شب چراغ

شب تاریک است و مهتابی دلنواز چشم ها را نوازش می دهد ماه با نور کم خود زینت سیاهی شب می شود و می آید تا با نوری سرد، ساعاتی آرام بخش را به روح موجودات و طبیعت هدیه کند. خورشید هم به وسعت نیاز برای تلاش روزمره و ادامه زندگی می درخشد.
(جعل القمر فیهنّ نورا) (سوره نوح، آیه 15)
ماه یکی از آن مخلوقاتی است که خدا برای بیان واقعیتهای آفرینش و بیان اهداف آن در قرآن به آن سوگند یاد کرده، در یک قسم، به تابان بودن آن اشاره کرده و می فرماید:
(والقمر اذا اتسق) (سوره انشقاق، آیه 18)
قسم به ماه هنگامی که تمام فروزان شود و در قسم دیگر، به نظم در پیدایش شبانه ماه یادآور شده است؛ که ماه همواره از پی خورشید در نظم حاکم بر جهان هستی حاضر می شود.
(و القمر اذا تلاها) (سوره شمس، آیه 2)
قسم به ماه که در پی آفتاب تابان برآید
و در جای دیگر بوسیله ماه واقعیت روز قیامت را بیان می کند.
(کلا و القمر) (سوره مدثر، آیه 32)
در آیات بسیاری از این نعمت بزرگ الهی یاد شده است. مجموعاً در 27 آیه از قرآن سخن از «قمر» به میان آمده است و در هفت آیه از همین آیات به تسخیر ماه اشاره شده است.
اگرچه ماه آفرینش عظیمی دارد، اما خلقت انسان از آن بلندمرتبه تر است. چرا که آفرینش انسان بسیار عجیب تر و پیچیده تر از آفرینش ماه است. دلیل دوّم اینکه ماه و خورشید در رؤیا، انسانی همچون حضرت یوسف را سجده کردند و این خود دلیلی محکم بر این مدعاست.
(و الشمس و القمر رأیتهم لی ساجدین) (سوره یوسف، آیه 4)
دلیل دیگر اینکه یکی از معجزات آخرین پیامبر خدا- حضرت محمد(ص) – شق القمر بود که آن حضرت با یک اشاره انگشت ماه را با تمام عظمتش از هم شکافت و به دو نیمه کرد.
در طول تاریخ انسان های کوته فکری بوده اند که ماه را پرستش می کردند که حضرت ابراهیم با این پرستش به مبارزه برخاست و طی یک برنامه هدفمند ثابت کرد که ماه نمی تواند خالق مخلوقات باشد؛ چرا که خودش فانی و نابودشدنی است.
و خداوند آفرینش ماه را نشانه ای بر وجود معرفی می کند. (سوره انعام، آیه 77)
(و من آیاته اللیل و النّهار والشمس و القمر) 37 فصلت (سجده واجب)
و از انسان می خواهد که به اشتباه ماه و خورشید را پروردگار خود ندانند و بر آن سجده نکنند.
(لا تسجدوا للشمس و لا للقمر) 37 فصلت (سجده واجب)
و می فرمود تنها آفریدگار جهان با این همه خلقت، شایستگی و لیاقت سجده کردن را دارد و فقط باید در برابر او کرنش کنید.
(واسجدوا لله) 37 فصلت (سجده واجب)
ماه کره نسبتاً کوچکی است که طبق محاسبات دانشمندان، 49 مرتبه از کره زمین کوچکتر است و به همین دلیل سرعت مسیر نیروی جاذبه آن 6/ 1 نیروی جاذبه زمین است و فاصله متوسط آن از کره زمین بیش از 384 هزار کیلومتر می باشد و به همین دلیل سرعت سیر نور ماه به زمین کمی بیش از یک ثانیه است. همچنین سرعت گردش ماه به دور کره زمین در هر ثانیه 1 کیلومتر است. از این رو، بیش از 29 روز قمری طول می کشد تا ماه یک دور کامل به دور زمین بچرخد. در همین مدت یک بار هم به دور خود می گردد و چون این دو حرکت همزمان با هم هستند، آن بخش از ماه که رو به کره زمین است همیشه ثابت دیده می شود و جای تعجب است که نور ماه در شب بدر که کامل ترین موضع ماه است، به حد کمال خود می رسد و در مقایسه با نور خورشید 460 هزار مرتبه کمتر است. لذا، همین نور مختصر ماه شبهای مهتابی همانند چراغی پر فروغ و زیبا و دل انگیز با منظره های عالی بوجود می آورد.
(تبارک الذی جعل فی السماء بروجا و جعل فیها سراجاً و قمراً منیراً) (سوره فرقان، آیه 61)

فواید آفرینش ماه
 

1. گردش منظم ماه به دور کره زمین، تقویم طبیعی جالبی را به وجود می آورد.
(و هو الذی خلق اللیل و النهار و الشمس و القمر کل فی فلک یسبحون) (سوره انبیاء، آیه 33)
(والشمس و القمر بحسبان) (سوره الرحمن، آیه 5)
2. روشنایی ملایم ماه، هر چند تاریکی شب را به طور کامل از بین نمی برد اما در حد قابل توجهی به دید انسان کمک می کند و نور ماه آن چنان آرام بخش است که مزاحم استراحت شبانه انسان و موجودات دیگر نیست. این چنین است که خلایق خود سجده گذار خالقشان می شوند.
(الم تر أن یسجد له من فی السموات و من فی الارض و الشمس و القمر ) (سوره حج، آیه 18)
3. مسأله جزر و مد دریاها یکی دیگر از دلایل تأثیر بر روی کره زمین است که فواید بسیاری در زندگی بشر دارد از جمله:
- عقب زدن آب شیرین که به دریا می ریزد و مشروب ساختن زمین های بسیاری بوسیله آن
- در کارخانه ها برای به حرکت درآوردن توربین ها از این پدیده طبیعی استفاده می شود.
- در کشتیرانی کشتی های بزرگ به هنگام مد می توانند در بسیاری از ساحل ها پهلو بگیرند و بارگیری و یا تخلیه کنند.
- برای شستشوی بندرها، ماهیگیری، به هم زدن آب دریا و تعدیل حرارت و مواد ترکیبی و در مواردی از این قبیل از آن بهره می گیرند.
فتبارک الله احسن الخالقین
منبع:‌ نشریه بشارت شماره 76.