‌واچ در مقابل انفجار‌های EMP نیز مقاوم باشد. همچنین می‌تواند از هر دو نوع موشک‌های گرمامحور و رادار‌محور بگریزد. از ویژگی‌های خاص و لوکس این هواپیما می‌توان به تعبیه‌شدن یک دفتر برای رئیس جمهور، یک اتاق کنفرانس و پناهگاهی ایمن برای رئیس جمهور و بانوی اول آمریکا اشاره کرد.

موتور پیشگام

برای دهه‌ها، مدل‌های مختلف 747 از پیشرانه‌های گوناگونی استفاده کرده‌اند؛ اما برخی از آنان، مخصوصا نمونه‌های پرچم‌داران این هواپیما، همواره بیشتر در چشم بوده‌‌اند. پیشرانه‌ی Prat&Whitney JT9D Turbofan را در قسمت بالا می‌بینیم؛ این پیشرانه در نمونه‌ی اولیه‌ی بوئینگ (اولین عنوان این نوشته) به کار رفته‌ بود.

فرایتر باربَر

747-400F یا باربر، نام هواپیمایی است که به طور اختصاصی برای حمل بار طراحی شده است. از شاهکارهای طراحی این هواپیما، دماغه‌ی آن است که امکان جابه‌جایی بار در هواپیما را آسان‌تر می‌کند. تصویر بالا ارسال محموله‌ی صلیب سرخ کشور آلمان به آسیب‌دیدگان توفان هاییان فیلیپین در سال 2013 را نشان می‌دهد.

اِندیزانی

فقط کوانتاس استرالیایی نیست که یک هواپیمای اختصاصی را سفارش داده است، بلکه Ndizani رنگارنگ نیز به درخواست شرکت هواپیمایی آفریقایی South African Airways طراحی شده است - در تصویر بالا اِندیزانی را در فرودگاه پِرث در سال 2004 مشاهده می‌کنیم.

امیدواریم از آشنایی با غول‌های بوئینگ‌ 747 لذت برده باشید و امیدواریم در سال‌های آتی پیشرفت فناوری صلح‌دوستانه‌ی هوافضای ایران نیز به قدری باشد که در این زمینه، نام ایران بدرخشد.