شاید یکی از آزاردهنده‌ترین علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات همین بی‌اختیاری فوریتی ادرار باشد که شخص قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی دچار ریزش ادرار می‌شود.
به گزارش به نقل از فرهیختگان، «پروستات» غده‌ای است که در سنین بالا گاهی‌اوقات آقایان با آن مشکل دارند، این غده قسمتی از دستگاه تناسلی مردان محسوب می‌شود. اندازه آن تقریبا معادل یک گردوست ولی در بیشتر مردان در میانسالی بزرگ می‌شود. بزرگ شدن غده خطری ندارد و جزء فیزیولوژیک بدن به‌حساب می‌آید، اما گاهی بزرگ شدن آن، فرد را با مشکلاتی مواجه می‌کند که به‌ناچار او را روانه مطب یا کلینیک پزشکان می‌کند، برای معرفی بهتر این بیماری با دکتر مجتبی عاملی، فوق‌تخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری ( اندویورولوژیست) به گفت‌وگو پرداختیم.
پروستات و بیماری‌های مربوط به آن را عنوان کنید؟
پروستات یکی از غدد ترشحی جنسی در آقایان است که وظیفه ترشح مایع نگه‌دارنده اسپرم را دارد. این عضو روی پیش‌آبراه لگنی در آقایان قرار دارد و ترشحات خود را به مجرای ادراری تخلیه می‌کند. حجم نرمال این غده بین 15 تا 20 سی‌سی است. با افزایش سن به‌طور طبیعی حجم غده پروستات بالا می‌رود به‌صورتی که در دهه 8 زندگی تا 80 درصد آقایان دچار بزرگی خوش‌خیم این غده می‌شوند.
علائم این بیماری در سنین مختلف به چه صورت در شخص پدیدار می‌شود؟
شایع‌ترین بیماری مربوط به پروستات در سنین جوانی، عفونت پروستات است که با علائمی همچون تب، سوزش و تکرر ادرار همراه است و در سنین میانسالی و پیری، بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) شایع‌ترین بیماری درگیر‌کننده پروستات است. همان‌طور که از اسم آن مشخص است یک بیماری خوش‌خیم است و از سرطان پروستات متمایز است. علائم آن هم شامل تکرر ادرار طی روز و بیدار شدن مکرر از خواب برای ادرار و گاهی سوزش ادرار و کاهش جریان و قدرت ادرار کردن در فرد و نیز بی‌اختیاری فوریتی ادرار است.
آیا این بیماری آزار‌دهنده است؟
شاید یکی از آزاردهنده‌ترین علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات همین بی‌اختیاری فوریتی ادرار باشد که شخص قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی دچار ریزش ادرار می‌شود. در‌صورتی که فرد تحت درمان مناسب قرار نگیرد ممکن است ترس از حضور در فعالیت‌های اجتماعی داشته باشد و به زندگی فردی و اجتماعی شخص آسیب برساند.
علت اینکه فرد به این بیماری مبتلا می‌شود، چیست؟
برای بزرگی خوش‌خیم پروستات هیچ علت شناخته شده و ثابت شده‌ای وجود ندارد و خلاف تصور عمومی هیچ ربطی هم به‌میزان روابط جنسی فرد در طول زندگی ندارد. درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات در مرحله اول دارویی است و عموما تا سال‌ها بیماران با دارو به‌راحتی زندگی می‌کنند. اما وقتی درمان دارویی موثر نباشد یا شرایط آسیب به کلیه ایجاد شده باشد باید درمان جراحی انجام شود. در حال حاضر بیشتر موارد بزرگی خوش‌خیم پروستات هم با روش اندوسکوپی و لیزری قابل جراحی است. نهایتا در سنین میانسالی به بعد پروستات ممکن است دچار بدخیمی شود.
سرطان پروستات از چه راه‌هایی قابل شناسایی است؟
سرطان پروستات با معاینه بالینی و آزمایش خون (PSA) تشخیص داده می‌شود. سرطان پروستات ممکن است کاملا بدون علامت باشد و فقط با آزمایش کشف شود. در بعضی بیماران نیز علائم انسدادی ادراری مثل قطره قطره ادرار کردن و تکرر ادرار یا احتباس ادراری ایجاد می‌شود. بیماران مبتلا به سرطان پروستات در صورتی که علائم ادراری ایجاد نکرده باشد به‌راحتی به زندگی شخصی ادامه می‌دهند و اصولا بعضی انواع سرطان که در نمونه‌برداری سوزنی پروستات شدت بدخیمی آنها پایین است فقط تحت نظر گرفته می‌شوند و دوره‌ای آزمایش‌هایی می‌دهند این یعنی که هیچ دارو یا جراحی استفاده نمی‌کنند. سایر موارد سرطان پروستات با جراحی باز یا لاپاروسکوپی خارج می‌شوند یا برای بیمار از رادیوتراپی استفاده می‌شود. رادیوتراپی هم می‌تواند در بعضی موارد در حد جراحی و خارج کردن غده پروستات برای بیمار علاج‌بخش باشد. این بیماران هم مدتی بعد از عمل جراحی یا رادیوتراپی به زندگی عادی خود برمی‌گردند و علائم ادراری حاصل از درمان انجام شده که عارضه درمان محسوب می‌شوند که عموما با دارو قابل درمان است و منجر به از کار افتادگی آنها نمی‌شود.
برای پیشگیری از این بیماری چه باید کرد؟
برای پیشگیری از بزرگی خوش‌خیم پروستات راه اثبات شده‌ای وجود ندارد هرچند برای کاهش علایم آن انجام ورزش مستمر و روزانه و رعایت رژیم غذایی سالم و عدم‌مصرف مواد غذایی تند و فلفلی و همچنین مصرف کمتر مایعات در ساعات پایانی روز و خصوصا شب‌ها موجب می‌شود بیمار دفعات کمتری طی شب برای ادرار کردن برخیزد. اما برای پیشگیری از سرطان پروستات ثابت شده که قطع مصرف سیگار بسیار مفید است. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و ریز‌مغذی‌های آنتی‌اکسیدان هم جلوی ابتلا به این بیماری را می‌گیرند.
چه درمان‌هایی برای این بیماری ارائه شده است؟
درمان‌های دارویی بزرگی خوش‌خیم پروستات منجر به از بین رفتن کامل بیماری نمی‌شوند که بیمار بتواند پس از مدتی دارو را قطع کند و بی‌نیاز از دارو باشد. این داروها عموما درمان علامتی است و سبب تسهیل در خروج ادرار می‌شوند. در‌نتیجه بیماران نباید سرخود داروهای پروستات را قطع کنند چون بلافاصله علائم با شدت قبل برمی‌گردد
چکاپ به‌منظور جلوگیری از بیماری‌های مربوط به «پروستات» از چه سنینی باید آغاز شود؟
آقایان باید از 40 سالگی به‌صورت سالانه توسط اورولوژیست معاینه شوند و تست غربالگری سرطان پروستات(PSA) را انجام دهند. اگر سرطان پروستات قبل از شروع علائم و دست‌اندازی آن به سایر ارگان‌های بدن کشف شود، درمان آن بسیار آسان‌تر و موثرتر خواهد بود و امکان علاج قطعی وجود خواهد داشت.
بسیاری از مراجعان ما پس از توصیه به جراحی پروستات به‌دلیل ترس از بی‌اختیاری ادراری یا از دست دادن قدرت جنسی تن به عمل جراحی نمی‌دهند. متاسفانه این بیماران پس از مدتی نیازمند دیالیز می‌شوند و کلیه‌های خود را به‌دلیل انسدادی که پروستات در مسیر ادراری ایجاد کرده از دست می‌دهند. به این بیماران و همه مخاطبان عزیزی که ممکن است در دوره‌ای از زندگی نیازمند عمل جراحی پروستات باشند باید عرض کرد تمام بیمارانی که جراحی پروستات می‌شوند دچار بی‌اختیاری ادراری یا ناتوانی جنسی نمی‌شوند بلکه فقط درصد کمی حدود پنج درصد پس از عمل دچار این عارضه می‌شوند و این میزان از عارضه با توجه به عارضه خود بیماری پروستات که از دست دادن کلیه‌ها است واقعا ناچیز و قابل چشم‌پوشی است.
